Жамауат

Узакъ ёмюрлюлени айрыкамлары

Филиппинский тенгизде дунияда эм кёп жашагъан адамланы айрыкамлары барды. Анда Окинава атлы японлу жерчикде жыл санлары жюзден атлагъан беш жюзге жууукъ адам турадыла. Процентлени келтирип айтханда, хар жюз минг инсаннга отуз беш тамата жетеди. Ол а жер башында эм уллу кёрюмдюдю. 

Россейни сыйлы художниги, КъМР-ни халкъ суратчысы Виктор Абаев  бизни республикада бек белгили суратчыладан бириди. Жашаудан он жыл мындан алгъа  кетгенди, анга жетмиш эки жыл бола эди, алай республиканы  интеллигенциясына эм Абаевни чыгъармачылыгъын сюйген адамлагъа аны ёлюмю уллу бушуу болгъан эди. Аны чыгъармачылыгъында Малкъар аслам жерни алады, баям, юй бийчеси Болатланы Людмила малкъарлы болгъаны бла да байламлы болур ол. Бу шарт ючюн  таулулагъа энчи суратчыды.

Бизни бир къауум адамыбыз бушууу болгъанны арбазына киргенде, биринчи ёлгеннге дууамы этдирирге керекди, огъесе анда олтургъан адамлагъа салам бериргеми тийишлиди деп, даулаш боладыла. Биз аны юсюнден Ахматланы Назир хажи бла ушакъ этгенибизде, ол былай айтханды:

Къарачай-Малкъар  миллети туугъанлы бери да малны кёп тутханды. Тау этеклеринде, ёзенледе эркин жайлыкъла, белге жете кютюу. Онтогъузунчу ёмюрню аягъында Кёнделенде къауум кюн туруп кетген оруслу жолоучу эсгериулеринде жазады: «Бу элде эм къарыусуз юйде, башха малны санамай, къуру къойдан 100-150 ууакъ аякълы барды. Мында жашагъанланы эт ашарыкъла этмеген  хазна кюнлери жокъду»,-деп.

Бу эртте болгъан ишди, алай бюгюн эсиме тюшюп жазгъанлыгъымды. Бир кюн, мен ишде  тургъанымлай, урушну,урунууну да ветераны Иван Полищук келеди. Ол къагъыт жумушла бла жокълагъанды мени. Ол  айтханны мен , табып, жарашдырып бердим. Андан сора: «Сен къайданса, Разият?»- деп сорду . Мен  Тёбен Чегемденме дегенимлей, кете тургъан киши, кёзлери да жылтырап кертими айтаса ,деп, келип артха шинтикге олтурду.

Шейх Валид Хуссейн Хамадуш Мухаммад файгъамбарны (Аллахны саламы анга болсун) туудугъу болгъаны ачыкъланнганды. Ол Фатиманы жашы Хасанны 42-чи тобукъда туудугъуду.

Танышыу

Хар адамны  да жашауунда боладыла  унутулмазлыкъ тюбешиуле. Мени Залийханланы Башир бла жолугъууум да ма алай болгъанды. Аны  юсюнден мен аны таныгъынчы да эшитгенме. 

Алгъаракълада, жумуш чыгъып, тау эллерибизден бирине барыргъа тюшеди. Эрттенликде вокзалгъа келип, автобусха минип, кетер заманыбызны сакълайма. Мени ызымдан кирген экеулен, эр киши бла тиширыу, жашаулу адамла, аллымда шинтиклеге олтурадыла. Тиширыу жол нёгерин алгъа жиберди да, ол олтургъандан сора, жан-жанына да къарап, аны къатына чёгеди.

Таулу адам бек къыйын сагъатында: «Ой, анам!»- деучюсю барыбызгъа да белгилиди. Бизни къалыубаладан бери жашап келген эрттегили халкъыбызны ёзегин къурагъанла,  тарыхчыланы айтханларына кёре, скифледиле, гуннладыла, печенегледиле, хазарладыла, болгарладыла, аланладыла. Аланы барысында да ананы сыйлы аты, тюрленмегенлей, бюгюннге дери жетгенди.

РФ-ни бийик профессионал билим бериуюню ишчиси (2007 ж.) Текуланы Мусса жаш тёлюню эм алгъа малкъар ызы бла орус тиллени жашырынлыкъларына, энчиликлерине да юйретип келгенли энди 60 жылгъа жууукълашханды. Биз, аны къолунда окъугъанла, преподавателибизни профессионал, адамлыкъ ышанлары, жумушакъ къылыгъы ючюн сюебиз эм багъалайбыз. Быйыл устазыбыз 80-жыллыкъ юбилейин белгилейди, аны алгъышлай, мындан ары да саулукъ-эсенлик тилейбиз.