Бирликге жораланнган атлам

Шёндю газетлеге бла журналлагъа жаздырыу къыстау барады. Башхаланы билмейме, мен а  миллетибизни жангыз газети «Заман» ючюн къайгъырама. Таулума деген да аны айныры, кёп болуру ючюн къайгъырыргъа керекди, кесин таулулугъун аны бла билдиртсин деп, алай къарайма. Чакъырыу да этеме, ана тилибизде чыкъгъа «Заман» газетге тутхучлулукъ этигиз, анга жаздырыгъыз деп. Ол барыбызны да бирликге  алчы атламыбыз болсун.

- «Заман» газетни жаздырамыса? - деп сорама бир «таулугъа».

 – Угъай, - дейди.

  - Нек? - дейме.

 -Да тауча окъуй билгенибиз жокъду, - дейди.

-Да сора сен  таулама деп, кёкюрегинге нек ураса, не затдады сени таулулугъунг? Миллет жыйылгъан кюн анга къошулмасанг, таулу адам ючюн юлюш этмесенг, Кязим, Къайсын туугъан жерлени сурамасанг, билмесенг, ана тилибизде чыкъгъан китапны, газетни, журналны алмасанг,окъумасанг?!

 Атама жюз жылдан атлагъанды, кёчгюнчюлюкден келгенли, бир жылны къоймайды «Заман» газетни жаздырмай. Анда ишлегенлени барын да уста таныйды, хар бирине энчи алгъыш этеди. Бюгюн да газет келлик кюнню кесине саугъа келтирликча алай сакълайды. «Заман» газетни жаздырмагъан таулуму барды?» – деп, сейир этип сорады. Аллайла уа бек кёпдюле. Да сора къайдан билликдиле бизни туудукъларыбыз ёз тиллерин?

    Намысыбызны не заманда да бийикде тутханыбыз, ариу халыбыз ючюн да сормай билгендиле къарачай-малкъар миллетден болгъаныбызны. Эр кишиле тиширыугъа  намыс бере, тиширыула эр кишилигин бийикде тута. Бюгюн бюгече да  абадан тёлюбюз бир-бирге сый, намыс бергенлей тургъанлары хакъды. Тилни билсек, адет-намысха къаты болсакъ, кесибизни сакълаяллыкъбыз. Къайсы халкъны да  миллетлиги алай бла сакълана келеди.

Намыс болмагъан жерде  берекет,  насып да болмайды. Намыс, сый къайдан къалсын, кеси тилибизни унута баргъанда. «Къарачай-малкъар тил тюрк тиллени ичинде эм тазасыды»,- дегенди бир кезиуде Туркияны башчыларындан бири Ататюрк бир меджилисде. Алай эсе, биз бюгюн  ата-бабаларыбызны тиллерин унутургъа, сёзде айтылыучулай, «Кесини къабындан жийиргеннген жилянча», андан къачаргъа нек керекбиз?

Кёп жазыучуларыбыз, журналистлерибиз, ол затха жарсыйдыла, алай не медет, юйде ата-ана орусча сёлешселе. Сабий а школда,  садикде къайдан билликди тилибизни. Бютюнда  бусагъатда малкъар тил болмай къалса да, киши  жарсырыкъ тюйюлдю. Анга кесибиз да себеп этебиз, келген тёлюге тауча сёлешмей. Туудукъланы къубултханда: «Золотой ты мой», - дегенми ариуду, «Мени алтынчыгъым», - дегенми?!

 Алгъаракълада шахарда ёсгенлеге сейир этиучю эдик тауча билмейдиле деп, энди уа элдегиле окъуна орусча  чалып сёлеширге кюрешедиле. Кимден къалады ол? Ким чырмайды бизге кеси тилибизде, болмагъанча ариу тилибизде, сёлеширге? Кимдеди терслик?

Къоймайдыла жашаргъа, ашаргъа, тауча юйренирге дерге да ёчбюз. Келигиз ма бу гитче жумушда окъуна бирге болайыкъ, газетибизни жаздырайыкъ. Анда кёп иги затла бардыла,  адет-тёребизни, намыс-сыйны ,  белгили адамларыбызны,  ахшы жумушланы юслеринден. Ол  бизни газетибизди, бизге керекди. Бизден башха бир кишиге керек тюйюлдю.