Юйле да адамлагъа ушайдыла…

Суратлау искусстволаны  А.Л. Ткаченко атлы музейинде журналист эм суратчы Владислав Битоковну энчи кёрмючю ачылгъанды. Аны адамны къол аязына сыйыннган юйчюклери къараучулагъа сейир кёрюннгендиле.

Къыркъдан артыкъ юйчюклени асламысы оюла тургъан мекямладыла. Алай аланы эшиклерине къарасанг, бусагъатда юйню иеси чыгъарыкъ сунаса, терезе жабыуну артында уа сабийчик бугъуп тургъанча кёрюнеди. Хау, бу юйлени шиферлери ууалып, терезелеринде уа мияла жокъду. Къабыргъалары да оюлуп. Алай, не сейир, бу юйлени жанлары бардыла, аланы солууларын сезебиз. Ала мудахдыла. Ненча той-оюн баргъанды алада, къаллай бир адамны ахыр жолларына ашыргъандыла. Артда уа жаш адамла бири узакълагъа кетип, башхалары уа жангы кёпкъатлы юйлеге кёчюп, атып къойгъандыла туугъан мекямларын… Юйле жиляй тургъаннга ушайдыла. Иелерин сакълап-сакълап, тюнгюледен  тюнгюле баргъанлай.

Кертиди, адам ёлсе да, аны юй унутмай тургъанча кёрюнеди. Иеси кетгенде, юй да мудах  болады, артда анда сабий тууса уа, анга жангыдан жан киреди. Ала белгили затладыла. Алай Владислав Битоков не акъыл бла кюрешеди бу иш бла? Бек алгъа Урухда  аппасыны мал орунун этгенди, аны уа къарындашы тилеп алгъанды, ызы бла экинчи къарындашы да аллай макет этерин сюйгенди. Ол заманда Владислав ангылагъанды: анга сейир болгъан башхалагъа да сейирди. Бир тёлю башха тёлюню терк алышындырады, жаш адамла жангы, эркин журтла ишлейдиле…къалай терк жокъ болады ёлгенлени юйлери, кийимлери, адырлары да! Владислав а аланы дунияларын бир кесек сакъларгъа кюрешеди. Къолундан келгенича.

Ол кёрген юйлерини юлгюлерин этмейди, хар биринден бир зат ала, сыфатла къурайды. Битеу да бу къол аязгъа сыйыннган юйчюклени алсанг, ала  заманны череги элтип баргъан жашауну ызындан жиляудула. Нек жашайбыз биз, ёллюк эсек? Нек юйле ишлейбиз, ала оюллукъ эселе? Владиславны оюмуна кёре, кёп зат кетсе да, алгъыннгы жашауну бир къыйыры уа сакъланады. Биз кесибиз, юйлерибиз да бу дунияда энчи  ызла къоябыз. Хар адам тёгерекни  тюрлендиреди: не игиге, не аманнга. 

Кёрмючде жангы юйле да бардыла: омакъла, бийикле, сыйдамла…жансызла. Аланы къабыргъалары алыкъа ташдыла, сууукъдула, алай бир кесек замандан ала да сюерикдиле иелерин, бу эски юйлеча, тарыхы, эси, хапары болгъан мекямланы санына турлукъдула, айхай, ол кезиуде ала да оюлуп башларыкъдыла.

Владислав  кетген тёлюню къол ызларында ариулукъну бизге баям этеди. Аланы сакъларгъа чакъырады.  

 Гинжи юйню къурагъан алай тынч тюйюлдю. Жарарыкъ материалланы  бир- бирде кёп излерге да тюшеди: тот этген темирле, эски къумач журунла, отун жаркъала – хар зат да кесини жерин алады.

 Озгъан ёмюрле, оюла тургъан юйле…былагъа къарагъанда, бизни республикада къаллай бир эс буруллукъ юйле бузулуп баргъанлары эсге тюшеди. Заман а адамны марап турады: ол ата-бабаладан къалгъанны къурайым, сакълайым деп кюрешмесе, ишни къолуна алады, болгъанны бузады, чачады, жер бла тенг этеди. Ким хорлар? Озгъан ёмюрледе жашагъанлагъа сюймекликлери болгъанла табылсала, заман юйлени да, тарыхны да жер бла тенг эталмаз.

Байсыланы Марзият.
Поделиться: