Къайсы эт хайырлыды?

Къайсы  эт хайырлыды? 

Этни сюйгенлени арасында адамны саулугъуна къайсы хайыуанны эти иги болгъанына уллу даулаш барыучуду. Аны бла байламлы  аланы бир къауумуну  къурамы бла шагъырейлендирирге сюебиз.

Къоян 

Диета  жаны къоян этге  жетген жокъду. Аны  къурамына танг кесек протеини (белок) барды. Аллай элементле уа  адамны санына бек керекдиле. Ол  витаминлени эм белокланы да кёплюгю бла тауукъ этни озады. Юй къанатлыныкъындан  иги да семиз болгъанлыкъгъа холестерини иги да азды. Аны ючюн этни семизлиги саулукъгъа иги окъунады.  Бютюнда ол тиширыулагъа хайырлыды: чачны, тырнакъны, терини кючлейди эм башха затлагъа да жарайды.  Дагъыда къоянны акъ этинини къурамыны асламысы В6, В12 витаминле бла никотин кислотагъа жетеди. 

Эм игиси уа эт гитче сабийлеге да къоркъуусузду эм аллергия  этдирмейди. 

Ат  

Кёпле ат этни ашаргъа сюймейдиле,  ол  аны юсюнден уллу хапарлары болмагъанды. Кертисин айтханда,  ат  этден таза жокъду дерчады. Аланы ёсдюрген кезиуде бирси хайыуанлагъача  антибиотикле этмейдиле эм терк ёсюм алырча  генномодифицированный компонентле бермейдиле. Кёбюсюнде ала кеслери алларына отлап айланадыла эм таза ашла  бла кечинедиле.

Аны шаугютлю жеринде аслам аминокислота  барды. Ол къанда холестеринни азайтыргъа болушады,  бютюнда жюреклери  бла къан тамырлары ауругъанлагъа хайырлыды. Терк  татыгъаны ючюн   семиртмейди.   Аны гипоаллергенлери болгъан сабийлеге да ашатыргъа жарайды.

Кийик  

Кийикле гелеу кырдыкда отлайдыла, саулукъларына  дарман хансланы   ашайдыла.  Ол себепден аланы этлерини игилигине ишекли  болурча  тюйюлдю. Аны эти къысха заманнга   кесекледен къыйналгъан адамны аякъ юсюне салады. Андан сора да, эти бишген шорпа иммунитетни кётюреди. Этни жауу аз болгъаны себепли, терк татыйды. Ол диабетлери болгъанлагъа, жюреклери ауругъанлагъа, спортчулагъа да  аламат келишеди. 

Тууар  

Адамны  организмине игилиги бла тууар этге жетген жокъду. Аны къурамына  эм керекли элементле киредиле. Аш орунлары бла чегилери ауругъанланы  аш-азыкъ тизмелеринде ол биринчи жерни алады. Продукт аш орунну сохуранын чёкдюреди эм иги ишлерине себеплик этеди. 

Болсада аны терк-терк ашаргъа жарамайды. Хайырлы болурча ыйыкъгъа 2-3 кере эм бир жолгъа 150-200 грамм ашаса жетеди.

 

Эчки 

Бурун заманладан бери эчки эт дарманлыгъы бла белгилиди эм  табийгъат «аптечкагъа» саналгъанды. Ол болмагъанча терк татыйды эм адамны санына керек микроэлементле эм аминокислоталары бла да байды. Аны этинде жаудан эсе суу кёпдю,  холестерини да тууардан иги азды эм баш энчилиги уа   паразитледен тазады. Кеси да, къоянча,  диеталы продуктха саналады. Бирси  хайыуанлагъача эчкиге  туберкулёз, бруцеллез дегенча   ауруула да тиймейдиле.    

Атеросклероздан къыйналгъан, жюреклери ауругъан эм иммунитетлери осал абаданлагъа    диетологла  эчки эт ашарларын эсгертедиле.  Аслам хайырлы элементлери болгъан эм татлы этге улакъланыкъы саналады. Болсада эркечни  эти да татыуу эм  къурамы бла андан артха къалмайды.

Къой  

Къой этни юсюнден айтханда да, тууардан эсе холестерини 2,5 кереге азды.  Аны къурамына: калий, натрий, кальций, магний, йод, фосфор, фтор,  темир элементле эм Е, В1, В2, В12, РР витаминле киредиле. Ол абаданлагъа  эм сабийлеге да жарарчады. Этни фтору кёп болгъаны ючюн, тишлени юсюнде  таш къозгъалырындан къоруулайды.   Лецитин а  диабетден эм холестеринни кётюрюлюрюнден  сакълайды.  Ол белок, аминокислотала  эм тюрлю-тюрлю   минералла бла  да тууар этге оздурмайды. Кеси да андан  эсе эки кереге кёп кюч къошады. 

Болсада, марданы билмей,  къой этни кёп ашаргъа жарарыкъ тюйюлдю. Аны липидлери  кёп болгъанлары   себепли, жюрек эм     къан тамырла бла байламлы аурууланы къозгъаргъа  боллукъдула. Андан сора да, продукт бауурлары, къууукълары,  бюйреклери, аш орунлары, чегилери ауругъанлагъа, къан басымлары бла сохуранлары   къыйнагъанлагъа да  артыкъ келишмейди.

Курданланы Сулейман.
Поделиться: