Сютню къаллай тюрлюлери болуучуду сатыуда?

Адамны саулугъуна сют не жаны бла да хайырлы болгъанын барыбыз да билебиз. Ол А, В, С, РР витаминледен, жауладан, белокладан, минералладан (кальций, фосфор, магний, йод  эм башхалары), углеводладан да байды.

Къайсы сют игиди: тюкенде сатылгъан огъесе кесигиз тутхан ийнек берген?

Ийнекни саулугъуна ишеклик жокъ эсе, экинчисини хайыры асламыракъды. Тюкенде уа къаллай сют сатылады, аны къалай сайларгъа керекди – аны юсюнден Россельхознадзорну специалистлери ангылатхандыла.

Тюкенде сютню шешасыны юсюнде, ол къалай жарашдырылгъанына кёре былай жазыучудула: пастеризация, стерилизация эмда нормализация этилген, жангыдан жарашдырылгъан, тартылгъан. Ала не затны кёргюзтедиле?

  • Пастеризация 70 градус иссиликде этиледи. Сютню аллай бирге дери жылытса, анда заранлы микробланы иги кесеги къырылады, хайырлы бактерияланы, витаминлени асламысы уа бузулмай сакъланадыла. Быллай продукт бир талай кюн озгъандан сора ачыйды.
  • Стерилизация неда ультрапастеризация этиллик сютню уа 100-120 градус иссиликде тутадыла. Анда микробланы бла бактерияланы битеу тюрлюлери къырылады. Витаминлери да жукъгъа жарамазча боладыла. Бу сют кёп заманны бузулмай сакъланады.
  • Нормализация деп сютню къалынлыгъын бир мардагъа келтиргеннге айтадыла. Шешада тургъанлыкъгъа, быллай сютню башы айырылмайды.
  • Тартылгъан сютню уа жауун сепаратор бла айырадыла. Анда сют башны мардасы 0,05 процентден кёп хазна болмаучуду.
  • Жангыдан жарашдырылгъан сютню уа къургъакъ сютден бла суудан этедиле.

Аны бла биз сизни сютню керти тюрлюлери бла шагъырейлендирдик. Алай бирде сатыуда жалгъан продукциягъа да тюберге боллукъду. Нек дегенде жалгъан сют чыгъарып, женгил ахча ишлерге сюйгенле табылмай къалмайдыла.

Специалистле айтханларына кёре, бузукълукъланы асламысы – сютге суу къошуп сатыу бла байламлыдыла. Алай этилсе, аны татыуу жукъа болады, кеси да акъсылдым бет алады.

Сютге суу къошулгъанын быллай амалла бла бек женгил билирге боллукъду:

  1. Сютню бла спиртни 1:2 тенг алып къатышдырадыла, иги чайкъап, адыргъа къуядыла. Анга суу къошулмагъан эсе, 5-7 секунд озгъаны бла ууакъ гулмакла болуп казеин белок чыгъады. Аланы андан кеч кёрсегиз а – сютге суу къошулгъанын билигиз. Ол не къадар кёп заманнга созулса, ол къадар кёп сууу барды.
  2. Адырда суу къошулгъан сют тура кетсе, ол аны ичинде кёксюлдюм, кенг тогъай къояды. Аны тырнакъны юсюне тамдыргъанда уа олсагъат жайылып кетеди.
  3. Мияла орунда жылы суугъа иги сютню аз-аз къуйгъанда, ол аны башында жыйыллыкъды. Суу къошулгъан сют а саулай эририкди.

Сют жалгъан болгъанын лабораторияда бек терк тохташдырадыла. Аны ючюн аны бузлатып кёредиле. Ол къалыныракъ болурча бирле крахмал да къошадыла. Аны билирча, стакан сютге йоддан талай тамычы къошаргъа керекди. Ол кёксюлдюм болгъан эсе – анда крахмал барды.

Сютню качествосун шарт кёргюзтген белгиледен бири – аны ачылыгъыды. Аны мардасы 16-18 °Т (градус Тернера) болургъа керекди. Сатыуда болгъан продукцияныкъы уа – 21 °Т бла чекленеди. Бирле ачы болгъан сютге сода къошуп сатаргъа да боллукъдула. Аны ачылыгъы азаяды, алай ол сапын татыулу болады, кесин да ашха къошаргъа неда абериге жарашдырыргъа жарамайды.

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: