«Жюрек жылыуубузну ёсюп келген тёлюге берирге итинебиз»

Арт кезиуде школгъа дери билим бериуге да аслам эс бурула, энди республикада садикледе жерле жетиширча болгъаннга саналады. Шёндю эллерибизде да сабийчикле, шахарда тургъанладан артха къалмай,  быллай махкемелеге жюрюрге онг табадыла.

Бу жол  биз Кичибалыкъны битеулю билим берген биринчи номерли школну бойсунууунда болгъан садыны тамата юйретиучюсю Жаппуланы Люба бла, аланы ишлерини юсюнден билирге излеп, ушакъ этгенбиз. Ол билим бериуде он жылдан аслам заманны ишлей, сабийчиклеге, аланы ёсдюргенлеге да кесин сюйдюргенди.

Былтыр а, «Россейни юйретиучюсю-2021» деген Битеуроссей профессионал  эришиуню Зольск районда бардырылгъан урумунда, усталыкъ хунерин ачыкълап, ючюнчю жерни алып, Сыйлы грамота бла да саугъаланнганды. Бирде юйретиучюле этген иш ауанада къалгъанча да кёрюнеди, болсада аланы кичичиклени жашауда кёп затха тюшюнюулерине аслам юлюш къошханлары уа хакъды.

-Люба Магомедовна, Кичибалыкъча узакъ элде сабийлени садик бла жалчытыу къалайды, бюгюнлюкде не халдады ишигиз?

-Элибизде садны энчи мекямы эрттеден да бар эди. Алай ол жараусуз болуп, 2014 жылдан бери садик школну биринчи къатысына кёчюрюлюп, анда орналгъанды. Алай эсе да, хар къауумну, тийишлисича, жукълагъан эмда ойнагъан отоулары бардыла.

Бусагъатда бизге 96 жашчыкъ бла къызчыкъ жюрюйдюле. Аланы экижыллыкъладан башлап алабыз бери. Саулай алып айтиханда уа  тёрт къауумубуз барды. Юйретиучюле уа сегиз адам болабыз, дагъыда  тёртеулен а гитче юйретиучюледиле.

Коллективибиз бир бирни ангылап, шуёхлукъда ишлейбиз. Жыйырма беш жылны сабийлени  тюшюндюрюуге берген Габуланы Разият бизни барыбызгъа да кёп затны ангылата, билдире келеди, сау болсун. Ишде кесинг билгенни башхагъа къызгъанмагъан да уллу магъананы тутады.

Жангы окъуу жылгъа хар жерни тазалап, сюртген, боягъан да этгенбиз. Аналагъа да ыразыбыз бек, ала поллада кюйюзлени жуууп келтиргендиле. Хар неге къайгъыргъанлай  да турадыла.

Школубузгъа жюрюген сабийле алыкъа анга сыйынадыла да, ишибизде чырмау чыкъмайды. Алай эсе да, къошулгъан тёлю кёп бола барса уа, жер такъырлыкъ этерге боллукъду.

-Алай эсе, элде жангы садик ишленирге амал жокъмуду?

-Аллай программагъа тюшер ючюн садха жюрюгенчиклеге жерле жетишмей, ала сыйынмай башларгъа керек болады. Быллай тизмебиз болса уа, ол заманда заявка берирге жарайды. Бир кесекден, айтханыбызча, сабийле кёбейселе, жангы садигибиз да болур деп ышанырчады.

-Ишлерге уа къайсы программаны сайлагъансыз?

-«От рождения до школы» деген программагъа кёре юйретебиз. Ол жашчыкъланы бла къызчыкъланы жыл сан энчиликлери   эсге алынып къуралгъанды. Аны себепли гитчелеге ангылашыныулуду.

Энди  уа аны «Юйретиу» деген къошулмасына кёре да бардырыргъа  керекбиз ишибизни.  Бюгюнлюкде патриот ниетге, Ата журтну сюерге да юйретиуге аслам эс бурулады.

-Ана тилибизге уа къалай юйретесиз, сабийчикле къаллай даражада биледиле аны?

-Хар къайдача, бизде да алайды. Болсада тилни осал биледиле деп айталлыкъ тюйюлме. Назмулагъа, жырлагъа да сюйюп  юйренедиле. Адет-тёрелерибизни, тепсеулени, оюнланы юслеринден да айтабыз.

Ыйыкъны ичинде, сёз ючюн, мектепге хазырланнган бла тамата къауумлада  малкъар тил экишер кере бардырылады. Бир дерсге алада отуз минут бериледи.

Бирсиледе уа  ыйыкъгъа бир кере болады. Дерсге бёлюннген заман да алада азыракъды. Сёз ючюн, гитче къауумда ол жаланда онбеш минутду, жарсыугъа. Алай эсе да, ангылайсыз, биз белгиленнген расписаниягъа кёре ишлейбиз.

-Ишигиз бла байламлы жарсытхан затыгъыз а бармыды?

-Жыл санлары бла гитчеле эселе да, хар сабийни неге хунери барлыгъы эсленмей къалмайды. Элибизде сурат ишлерге, къоллары бла башха абериле этерге юйретген дегенча кружокла болсала, алагъа айныргъа иги эди.

Клуб ишленнгенли школгъа жюрюгенлени анда миллет тепсеулерибизге тюшюндюредиле. Анга  да къууанабыз.

Сора бюгюнлюкде садигибизде сабий алданырча ариу, жарыкъ тюрсюнлю мебель, тынгылы спорт эмда музыка залла, тышында ойнарча майданчыкъла тапландырылсала, эркин болсала, бери ала сюйюп жюрюрюк эдиле деп сунама. Кёзню къууандыргъан зат а кимге да хычыуунду.

-Арт кезиуде харф танымагъан сабийни кесини классына алыргъа сюймегенле тюбегенлерин эшите турургъа тюшеди. Ангылатсагъыз  эди – сабийле школгъа окъуй, жаза да билипми келирге керекдиле?

-Кертиди, бюгюнлюкде мектепге иги хазырланнган жашчыкъланы, къызчыкъланы алыргъа сюедиле. Тюзюн айтханда, ол шёндюгю программабызгъа кёре алай болургъа да кереди. Биз юйретген сабийле школгъа бара туруп харфланы, тарихлени, оннга дери санай, жыл санларына тийишлиликде математика примерлени тамамлай да биледиле.

Айтханымча, ала садха жаланда ойнаргъа келмейдиле. Гитче къауумдан башлап, барысында да дерсле боладыла. Ата-анала да, аланы мектепге хазырланырларына къайгъыра, биз юйге берген ишлерин  этерге болушургъа, бюгюн а неге  юйрендигиз садикде деп сорургъа керекдиле. Ол заманда сабий да жууаплылыкъны сезе башлайды, окъургъа, жазаргъа тюшюнюрге да сейири ачылады.

Биз а аланы дагъыда кеслерин жамауат ичинде жюрютюрге юйретебиз. Садикге баргъанчыкъла, артда школгъа келселе да, жыйын ичинде  жунчумайдыла, нёгерле да табадыла, жарашыулула боладыла.

Не десек да, садда тюшюннгенчикле интеллектуал, кеслерин жюрютюу жаны бла да башхаракъдыла. Бюгюнлюкде билим бериуде  аслам зат терк-терк тюрлене баргъан заманда, биз да аланы артда къыйналмазларына, окъууну сюерлерине, хунерлерин айнытыргъа талпынырларына къайгъыргъанлай турабыз.

-Бусагъатдагъы садны айныуун неде кёресиз?

-Кертисин айтханда, не жаны бла да сабийчиклени юйретирча шёндюгю  амалла игилендирилгенлери ючюн кёлленип ишлерге себеплик этедиле. Программала, китапла, оюнла - аланы барысын да бюгюнлюкде къаллайын сюйсенг да табаргъа болады. Жаланда ишлеген эт ансы.

Алай эсе да, бизни  усталыгъыбызда жаланда кесибиз жетишимлеге жетер ючюн угъай, ёсюп келе тургъан тёлю не жаны бла да айныр, саулукълу болур ючюн да юйретиучюню терен билими, окъуулулугъу, профессионал хазырлыгъы эмда аллай  даражасы болургъа керекдиле. Айхай да, садикни иши айныр ючюн а, ол ата-анала бла биригиулюкге къайгъырыргъа тийишлиди.