Жигитлиги, жигерлиги да келир тёлюлеге юлгю болгъанлай къаллыкъды

Ата журтуна, халкъына таза кёлю бла къуллукъ этген ахшы адамларыбызны арасында Чеченланы Шахан-Герийни жашы Шамилни энчи белгилерчады. Кесини махтаулу жолун ол жыйырмажыллыкъ жашлай  башлагъанды. 1939 жылда педучилищени бошап, чекчи  аскерледе къуллукъ этерге кетгенди. Ол Монголияны чегине жууукъда Забайкалье чекчи округда Дапурск чекчи отрядха тюшгенди.   

Низамлы эмда адепли таулу жашны  командирлери терк эслегендиле, анга сержант чын да берип, Сретенск чекчи аскер училищеге жибергендиле.  Аны уа Шамил 1942 жылда бошагъанды. Ол заманда анга 23 жыл бола эди.  Аны билимин, тирилигин, керек заманда тюз амал табалгъанын эсге алып, Чечен улуну атлы взводну командирине саладыла.

1942 жылны ахырында таулу жашны атчылары, 8-чи атлы корпусну 21-чи атлы дивизиясыны 54-чю атлы полкунда  къуллукъ эте, Сталинград ючюн жигитча сермешгендиле. Ол къазауатда немислиле ууатылгъандан сора, аны взводу Ростов областьны бла Донбассны азатлар ючюн кюрешгенди. 1943 жылны февраль айында уа  Чечен улуну атчылары, душман ууучлап тургъан жерлеге 200 километр чакълы бирге кирип, аны кёп солдатын бла сауутун гунч этгендиле. Алай Донецк областьны Дебальцево шахарында ала къуршоугъа тюшедиле. Болсада, кёп да бармай, андан ычхынадыла. Къабартылы Таля Катанчиевни артиллериясыны болушлугъу бла атчыла  душманны бир ненча танкын кюйдюрюп, немислилени къуршоуларындан бир тюрлю къоранч этмей чыкъгъандыла.

Андан сора гвардиялы лейтенант Чеченланы Шамилни эскадронну командирине саладыла. Ол энди 120 атлы аскерчиге башчылыкъ этеди эмда Украинаны шимал жанын, Белоруссияны уа къыбыла областьларын, ызы бла Польшаны гитлерчиледен азатлау сермешлеге къатышады. 1945 жылны январь айында уа  кесини эскадрону бла, окъ-топ атыла тургъанлай, Одер суудан ётгенди.  Уста командирлик этгени ючюн аны чынын кётюргендиле. Ол тамата лейтенант болгъанды.

Бошала тургъан урушну ахыр кезиулеринден биринде Чеченланы Шамил Биринчи Белорус фронтну Ленин эмда Суворов орденли 7-чи гвардиялы Бранденбург атлы корпусну махтаулу 14-чю Мозырск дивизиясыны къауумунда сермешгенди. Бранденбургну алыуда жигитлиги ючюн аны чынын капитаннга дери кётюредиле эмда Къызыл Жулдузну ордени бла экинчи кере саугъалайдыла. Жигит жерлешибиз  фронт жолла бла Берлиннге дери жетгенди эмда рейхстагны къабыргъасында къол ызын къойгъанды: «Шамиль Чеченов. Я из Нальчика».

Уллу Ата журт урушда кёргюзтген кишилиги эмда батырлыгъы ючюн Чечен улу дагъыда Ата журт урушну 1-чи эмда 2-чи даражалы орденлери, «Варшаваны азатлагъаны ючюн», «Берлинни алгъаны ючюн», «1941-1945 жыллада Уллу Ата журт урушда Хорлам ючюн» эм кёп башха майдалла бла саугъаланнганды. 1946  27-жыллыкъ капитан Чеченланы Шамиль сюйген эскадронундан айырылып, Къыргъыстаннга кетгенди. Анда ол устазлыкъ ишине киришгенди. Эмда онбир жылны ичинде алгъа завуч, ызы бла директору болуп уруннганды. Ишлей тургъанлай Къыргъыз къырал университетни тарых факультетин да бошагъанды.

1957 жылда Чечен улу юйдегиси бла Къабарты-Малкъаргъа къайтады. Ол жыл окъуна аны Прохладна районону таматасына саладыла. Кёп да турмай а КъМАССР-ни жарыкъландырыу министрини орунбасарына кёчюредиле. Артда уа министрини къуллугъуна саладыла. Шамил Шахан-Гериевич ол ведомствогъа 14 жылны башчылыкъ этгенди, школла, сабий садла, спортзалла, окъуу мастерскойла, интернат школлагъа общежитле ишлетиуге энчи эс бургъанды.  Педагогика кадрланы хазырлауда да аны юлюшю уллуду. Илму ишин да анга жоралагъанды, анда жаш тёлюню юйретиуню игилендириуню кёп проблемаларын кётюргенди. Школлагъа къауум окъуу китап бла пособие жарашдырып да чыгъаргъанды.

Республикада билим бериуню айнытыугъа уллу къыйын салгъаны ючюн Чечен улугъа «КъМАССР-ни школуну сыйлы устазы» деген ат аталгъанды. Ол Урунууну Къызыл  Байрагъыны ордени, «Сыйлылыкъны Белгиси» орден бла саугъаланнганды. КъМАССР-ни Баш Советине эмда Нальчик шахар советни халкъ деутатына бир ненча кере сайланнганды. 1995 жылда халкъ депутатланы  шахар советини оноуу бла анга «Нальчик шахарны сыйлы инсаны» деген ат аталгъанды.

Солургъа чыкъгъандан сора да,  Шамил Шахан-Гериевич бош турмагъанды.Сау 15 жылны урушну, урунууну ветеранларыны (пенсиячыланы) Нальчик шахар советине башчылыкъ этгенди. Социал болушлукъ керек болгъанлагъа аны къурар ючюн къолундан келгенни аямагъанды, жаш тёлюню адеп-къылыкъгъа юйретиуге себеплик этгенди, миллетлени араларында шуёхлукъну кючлеуге юлюшюн къошханды.

Чеченланы Шамил 2003 жылда ауушханды, алай аты унутулмагъанды: туугъан эли Къашхатауда орта школ аны атын жюрютеди, ол кеси жашагъан юйде уа эсгертме къаннга салыннганды.