Дуниягъа белгили бокс школну мурдорун салгъан спортчу

Россейни сыйлы тренери, Къабарты-Малкъарны сыйлы маданият къуллукъчусу, Россейни Владимир областыны сыйлы физкультура ишчиси, Миллет бокс федерацияланы халкъла аралы ассоциациясыны судьясы Жаболаны Сергону аты тарыхха эртте киргенди. Аты айтылса, жюреклерибизге ёхтемлик келеди. 

Ол 1941 жылда Кёнделенде туугъанды. 

Ол тёлюню, хар кимни къадары бирча болмаса да, бирге ушатхан кёп зат барды – ачлыкъ, учузлукъ сынагъанлары бла бирге окъургъа, ишлерге, жашауну иги этерге итиниулери. Серго да алайды. Сюргюннге сабийле ана жанындан ынналары бла тюшгендиле. Анасы Зоя ол кезиуде Черек районда партияны экинчи секретары болуп ишлей эди да, аны андан кёчюргендиле. Ол Къызыл-Къаягъа тюшгенди. Анасы бла сабийлери уа – Алма-Ата тийресине. Юч айдан тапханды сабийлерин. Ол келирге жашларындан бири ёлюп эди. Зоя, юйюрюн шахаргъа кёчюрюп, анда кирпич заводда ишлегенди. Билимин эсге алып, кёп бармай, аны кадрла бёлюмге тамата этгендиле. Бир кесек аякъ тирегенлей а, «Сыр – сырына, суу – ызына», – дегенлей, ол устазлыкъ ишине къайтханды. 

Биринчи заманда къарыусуз болсала да, артда эс жыя башлагъан эдиле таматала, сабийле да. Къазахстанда СССР-ни сыйлы тренери бар эди Моллаланы Даулетгерий деп, бек белгили боксчу. Анга Константин дегендиле. Ол халкъына кёп игилик этген, Моллаланы хуторну ишлеген, анда эл мюлк техникум ачып, ол усталыкълагъа юйретген Моллаланы

Исхакъны туудугъу эди. Ма анга жюрюгендиле жашчыкъла боксха юйренирге. Серго да баргъанды, мени да алыгъыз юйретген къауумугъузгъа деп. Ол иги адам ал кюнледен окъуна таулу жашчыкъгъа: «Къадалып кюрешсенг, боксда атынгы айтдырлыкъса», – деп, кёл этдирип тургъанды. Жаланда иги адамла эсде тутадыла игиликни. Жабо улу аны ол къыйынын унутмайды. 

Биринчи хорлам – сайлагъан жолунгу тюзлюгюн кёргюзтген шарт –  неден да татлы болады. «Алма-Атада школчуланы республикалы эришиулеринде:  «Жаболаны Серго хорлады!» –  деп, судья къолуму кётюргенде, къайда болгъанымы да унутуп, чабып барып, тренерим Моллаланы Константинни боюнуна тагъылгъан эдим. Къууанчымы чеги болмай, кёз жашларым кеслери аллына тёгюле эдиле», – деп эсгереди Серго.

Ата журтха къайтханда, школда окъуй тургъанлай, ол заманда «Труд» спорт общество деп бар эди мында, ары жюрюгенди. Тренери Пётр Метревели кёп тюрлю амалгъа юйретгенди аны боксда. Жаш да терк окъуна аны ёхтемлиги болгъан эди. Республикабызда баргъан эришиулеге дайым къатышып, хорламлы болуп тургъанды. Аны жетишимлерин кёрюп, къоншу регионлада эришиуле болсала, аны ары чакъыра башлагъандыла. Серго къайдан да хорлам келтиргенди. Ол жыллада Тау-Артыны кубогу ючюн эришиуледе «Буревестник» спорт обществону Ара советини чемпионатында хорлагъанды. Ызы бла СССР-ни чемпионатларында да аты белгили болгъанды.  «СССР-ни спортуну устасы» деген даражаны да алгъанды.

Ма алай жарау эте тургъанлай, Тбилисде физкультура эм спорт жаны бла университетге кирип, анда окъугъанды. Аны ары спортда жетишимлери ючюн, конкурссуз алгъандыла.

Аны бошагъандан бери кёп жылла озсала да, анда аны окъутхан устазлагъа хуремети уллуду Жабо улуну. Устазларындан бири Андро Навасардов эди – СССР-ни экс-чемпиону.

Аны бла кёп жылланы шуёхлукъ жюрютюп тургъанды Серго. Башха шуёху уа – СССР-ни боксдан он кере чемпиону Сергей Щербаков. 

Жылла бла бирге Жабо улуну спорт географиясы да кенгере баргъанды: Москва, Петербург, башха шахарла, Украина, Таджикистан, Прибалтика… Спортну не тюрлюсю бла да кюрешген адам чыдамлы, сабыр, тюз ниетли болургъа керекди дейдиле. Ол жорукъланы Сергону юсюнде кёрюрге боллукъду. 

1968 жылда ол «Спартак» обществода тренеp болгъанды. Ызы бла  – тамата тренер. Юйретген спортчуларын ол бек сюеди. Ала да алай хурмет этедиле анга. Бокс дегенликге, аны бла кюрешген жашла не тюрлю жаны бла да къарыулу болургъа керекдиле, билимлери, кеслерин жюрютюулери, къылыкъ хунерлери да алай. Аны бла бирге Ата журтларын да кёзбаусуз сюерге. Ол затлагъа жаш адамланы сынамлы тренер юйретеди. Аны къолунда юйреннген жашла, устазларыны къыйынын учуз этмей, къайдан да хорламлы болуп къайтып тургъандыла. Бюгюн да алайды. Ол юйретип, халкъла аралы эришиулеге къатышхан жашла болгъандыла, бардыла: РСФСР-ни спартакиадасыны чемпиону, СССР-ни жыйымдыкъ олимпиада командасыны келечиси Владимир Роменский, СССР-ни Сауутланнган кючлерини чемпиону Керим Амшоков, Россей Федерацияны эм ВЦСПС-ни да чемпиону, халкъла аралы турнирде хорлагъан Жаболаны Мусса, СССР-ни, РФ-ни спорт усталары Зокаланы Артур, Улбашланы Хызыр, Асанланы Салих, Курданланы Рамазан,

Солтанланы Мурат, Гуртуланы Аскербий, Алик Нусуев, Хажиланы Жамал бла Заур, Къайгъырмазланы Магомет, Къазакъланы Расул, Шакъманланы Расул, Анатолий Кадзоков эм башхала. Ол юйретген жашланы хорламлары тренерни къанатлы этедиле. 

Жабо улу бюгюн Чыгъармачылыкъны (наука, культура, спорт) халкъла аралы академиясыны спорт бёлюмюню таматасыды, профессор, СССР-ни спорт устасы, Къабарты-Малкъарда Бокс федерацияны президенти. Ол Россейде, андан тышында да бек белгили боксчуланы, тренерлени араларында даражалы жер алады. Дагъыда Къабарты-Малкъарда дуниягъа белгили бокс школну мурдорун салгъаны бла белгилиди. Айтхылыкъ къарындашыбыз кёп махтаугъа тийишлиди. Этген иши бла уллу Россейге, Къабарты-Малкъаргъа да сый келтиреди. 

Бюгюн ол: «Мен боксха юйрене бешинчи классда башлагъанма. Андан бери жетмиш жылгъа жете келеди. Спортдан айырылсам, жюрегими ургъаны да тохтап къаллыкъ сунама. Спорт жашаууму айырылмазлыкъ кесегиди», – дейди.

Кертиланы Сакинат.
Поделиться: