Мектепле жангыртыладыла, шёндюгюлю техника бла жалчытыладыла, сабий садлагъа да къаралады

Элбрус районну Билим бериу управлениясыны башчысы Атаккуланы Нуржан бла ушагъыбызда качестволу билим бериуню айнытыуну эм бу жаны бла жангы онгланы темасы кётюрюлгенди. 

- Нуржан Манафовна, озгъан окъуу жыл къаллай бирге жетишимли болгъанды?

- Билим бериуню качествосун тинтиуде, белгилисича, бек биринчи, жылны ахырында аттестацияны эсеплерине къаралады. Тогъузунчу классланы выпускниклеринде ала алгъада жылдан эсе бийигирек болгъандыла. Онунчу классда окъууларын андан ары 177 сабий (61 процент) бардырлыкъдыла, 111 жаш бла къыз (39 процент) орта усталыкъ билим бериу учреждениялагъа киргендиле. 11-чи классладан 27 выпускник школну алтын майдаллагъа бошагъандыла. 157 выпускникден 97-си (62 процент) - вузлада, 47-лен да (30 процент) сузлада окъурукъдула. Олимпиадаланы юслеринден айтханда, алты саугъа жерге чыкъгъанбыз.

- Бюгюнлюкде районда билим бериу учрежденияла къаллай бир боладыла?

- Мектепледе битеу да онтёртдюле, аланы онючюсюнде школгъа дери билим да бередиле, 16-да садлары барды, дагъыда бири къошакъ билим бериу учрежденияды – Сабийлени эм жаш тёлюню чыгъармачылыкъларын айнытыу ара.

Башланнган окъуу жылда окъуугъа 3700-ден аслам сабий келгендиле, аладан 331-и – биринчи классдадыла. Сабий садлагъа 1504 бала жюрюйдюле. Кёп окъуучу чыгъармачылыкъ айнытыу араны биригиулерине да барлыкъдыла. Гитчелени къошакъ билим бериу системагъа къошуу, хар замандача, тири толтурулады. Сейирлерине клубла, спорт секцияла да жетишимли ишлейдиле. Озгъан жыл 5-18-жыллыкъла барысы да Къошакъ билим бериуню навигаторунда эсепге тюшгендиле эм сертификатла алгъандыла.

- «Билим бериуню школ системалары» проект а къалай тамамланады?

- Быйыл анга Тырныауузну 1-чи номерли лицейи (2 объект) бла Кёнделенни 1-чи номерли школу киргендиле, алада жангыртыу ишле бардырыллыкъдыла. Программа жангызда ремонт бла чекленмейди, анга кёре мектепни не жаны бла да айнытырча мадарланы къаууму киреди: оборудование алынады, сабий башламчылыкъланы аралары ачыладыла, устазланы билимлери ёсдюрюледи, жер-жерли бюджетден терроризмден къоруулау жалчытылынады.

- Билим бериуню федерал къырал стандартына кёре уа къаллай иш тамамланады?

 - «Цифра билим бериу среда» проектге тири къатышабыз. Мектеплени барысына да терк Интернет тартылгъанды, «Электрон сабий сад», «Аист» система, «Электрон журнал» эм башха сервисле хайырланыладыла. 5-чи гимназиягъа, Быллымны бла Кёнделенни 1-чи мектеплерине шёндюгюлю оборудование бла компьютерле алыннгандыла. «Мени школум» федерал къырал информация система кийириледи, аны баш борчу окъуучуланы барысыны да качестволу цифра билим алыргъа онглары болурча этиудю.

Андан сора, «Шёндюгюлю школ» проектге да къатышабыз, аны мураты «Точка роста» араланы къурауну юсю бла мектеплени мюлк-техника хазналарын игилендириудю. Быйыл ала Лашкутада бла Огъары Бахсанда ачыллыкъдыла, аны ючюн ремонт этилгенди, керекли оборудование да алыннганды. Сабий чыгъармачылыкъны «Кюнлю шахар» академиясы бла «Кванториум» мобильный технопаркны мурдорунда экинчи жылны естественный-илму эм техника жаны бла къошакъ программаланы толтурабыз.

- Школгъа дери билим бериу  а къалай къуралгъанды? 

- «Электрон сабий сад» сервис кёргюзтгенича, 1 сентябрьге  эсепге тюшген сабийлени барысына да направленияла берилгендиле. Школгъа дери билим бериу 100 процентге жалчытылыннганды, жети садда ясли къауумла къуралгъандыла, ол санда Огъары Бахсанда быйыл «Демография» миллет проектге кёре ишленнген битеу излемлеге келишген сабий садда да.

Айныуларында энчиликлери болгъан балала да билим алырча мадарла этилгендиле, школгъа дери юйретиуню вариативный амалы да хайырланылады. 1-чи лицейде ачылгъан «Энчи сабий» ресурс арада, балаланы битеу къауумларыны излемлерин эсге алынып, школгъа дери юйретиуню программалары кийирилгендиле. Гитче жыл сан къауумда балаланы саулукъларын кючлерча 1-чи эм 10-чу садлада бассейнле бардыла.

Былайда 3-чю мектепни школгъа дери билим бериу 10-чу номерли бёлюмюню коллективин белгилерге сюе эдим. Ол, «Юлгюлю сабий сад-2022» битеукъырал къарау-конкурсда хорлап, майдал, грамота эм многомерный билим бериу средада дерсле бардырырча процессорну алыргъа ахча бла саугъаланнганды.

- Окъуучуланы жетишимлерини юсюнден да билдирсегиз эди.

- Биз хар заманда да сабийле билимлерин сынаялырча не керекле бла жалчытыргъа кюрешебиз. Райондан, региондан тышында эришиулеге къатышыу а уллу ахшы сынамды. Озгъан окъуу жылда 1126 окъуучу тюрлю-тюрлю конкурслагъа къатышхандыла, аланы республика эм федерал даражада болдургъан жетишимлери уа управление чыгъаргъан «Элбрус районну билим бериу кластери» брошюрада басмаланнганды.

- Бюгюнлюкде аскер-патриот халда юйретиуге да уллу эс бурулады…

- Районну билим бериу учрежденияларында ол иш тийишлисича даражада бардырылгъанын чертип айтыргъа сюеме. Юнармеецлерибиз волонтёрство бла кюрешедиле, маданият эм спорт мероприятиялагъа тири къатышадыла. «Эсгериуню вахтасы» проектни чегинде озгъан окъуу жылда «Хорламны Знамясында часовой», «Георгиевская лента», «Юнармия-2022» акциялагъа къошулгъанбыз. 10-чу класслада окъугъан 35 юнармеец июньда Терек шахарда «Авангард» араны мурдорунда бир ыйыкъны юйрениу жыйылыулада тургъандыла. Районну башчысыны кубогун Кёнделенни 4-чю мектебини отряды къытханды, ала аскер-патриот эришиуледе хорлагъан эдиле. Жыл сайын районну администрациясы мектеплеге юнармеецлеге кийимле алыргъа ахча бёледи, быйыл финансла Элбрус бла Бедикни школларына берилгендиле.

- Жангы окъуу жылгъа уа къалай хазырланнгансыз?

 - Билим бериу учрежденияланы мекямларын жангыртыугъа районну бюджетинден 1 миллион 873 минг сом бёлюннгенди, мектепле барысы да тынгылы хазырланнгандыла. Тырныауузну юч садында жылытыу системала игилендирилликдиле, автоном халда ишлеген котельняла салынырыкъдыла. «Хар сабийни жетишими» проектге кёре 6-чы школну бла 5-чи гимназияны спорт залларына ремонт этилгенди. 

- Билим бериу политикада жангычылыкъланы эсге ала, къаллай тюрлениуле боллукъдула?

- Энчи эс Билим бериуню федерал къырал стандартында этилген тюрлениулеге буруллукъду, ала 1 сентябрьден башлап кючлерине киргендиле. Аслам кюч окъуучуланы билимлерин ёсдюрюуге берилликди. Кадрла жетишмейдиле, устазла «таматаракъ» боладыла, аланы орунларына уа алай кёп адам келмейди. Тинтиуле ачыкълагъанларыча, арт юч жылны ичинде ол неда бу сылтау бла бийик эм 1-чи категориялары болгъан устазланы саны азая барады, ол проблеманы тамамлау бла кюреширикбиз.