Къадалып кюрешсенг, итинсенг, не къыйын муратынгы да толтураллыкъса

Елена Продунова битеу дуниягъа аты айтылгъан гимнасткады. Ол Россейни спортнуну устасыды, Дунияны, Европаны чемпиону, Олимпиадалы оюнланы эки кере призёруду. Ол угъай, спорт  гимнастикада бир ненча элементге аны аты аталгъанды. Ол 1997 жылда Лозаннада Дунияны чемпионатында  секирген элементни уа бюгюннге дери да адам да къайтаралмагъанды.

Ахыр жыллада белгили гимнастка Къабарты-Малкъарда   жараула бардырады, къызчыкъланы бла жашланы усталыгъыны энчиликлерине юйретеди.  Аны бла ушакъ сагъатдан да артыкъ болгъан эди.  Бу сейир адамны усталыгъына сюймекликге сукъланырча окъунады.

Гимнастика бла кюреширге жаратылгъанчадыла

Бек алагъа уа мени кавказлы сабийлени санлары спортну бу тюрлюсюне къалай ушагъанлары сейир этдиргенди. Елена Продунованы айтханына кёре,   Кавказны регионларында  жашла бла къызла гимнастика бла кюреширге жаратылгъанчадыла. Къызчыкъла къарыулудула, алай аны бла бирге субайдыла,  жарашыулудула.  

 Алай табийгъат берген фахмуну да тюз хайырланыргъа керекди. Бешжыллыкъ къызчыкъны спортну бу тюрлюсюн сюерге, жетишимлеге итинирге, чемпион болургъа юйретирге тийишлиди.  Адам сайлагъан ишин сюймесе, аны зорлап чемпион эталлыкъ тюйюлсе. Тренер низамлыкъны сюйген, къаты адам болгъанын  букъдурмайды.  Алай спортда жетишимли болургъа сюгенни, итиниулюгю болургъа тийишлиди.

  Джунглиге ушайды

 Сабийни гитчеликден да сен хорларгъа борчлуса, чемпион боллукъса деп юйретген тюзмюдю? Елена Продунованы акъылына кёре, ол сёзсюз алайды.  Адамны, анга беш жыл толгъан эсе да,   жашауунда мураты болургъа тийишлиди. Кюн сайын ишлеп, къадалып, кюрешип турсанг,  анга жетиширигинге сёз да жокъду, деп ишексизди ол.

- Гимнастика Кубик Рубикге ушайды. Аны жыйгъан къыйын кёрюннгенликге, къадалып ишлеп, кюрешип, битеу къарыуунгу, фахмунгу салып турсанг,    чемпион да боллукъса, алтын майдал да аллыкъса. Спортну башха тюрлюлеринде жараула 2-3 сагъат бара эселе, гимнастла уа залда 7-8 сагъатха дери кюрешедиле. Ол къаллай ауур иш болгъанын мен бек иги билеме,-дейди ол.

 Бирде, бу гитче сабийчиклени алай къыйнаргъа жюрегинг къалай тёзеди, деп келеди кёлюнге. Алай ата-анала сабийлери къадалып ишлемеселе,  чемпион болаллыкъмазларын ангыларгъа керекдиле.   Гимнастика джунглиге ушайды – жаланда къарыуу, фахмусу болгъан чыгъады алгъа.

Нальчикге сюймеклик бла 

 Нальчикге къалай келгенини юсюнден айта, аны кёп жылланы эрттегили танышы   Хачим Мамгехов чакъыргъанды. Сёзсюз, адамны усталыгъы, сынауу уллу эсе,  башхаланы да юйретирге борчлуду. Спорт бла профессионал халда кюрешген, хорламла болдургъан кёпле бюгюнлюкде тренерлик бла кюрешмегенлерине жарсыйды тренер. Быллай болум  спортну айныуунда эсленмей къалмайды.

Допинг бла гимнастика   

Допинг бла байламлы  даулашла ахыр жыллада кёпдюле.  Алай, мени ушакъ нёгерим акъыл этгенича, гимнастикада допинг ахырда керекмейди.  Программангы хазырлар ючюн сау жашауунгу бир ненча элементни кемчиликсиз толтурургъа юйренесе. Секирген, чапхан да бир къарыу бла этесе, дарманла ичип, алагъа къошама десенг, травма алмай къаллыкъ тюйюлсе, деп ангылатады ол.

 - Мен Лозаннада кесими  сальтому секиргенден сора, битеу специалистле сейирге къалгъан эдиле. Ийнанып болалмай эдиле  аны кеси аллыма этгенме деп. Допингни, кечеди-кюндю деп къарамай, бир ненча кере алгъан эдиле. Алай манга дарманла угъай, тренерими ышаныулугъу, къадалып ишлегени, мени къарыуума ийнандыргъаны болушхандыла,-дейди ол.

Хорламгъа жол

 Эришиулеге, Олимпиадагъа тансыкълыкъ бир заманда да кетмейди, аланы тюшюмде окъуна кёрюучюме, деп ышарады Елена Сергеевна.  Эришиулени кезиуюнде кёлюнгю  кётюрюлгенин ачыкъларгъа сёзле жокъдула.

  Спортну бу тюрлюсюне жолну юсюнден айтханда,  ол Ростовда юйренип башлагъанды. Атасы-анасы спорт бла бир заманда да кюрешмегендиле, ол врачланы юйюрюнде  ёсгенди. Секциягъа уа анасыны  эгечи келтиргенди. Къызчыкъ не заманда да тири, сиркиу  болгъанды.   Биринчиден, художестволу гимнастикагъа жюрюп тургъанды, алай анга ахырда бюсюремегенди.

- Бир жол а спорт гимнастиканы залына тюшеме – анда уа канат, бревно, перекладина… Художестволу гимнастикада уа жаланда топчукъла, алай аланы да бермеучю эдиле бизге.  Залда адам да жокъ, терк окъуна канат бла ёрлейме. Ол кезиуде  залгъа Елена Сергеевна Печенжиева – мени биринчи тренерим – киреди. «Къоркъамыса?»,-деп сорады. «Угъай!»,-дейме. Ма алай башланады мени уллу спортха жолум,-дейди ол.

Гимнаст мыйы  ёсгенди

  1997 жылда аны Лозаннада Дунияны чемпионатында кёргюзтген программасы гимнастиканы, спортну сюйгенлени бек сейирсиндиргенди. Аны  аллай кючлю программаны кёргюзтюрюгюне адам да ийнанмагъанды. 

Ол жыл нек жетишимли болгъанды? Къызны тренерини болушлугъу бла анга гимнастика ахырда башха жанында ачылгъанын айтады. Хар этген элементни да сезип, ангылап башлагъанды ол:  секирген заманда къаллай кюч салыргъа кереклисин, техниканы да.  Дагъыда ахырда къоркъмай тебирегенди. Гимнаст мыйым ёсгенди, дейди ол. 

- Лозаннада  бек кючлю болгъанма, санларымы, жюрегими, битеу сезимлерими къолгъа алгъанма. Бирле  уллу травмаларынг болгъанлай, аягъынгы сыннганы да иги къатмагъанлай   аллай кючлю программаны къалай кёргюзталгъанса деп сорадыла. Алай  къадалып кюрешсенг, итинсенг, не къыйын муратынгы да толтураллыкъса,-деп ишексизди ол.

 Тюбешиуню ахырында чемпион къыз гимнастикагъа сабийлеге болушур ючюн къайтханын айтады. Анга жараулагъа келген  къызчыкъла Елена Продунова атлы  элементлени къайтарсала, андан насыплы адам болмазын айтады ол. 

Тикаланы Фатима.
Поделиться: