Огъурлу ишлери бла эсде къалгъанды

Алгъаракълада Яникой башында  Сарбашланы тукъум жыйылыулары бола эди. Ары жашаулары келгенле, жаш адамла, сабийле да баргъан эдиле. Абаданла бирге олтуруп, озгъан заманланы, дуниядан кетген жууукъларын да эсгере олтурадыла. Бютюн да  кёп аланы  ауузларындан Магометни  аты айтылады. Аны эшитип, ол ким, къаллай адам  болгъанын  билирге мен да сюйгенме.

 Бу кюнледе  Сарбашланы Иссаны жашы Магометге   85 жыл боллукъ эди. Алай ол халкъына, жууукъ, тенглерине уллу да таза да  сюймеклигин, ахшы, жарыкъ умутларын да биргесине алып кетгенли жыйырма жыл озгъанды. Аны таныгъанла атын бюгюн да уллу сюймеклик, хурмет бла эсгередиле, къаллай жарыкъ адам болгъанын, чамлы, лакъырданы да сюйгенин, ариу жырлагъанын  да унутмагъандыла. Магомет, Чегемден чыкъгъан башха белгили жашла: Солтан-Хамитча, Алимча, Къайсынча, кесини атын халкъыбызны тарыхына алтын харфла бла жаздырмагъанды. Алай ол да, адамлыкъны, кишиликни, тюзлюкню, шуёхлукъну кесине жол нёгерге алып, не тюрлю болумда да халкъыбызны намысына кир къондурмагъанды.

Ол ауушхан кюн а Сарбашлары угъай да, битеу  эл  къара кийген кибик эди. Табийгъат, кёк да, замансыз ауушхан сюйген адамларыны жиляуун этгенча, мудах эди. Жауун да къыстау жауады, кёкню кюкюреую да сабырлыкъ этмейди. Дууачыла, къырал ишлеринден, юй жумушларындан да бёлюнюп, Вольный Ауулда Боллуланы Аныуарны арбазына ашыгъадыла. Ол Магометни сюйген киеую болгъаны себепли, аны юйюнден ашыргъан эдиле ахыр жолгъа да…

Адам кетгенликге, аны огъурлу ишлери, ариу, акъыллы сёзлери къаладыла, тёлюден тёлюге айтыла барадыла. Магометни асырагъан кюнде да кёпле  аланы эсгере эдиле.

Къыйынлыкъгъа бой бермей

 Магометни  сабий заманы  артыкъ тынч тюйюл эди. Алай болсада ол аны бир заманда да айтып тарыкъмагъанды.  Атасы Исса  дуниядан эртте кетгенди. Магомет бла эгечи Сакинат а гитчелей ана къолгъа къарап къалгъандыла. Алай кёп заманнга угъай. Аталары уа чынтты коммунист, элде партия организацияны секретары, партияны Чегем район комитетинде да  жууаплы къуллукълада ишлегенди. Уллу Ата журт уруш башланнганда уа, къолуна сауут алып, аны къоруулай чыкъгъанды. Анда жоюлгъанды. Жыл да тургъунчу битеу таулу халкъ сынагъан кёчгюнчюлюкню Сарбашланы юйюрлери да сынадыла. Къазахстанны Джамбул шахарындан узакъ болмай Ровный элге келтирилдиле. Бир жылдан а аналары да  ёлдю. Ол заманда Сакинатха жети жылдан аз-маз атлагъан эди, Магометге уа беш. Жашха бла къызгъа жууукъ, ахлу да кёз-къулакъ болуп, ачлыкъдан, жаланнгачлыкъдан къутултдула. Ёсе келгенлеринден сора уа туугъан журтха да къайтдыла.

 Ал сатырда

Магомет иш усталыкъны Къазахстанда онунчу классны бошагъандан сора сайлагъанды. Элли   механизация жаны бла усталыкъ алыр муратда энчи школгъа киреди. Анда тракторда, комбайнда, автомашинада ишлерге эркинлик къагъытла алады. Алай, ол ишге тохташхынчы, халкъыбыз башына  эркин болады, сюйген тауларыбызгъа жол ачылады. Жаш туугъан эли Яникойгъа къайтады. Жюреги Нальчикде  политехника техникумда окъургъа тартдырады.

Аны башха студентледен тирилиги, окъуугъа кёл салмакълыгъы, тенгликни багъалай билиую кибик бек керекли шартла айырмалы эте эдиле. Магомет кёп ахшы  ишлени башламчысы болады. Ол а таулу жашны студент тенглерини арасында намысын, сыйын кётюреди, анга ышаныулукъ туудурады. Сарбаш улун  техникумну комсомолчулары кеслерине секретарьгъа айырадыла. Ол окъуу-юйретиу ишни игилендирирге кёп заманын, кючюн береди. Жырчыланы, тепсеучюлени бирикдирип, аламат ансамбль  къурайды. Магомет тепсегенде, залда  къарсла гюрюлдейдиле. Комсомолну секретары спорт, туризм, альпинизм кибик, жаш тёлюге бек керекли затланы айнытыуну къолгъа таукел алады. Шахарда да, республикада да кёп тюрлю эришиулеге тири къатышып, техникумну жырчылары, тепсеучюлери, спортчулары, къаячылары сыйлы жерлеге тийишли боладыла.

 Къайсы эр кишини да  ызындан къалгъан ахшы ишлери  бла аты айтылады. Магомет бла юй бийчеси Лиза  эки жаш бла къыз ёсдюргендиле. Зауур, Малик, Джамиля. Юй ишлегендиле, терекле да салгъандыла. Магометни аты унутулмайды, ол аны жашларында, къызындады.    

 Хар не да ачыкъ

  Сарбаш улу кесине тынч, кёбюрек  хайыр берлик ишлени излеучюледен болмагъанды.  Къайда аны билими, кючю керек болса, ары баргъанды. Кесине буюрулгъан ишни уа ким да ыразы болурча, чурум тапмазча тамамлагъанды. Ол Акъ-Суу элни башындагъы  «Лесная поляна» турист  базагъа башчылыкъ  да этгенди. Къысха заманны ичинде  аны  адам танымазча, иги жанына  тюрлендитргенди, алчыланы санына къошханды.

Туристле бир кюн солуучу «Урвань»  турист базада да бет жарыкълы  уруннганды.  Ол  анда директорлукъ этип кёп палаткала салдыргъанды, суу  юсюнде ариу жасалгъан  ресторан да ишлетгенди, туристлени ашларын, сууларын заманында тапдыртып тургъанды.

Къайда ишлесе да, Магомет махтаулу эди. Анга бюгюнлюкде  юйюнде сакъланнган  кёп багъалы саугъалары, грамоталары, бюсюреу къагъытлары шагъатдыла.

 «Интуристни» директоруну орунбасары болуп да талай жылны ишлегенди. Ма ол заманда Сарбаш улуну Москвадан да саугъалагъандыла. Алай аны бек бийик саугъасы уа Къабарты-Малкъар Республиканы алгъыннгы Баш Советини Президиумуну Сыйлы грамотасыды. Болсада андан да бийик, сыйлы саугъа барды, ол да Сарбаш улугъа адамла этген хурметди, аны атын эсде тутууду. Жашауну къыйматы, магъанасы да анда болурла.

Магомет  дуниясын алышханлыкъгъа,  жууукъланы, тенглени, танышланы араларындан кетгенликге, хар кимни да кёз аллында  аны жарыкъ сыфаты сакъланады!