Губуладан сакъланыр амал бармыды?

Бу айда губула тирилип башлагъандыла. Ала энцефалит, боррелиоз дегенча аллай бек къоркъуулу аурууланы жаяргъа боллукъдула. Быллай ауруула адамны ич органларына, мыйысына уллу хата саладыла, сакъат этерге, теренине кетселе уа – ёлтюрюрге окъуна боладыла.

Губуладан кесигизни сакъларча, агъачха неда паркга чыкъгъанда,  юсюгюзню иги жапхан кийимле кийигиз. Ачыкъ жерлеригизге уа бу къурт-къумурсхаланы юркютген препаратла жагъыгъыз. Юйге келгенден сора, юсюгюзге иги къарагъыз, бегирек да боюнугъузгъа, къулакъ жанлагъа. Агъачдан гюлле жыйып юйге келтирмегиз. Тышында айланнган юй жаныуарланы да юслерине къарагъыз. Бахчагъа уа губуланы къыргъан затла себерге керекди. Мында дифловидазин неда клофентезин къошулгъан затланы хайырланыучудула.

Энтта да бир амал – губу энцефалитден профилактика прививка. Бизни къыралда чыгъарылгъан «Клещ-Э-Вак» вакцинаны эки кере этедиле, ортасында 1-7 ай сакълап.

Губу къапхан эсе уа?

Аны териден ашыкъмай чыгъарыргъа керекди. Кесин да аз-аздан тартып алай. Ызы бла ол къапхан жерге спирт неда йод жагъадыла. Губуну уа поликлиникагъа элтип, лабораторияда тинтирге керекди. Ол ауруулу болгъаны ачыкъланса, сиз да ары дери прививка этмей болуп, мычымай,  врачлагъа барып, иммуноглобулин укол этерге керекди.  

Социал контракт окъуугъа чырмау тюйюлдю!

Бир-бир гражданла социал контрактха къол салып, «Иш бла жалчытыугъа себеплик этиу» деген федерал проектни чеклеринде жангы усталыкъгъа юйренирге боллукъдула. РФ-ни Урунуу министерствосунда ангылатханларыча, анга ма бу къауумлагъа киргенле тийишлидиле:

– урунуу аралада эсепге тургъан ишсизле;
– ишден къысталыргъа боллукъ адамла, толу кюн ишлемегенле, ишден бош тургъанла эмда хакъ берилмей отпускга жиберилгенле;

– юч жыллары толмагъан сабийлерине къарагъан сылтау бла отпускда болгъан тиширыула;

– жети жыллары толмагъан сабийлери болгъан, кеслери да ишлемеген тиширыула;

– 35 жыллары толмагъанланы бир талай къауумлары;

– 50 эм андан аслам жыллары болгъан гражданла, пенсиягъа чыгъар заманлары жете тургъанла.

Социал контрактны жашауда къыйын болумдан къутулур заманнга къураргъа боллукъду. Сёз ючюн, окъуп, энчи бир иш ачаргъа, жангы жерге орналыргъа, иш къурап жумушла берирге. Ол кезиуледе хакъсыз окъургъа боллукъду.

Федерал сабий лагерьлеге хакъсыз путёвка алыр амал бармыды?

Россейде аллай тёрт лагерь ишлейди:

• Къырым республикада - «Артек»;

• Краснодар крайда - «Орлёнок»;

• Краснодар крайда - «Смена»;

• Приморск крайда - «Океан».

Хакъсыз путёвкаланы окъууда, спортда, чыгъармачылыкъ ишледе, жамауат жумушлада жетишимле болдургъан сабийлеге бередиле. Бу затха сейирлери болгъанла ол лагерьлени интернет-сайтларына кирип, «Путёвка» деген бёлюмлеринде заявка къойсунла. Анда сабийни ахыр юч жылны ичинде жетишимлерини юсюнден жазаргъа, дипломларын, грамоталарын, башха саугъаларын да кёргюзтюрге керекди.

Электрон тюкенле къаллай онгла бередиле?

Озгъан айны ал кюнлеринде Ozon эм Wildberries электрон тюкенле бизни къыралда чыгъарылгъан товарлагъа энчи бёлюмле къурагъандыла. Wildberries компанияда айтханларына кёре, ала «Россейде чыгъарылгъанды» деген проект бардырып тебирегендиле. Ол ишлеп башлагъандан сора бир ыйыкъ озуп, быллай товарланы сатыу 132 процентге кёбейгенди. Бахчачылыкъда хайырланылгъан затлагъа, электрон эмда бытовой техникагъа, спорт аякъ кийимлеге, къагъанакълагъа товарлагъа алыучула бютюнда бек уллу эс бургъандыла.

Ол алай болгъанын, бизде чыгъарылгъан товарлагъа адамлада сейир къозгъалып тебирегенинде кёредиле компанияда. Бу проектге хар кюн сайын жангы предпринимательле къошула барадыла.

«Эл стаж» ючюн кимлени пенсияларына къошаргъа боллукъдула?

Анга эл мюлкде эм азындан отуз жыл уруннган, кеслери да элде жашагъан пенсиячыла тийишлидиле. Къошакъ тёлеуню ёлчеми страховой пенсияны тёртден бири тенгли болады. Ол кеси да ишлемеген инсанлагъа бериледи.

Быйылдан башлап а быллай тёлеу пенсиячы шахаргъа кёчсе неда ол жашагъан эл шахар болса да сакъланады.

Къошакъ ахча алыргъа эркинлик берген усталыкъланы беш жюзден артыгъы барды. Аланы толу тизмеси ма бу сайтда басмаланады: http://government.ru/docs/34953. Колхозлада, совхозлада, элчи мюлкледе, эл мюлк биригиуледе эмда машина-трактор станциялада 1992 жылгъа дери ишлегенлени къыйынлары уа, аланы усталыкъларына, къуллукъларына да къарамай къошуладыла «эл стажгъа».