Хар жумушну уллу талпыныулукъ бла къолгъа алгъандыла

Халкъыбыз кёчгюнчюлюкден къайтып келген кезиуде, эллиге жууукъ юйюр Холам-Бызынгы тарда Шаулух-Талада (Къара-Суу элге ол заманда алай айтхандыла) тохтайдыла. Фронтдан келген Жаболаны Хажи, Чочайланы Алиймырза, Ботталаны Алий, Геляхланы Заурбий, Атабийланы Мажит, Алийланы Хусей, Шауаланы Азнор эмда къартла Мёчюланы Алий бла Атабийланы Бука да жангы жерде журтла салып башлагъандыла.

Элчиле, бригадала къурап, Жаболаны Хажини, Ботталаны Алийни бла Атабийланы Сулейманны башчылыкълары бла чалман юйчюкле ишлеп тебирейдиле. Алагъа болушлукъгъа эки къабартылы уста – Мачраил Дохов бла Борис Деунежев да – келген эдиле. Жашладан бири Урвандан, экинчиси да Къашхатаудан болгъандыла.

Эки отоулу чалман юйчюкле бир-бири ызларындан терк сюеле эдиле. Анга сейир этерча да тюйюлдю: адамла, бир бирлерине болуша, ойнай-кюле ишлегендиле. Къыш жетерге уа аллай юйчюклери Шаулух-Талада тохтагъанланы барыны да бар эдиле.

Жашау журтла бла бирге мектепни мекямыны къурулушу да бардырылгъанды. Анга ахчаны республиканы правительствосу бёлгенди, алай аны терк сюер ючюн, элни уллусу, гитчеси да къол къыйынын аямагъандыла. Окъуу юйню ишлегенлени араларында прораб Жангоразланы Билял эмда инженер Башийланы Магомет да болгъандыла. Къабыргъаланы сюртюу-бояу ишлени уа Бабугентден келген жыйырма жаш къызгъа буюргъандыла. Аланы бригадаларына Къаркъаланы Лиза башчылыкъ этгенди. Артда ол «Республиканы сыйлы къурулушчусу» деген атха да тийишли кёрюлгенди.

Къысха заманны ичинде школну мекямыны къурулушу тамам болуп, хайырланылыргъа берилгенди.

Ол жыллада, ана къарындашым Аттоланы Алийни жашы Анатолийни командировкагъа бу элге жиберген эдиле да, ол да мектепни къурулушуна тири къатышханладан бири болгъанды.
Артда аны школгъа директоргъа салгъандыла. Шаулух-Талада биринчи мектепни да ол къууанчлы халда ачханды. Байрамгъа республиканы Жарыкъландырыу министерствосуну келечилери, Урван райондан къонакъла да кёп келген эдиле. Ала уа таулула бла бирге жангырыугъа тенг къууаннганларын букъдурмагъандыла.

Ол  заманда белгили къобузчу Къазийланы Билял элде къонакъда болгъанды. Ол эки кюнню ичинде къобуз согъуп, адамлагъа той этдирип тургъанды. Мектепге уа малкъар литератураны мурдорун салгъан акъылман Кязимни аты аталгъан эди.

Школ ачылгъан биринчи жыллада ары жюзге жууукъ жаш бла къыз баргъандыла. Биринчи устазладан бири уа Тогъузаланы Исмайылны жашы Магомет эди. Артда ол Чегем районну партия  обкомуну биринчи секретары болуп тургъанды, пенсиягъа чыкъгъанындан сора уа, Хасания элде старейшинала советни таматасыны борчун толтургъанды, элде жамауат жашаугъа да тири къатышханды. Аны башламчылыгъы бла Хасанияда элни музейи да къуралгъанды. Бусагъатда Магометни атын орам жюрютеди.

Ол жерлиледен дагъыда устазлыкъны Геляхланы Чорттайны жашы Заурбий да этгенди. Аз-аздан Къара-Сууну школу кадрла бла жалчытылына бара эди. Ары сабийлени жазаргъа, окъургъа, санаргъа юйретирге кёп миллетлени келечилери келе эдиле. Аланы араларында къабартылыла, дюгерлиле, чюйютлюле, эрменлиле да болгъандыла. Битеу бу устазланы бирикдирген а сабийлеге сюймекликлери, аланы ёсюп келген тёлюге билим алдырыргъа итиниулюклери эди.

Къара суучу сабийле Аттоланы Анатолийни башчылыгъында жетишимле болдура баргъандыла. Пионер дружина уа, жыл сайын республикалы слётлада биринчи жерлеге тийишли бола, атын махтау бла айтдырып тургъанды.

Тау элде жашагъанла «Коммунизмге жол» колхозну аягъы юсюне салыр ючюн да къолларындан келгенни аямагъандыла, бир бирге билеклик эте ишлегендиле. Кюз артында уа колхозгъа школчула да болушлукъ этгендиле.

…Бюгюннгю Къара-Суу эки къатлы уллу юйлери, жангы мектеби, маданият эмда мюлк мекямлары бла танымазча болгъанды. Эллилени жашау болумлары да игилене, кючлене баргъанды. Аладыла бу аламат ариу элни байлыгъы.