Жангыз рифма ючюн жазылгъан тизгинле окъуучуну жюрегине жетерик тюйюлдюле

   «Белые журавли России» проектни чеклеринде «Адабиятланы парады» деген халкъла аралы конкурс къуралгъанды, анда Къабарты-Малкъардан жаш жазыучу Байтуугъанланы Исмайыл май айны эм иги жазыучусуна саналгъанды, Россейни халкъларыны тёрелерин сакълаугъа эм айнытыугъа этген къошумчулугъу ючюн диплом бла саугъаланнганды. Байтуугъанланы Расулну жашы Исмайыл Тёбен Чегемде туугъанды, анда Къулийланы Къайсынны атын жюрютген орта школну тауусханды. Бюгюнлюкде ол Дагъыстанда Халкъла аралы гуманитар-техника академияда юридический жаны бла эм В.М. Коков атлы Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде эл мюлк жаны бла бийик усталыкъ билим ала турады. Исмайыл 19 жылында Россейни эм республиканы журналистлерини союзларына киреди, элинде Жаш тёлю администрациягъа башчылыкъ этеди. Чыгъармачылыкъда жетишимлери, республиканы маданият жашаууна тири къатышханы ючюн кёп ыразылыкъ къагъыт, грамотала бла саугъаланнганды.

    - Конкурсну борчу уллу къыралыбызны миллетлерини араларында шуёхлукъну чыгъармачылыкъ ишни юсю бла кючлеудю, адамланы бирикдириудю, халкъла бир бирлерини маданиялары бла шагъырейленирча амалла къурауду, деп билдиреди Байтуугъан улу. - Ары «Къая суу» деген назмуму ийгенме, аны да  табийгъатыбызны тамашалыгъы, миллетибизини ариу адет-тёрелери суратланнганы ючюн сайлагъанма. Абаданладан эшите тургъан эдим, ол  Кийикчи сууундан Къулийланы Къайсын иче тургъанын.

Жазып Исмайыл 12 жылында башлагъанды, биринчи чыгъармалары «Нюр» бла «Солнышко» журналлада басмаланнгандыла. Бусагъатда назмулары «Минги-Тауда» чыгъадыла, «Литературная Россия» газетде, Тюркде журналлада да талайы зарфха урулгъандыла, талай назмусуна макъам жазып, жырла этилгендиле. Биринчи назмусу «Нюрде» басмаланнганды, аты «Таула» эди. Ол журнал бюгюн-бюгече да юйде сакъланып турады, кеси да авторгъа энчи магъананы тутады. Прозаны юсюнден айтханда, бир болгъан ишни юсюнден хапар жазаллыкъма, алай ич дуниямы ачыкъларгъа уа манга поэзияны юсю бла тынчды, дейди ол. Алгъа аны «Атламла» деген назму жыйымдыгъы, 2018 жылда уа хапарланы бла очерклени «Ёр жол» деген китабы чыкъгъандыла.

     Чыгъармаларында эм уллу жерни туугъан жерине, тауларына, Чегем элине сюймекликни ачыкълау алады. Алай абадан бола, сынам жыя, аслам адамны таный баргъаны сайын, сагъышландыргъан, бир тюрлю сезим сынатхан затланы юсюнден жазмай къалмайды. Игиликни-аманлыкъны, адамлыкъны, шуёхлукъну, жашауну-ёлюмню юсюнден жазады. Сюймеклик назмуларында алыкъа алай уллу жерни алмайды. «Жылдан-жылгъа адамны эси, оюму тюрленнген этеди. Бирде алгъа жазгъан назмуларыма къарасам, алан, мен муну сабийликденми тизген болур эдим, деген сагъыш келеди. Чыгъарма къурар ючюн  манга илхам керек тюйюлдю деп  айталмайма. Назмуну сезим чыгъарады, дагъыда туман басса, къаламны къолума алмай болмайма. Оюмум алайды – поэт чыгъармасын бир башха адам аны окъугъанда,  ол сынагъан сезимлени жюреги бла сезерча, кеси да ол затланы юслери бла ётгенча сунарча жазаргъа керекди. Жангыз рифма ючюн жазылгъан тизгинле окъуучуну сагъайтырыкъ, къууандырлыкъ, жарсытырыкъ тюйюлдюле», - дейди ол.  

  Кеси уа Исмайыл А.С. Пушкинни, М.Ю. Лермонтовну, россейли, кесибизни да жазыучуларыбызны чыгъармаларын сюйюп окъуйду, алай бюгюнлюкде анга  Е. Есенинни поэзиясы жууугъуракъды. Ол жангыз да «Шаганэ, ты моя Шаганэ» деген назмусунда аны бийлеген жюрек излемлени, жарсыуланы къалай уста ачыкълай билгенди, сёзлени къалай уста тапханды.

  Конкурслагъа дайым къатыша, Исмайыл алада алчы жерлени хазна ычхындырмайды. «Адабиятланы парады» конкурсдан сора, алгъаракълада «2018 жылны эм иги журналист иши» деген конкурсунда биринчи жерни алгъанды. Анга «Заман» газетибизде басмаланнган бир эллибиз Малкъондуланы Харунну юсюнден материалны ийген эди. Бу сыйлы акъсакъал Ленинни ордени, башха саугъала бла саугъаланнганды, кесини да элде намысы жюрюгенди, бюгюн да аны уллу хурмет бла эсгередиле. 2017 жылда Стамбулда «Тюрк дунияны жаш жазыучуларыны тюбешиулерине» къатышыу да бек сейир эди    Жамауат жашаугъа да ушакъ нёгерибиз тири къатышады, мында жолу школда окъуучуланы самоуправленияларына башчысына айыргъанларында башланнганды. Ол кезиуде «Школ жашау» атлы газетге юч жылны башчылыкъ этгенди, мектебине нёгерлери бла бу газетни юсю  бла кёп саугъа да къытхандыла. Талай заманны Мёчюланы Кязимни атын жюрютген фондда жаш тёлю клубну таматасы болуп тургъанды. Алгъаракълада уа туугъан элинде администрацияны башчысы Къонакъланы Илиясны себеплиги бла Жаш тёлю администрацияны къурагъандыла, бюгюнлюкде «Минги-Тау» журналны бёлюмюню таматасыды. Умуту жазыуда, чыгъармачылыкъда да жетишимли болургъады. Исмайыл хар тюбеген адамына, бегирекда уа Республиканы журналистлерини союзуну башчысы Шауаланы Разиятха, «Заман» газетни бёлюмюню таматасы Мусукаланы Сакинатха, «Минги-Тау» журналны баш редактору Додуланы Аскерге ыразылыгъын  билдиреди.

Кульчаланы Зульфия.
Поделиться: