Энчи хаты болгъан суратчы

Бараз кюн Нальчикде Суратлау искусстволаны музейинде КъМР-ни халкъ художниги, Россейни Художестволу академиясыны сыйлы академиги Гуданаланы Борисни 70-жыллыгъына жораланнган кёрмюч ачылгъанды.

Гудана улу жаланда миллетибизни угъай, саулай республиканы да бек фахмулу эм энчи хаты болгъан суратчыларындан бириди. Искусстводан узагъыракъ болгъан адамла аны Долинскде Политика репрессиялагъа тюшгенлени мемориал комплексини арбазында Кязимге жоралап ишлеген аламат ансамблин эслерине тюшюрюп, авторну деменгилилигин сезерге боллукъдула. Борисни чыгъармачылыгъы бла шагъырейле уа аны фахмусу чексиз болгъанын биледиле. Гудана улу дагъыда республиканы аслам архитектура объектлерини жасаланыуларыны эм панноланы авторуду. Аны ишлери россей музейлени фондларында, къыралыбызны эм тыш къыралланы энчи галереяларында сакъланадыла.

Кёрмючню ачылыууна ол саулугъу бла байламлы кеси келалмагъанды. Суратлау искусстволаны музейинде Гудана улуну бу биринчи уллу кёрмючюдю. Мында кёргюзтюлген чыгъармала да энчи коллекциялададыла. Иелери аланы кёрмючге деп кеси ыразылыкълары бла бергендиле.

Бери келген КъМР-ни маданият министри Мухадин Кумахов, КъМР-де Адамны эркинликлери жаны бла уполномоченный Зумакъулланы Борис художникни чыгъармалары алада да болгъанларын билдиргендиле.

Дагъыда тенглерине хурмет этип келгенлени араларында КъМР-ни  Художниклерини союзуну башчысы Геннадий Темирканов, КъМР-ни Жазыучуларыны союзуну правленини таматасы Беппайланы Муталип, меценат, коллекционер эмда суратчыны жууугъу Локияланы Рашит да болгъандыла.

Тюбешиуде биринчи сёз Мухадин Кумаховха берилгенди.

- Бюгюннгю кёрмючню биз эрттеден да сакълай эдик. Борис Долматович бек сюйген суратчыларымдан бириди. Аны тюрсюнлени хайырлана билгени сейирсиндиреди. Ол шартны художник кёп жыл мындан алгъа саугъалагъан суратда кюн сайын эслейме. Мени оюмума кёре, хар сурат да иесине ушамай къалмайдыла. Гуданаланы Борис кеси жарыкъ, бетинден жылыу ургъан адамды. Ол себепден аны чыгъармалары да аллайладыла.  Сиз да кёрмючге къарагъандан сора мен айтханнга тюшюнюрюгюгюзге ийнанама, - дегенди ол.

  Геннадий Темирканов а сёзюн битеу жыйылгъанланы кёрмючню ачылыуу бла алгъышлаудан башлагъанды.

- Биз Борисни союзда жаланда чексиз фахмулугъу ючюн багъалап къоймай, сейир адамлыкъ ышанлары ючюн да сюебиз. Бу эки ышан анда бирча айныпдыла. Аны бюгюн мында болалмагъаны саулугъу бла байламлыды. Алай кюн сайын биз аны бла телефон бла сёлешгенлей, хазырланыуну сюзгенлей, ол къалай баргъаныны юсюнден билдиргенлей тургъанбыз. Мындан чыкъгъанымлай да, анга кёрмючню къалай ётгенини юсюнден хапарлап къууандырлыкъма, - дегенди Геннадий Жанович.

Беппайланы Муталип да Борис тенгини юсюнден айта, миллетде аныча фахмулу адамла болгъаны бек къууандыргъанын чертгенди.

  - Аны хар чыгъармасындан да энчи макъам эшитиледи. Хунерлиги таркъаймай, бизни быллай аламат кёрмючлеге жыя турур кюч Аллах берсин, - деп белгилегенди Беппай улу. Зумакъулланы Борис да авторгъа саулукъ эм сюйген иши бла жангыдан кюрешип тебирерге кюч-къарыу тежегенди.

- Былайда кёргюзтюлгенлени араларында Валерий Коковну сураты да барды. Автор аны сыфатын толу суратлап, Валерий Мухамедович арабызда саулай сюелгенча аллай сезимле туудургъан халда ишлегенди. Ол а чынтты фахмуну ышаныды, - дегенди Борис Мустафаевич.

Суратчыны жууукъларыны атларындан меценат эм коллекционер Локияланы Рашит сёлешгенди. Ол келгенлеге ыразылыгъын билдиргенди.

  Борисни чыгъармаларында энчи да портретлерин  бек жаратама. Ма Кязимни, Къайсынны, Омарны суратлары. Ала халкъыбызны маданиятыны бла адабиятыны мурдорларын салгъан деменгили адамларыдыла. Андан сора да, Ван Гогну да эки портрети эм башхала. Аланы хар биринде да мен Борисни кесин эслейме. Аны айтханым, ол болмагъанча бай ич дуниясы болгъан суратчыды. Мен да сиз кёрмючге къарай, анга тюшюнюрюгюзге ийнанама, - дегенди ол.

Ызы бла уа жыйылгъанла бай экспозиция бла шагъырейленнгендиле. Суратлау музейде кёрмюч 28 ноябрьге дери бардырыллыкъды.
 

 

Таппасханланы Аминат.
Поделиться: