Кюбюрде табылгъан кюй

Жазаланы Къасым бла Беппайланы Чилле эки жаш бла юч къыз ёсдюре Чегем ауузунда Кам элинде тынч-ырахат жашай эдиле. Сабийле да ёсе, алагъа къарай, ата-ана да къууана. Ахшы муратла да алда.

Къыркъынчы жыллада къоркъуу сезиледи. Европаны бир-бир къыралларында сермешле барадыла. Ала бизни чеклеге да жете келедиле. Къырал оноучула аны къайгъысын этип, жашланы аскерге терк-терк чакъырып тебирейдиле. Къасымны юйюнден тамата жашы Муссаны аладыла. Ол Ленинград тийресинде къуллукъ этип тебирейди. Кёп да турмай фин уруш башланады. Жаза улу анга да къатышады.

Ол да бошалып, андан сау-саламат  къутулуп, юйге кетерге хазырлана тургъанлай,  гитлерчи фашистле бла андан да уллу уруш башланды.

Толмадыла жашны ахшы муратлары. Къайталмады ол туугъан элине, кёралмады сюйген эгечлерин, къарындашын. Тынгыламады атасыны насийхат сёзюне, сылатмады анасыны тобукъларына салып башын. Ата журтун жаудан къоруулай, жанларын къурман этген жигитлеге къошулду.

Ачы хапар элге жетди. Эл советни таматасы,  Мусса, гитлерчиле бла уруш эте, самолётда  ёлгенин билдирди. Сау эл бушуу этди. Жилядыла эгечлери. Бираздан а Къасымны экинчи жашы да къазауатха кетип, ол да анда ёлдю.

Бу юйге тюшген къыйнлыкъ аны бла чекленип къалмады. Ата журтларын жаудан къоруулай жашлары ёлген юйюрню да сюргюннге къуудула. Анда ачыудан Муссаны атасы, анасы, эки эгечи да ёлдюле. Жаланда бир эгечлери Буслиймат къайтды ызына.

Ол юйюрю бла Яникойда жашап туруп, кеси да къауум жыл мындан алда ауушханды. Алгъаракълада аны кюбюрюн ачып, болгъан затларын кюннге жылытыргъа чыгъаргъан заманда,  жазыулары бла заман саргъалтхан къагъытла табадыла.  Ол Буслиймат къарындашы Мусса ёлгенден сора жазгъан кюйдю. Аны бир адамгъа да кёргюзтмей сакълап тургъанды.

-Ой, сизден бек тилейме, жашла,

Сиз да армияда ёлмегиз.

Къарындашы болгъан къызчыкъла,

Тюшде алтын чайнап кёрмегиз.

Ой, къызла, манга нек къарайсыз,

Къумачны къарасын киеме.

Менден къыйынлы сиз тапмазсыз,

Мен къарындашыма кюеме.

Жанчыгъым ашамай, жашамай

Бир уллу къыйнлыкъ кёргенди.
          Чыдаялмам анга жилямай,

Ол самолёт таууш мен эшитсем,

Самолёт таууш мен эшитсем,

Къарным бир бек, бир бек бирады.

Бизни Мусса  радиогъа келсем,

Анда мермер ташда турады.

Юй аллында будай сабанла,

Мен барып аладан орлукъма,

«Къарышдашым къайда, аланла?»-деп,

Ветеранлагъа сорлукъма.

Сени бла баргъан жашчыкъла,

Сиз къууанч-ырахат къайтыгъыз

Муссачыкъ кюйгенин ачыкъдан

Анабызгъа къалай айтдыгъыз.

Бу дунияда ким да болур

Быллай къыйынлыкъны унутхан?

Къарындаш ачыуундан толуп,

Бир эгечди кюнюн къурутхан.

Ой, аначыгъым, муну къайгъысы

Башымы акъылын алгъанды.

Юйюм къуру, кюнюм къарангы,

Жашчыгъым танымай къалгъанды.

Стол юсюнде бу машинаны

Мен бурууларына бурлукъма.

Омар  жырласын бу кюй жырны,

Мен тынгылай, жиляй турлукъма.

Хуржунумдагъы къол жаулукъну

Мен кюннге жайыб а къурутсам.

Топуракъ бушуу ачыулукъду,

Топуракъ болсам да унутмам.

Басмагъа Османланы Хыйса  хазырлагъанды.