Аш-ашлай, суусап ичерге уа – заманында

Сууну ичиуню саулукъгъа магъанысыны юсюнден кёп айтылады, алай жангылырча шартла да тюбейдиле. Биз аланы талайын бу материалда тинтгенбиз.

Кофе

Жайылгъан оюмгъа кёре, кофе – эрттенликде эм жараулу суусапладанды. Кечеге аны ичерге жарамайды, жукълаяллыкъ тюйюлсюз. Эрттенликде терк уяныр ючюн а, андан иги зат жокъду, дейдиле.

Тюзю: аны танг эрттен угъай, уяннганыгъыздан сора азындан эки сагъат ётгенден сора, тюшге жууугъуракъ, ичерге керекди.

Инсан уяннганлай, аны чархы кортизол гормонну чыгъарып башлайды -  ол, адамны санларын «уятып», кюндюзгю жашаугъа хазырлайды. Бу гормон, акъырын-акъырын жыйыла кетип, эм кёп къопхандан сора эки сагъатдан болады.

Инсан тюз да ундурукъдан тургъанлай кофе ичсе, аны алыкъа толусунлай уянып бошамагъан чархы кофеинни – нервала системаны къозгъагъан веществону - уллу ёлчемин алады. Алай болгъанлыкъгъа, санланы кюннге, ишге хазырлагъан кортизол а кереклисича бир чыгъарылмай къалады.   Башхача айтханда, адам кофе ичгенлей женгиллик, тирилик сезеди, чархыны системалары къыстау ишлейдиле. Алай эки сагъатдан бютюн къарыулу болурну орунуна ол арыгъандан аягъы юсюнде сюелалмай къалады.

Суу

Жайылгъан оюмгъа кёре, шёндюгюлю медицинаны жорукъларына тийишлиликде эки литр сууну кюнню ичинде 18:00 сагъатха дери ичерге керекди, андан кеч къалсагъыз, кече терк-терк къобаргъа тюшерикди, эрттенликге уа бетигиз кёбюп чыгъарыкъды.

Тюзю: биринчи стаканны тюз да уяннганлай, ауузланнгынчы ичерге керекди, ол чегилени ишлетип башларыкъды. Ахыр стакан сууну уа - жата туруп. 200-500 миллилитр суу абадан адамны кече къобартырыкъ тюйюлдю, алай къанын жукъартыргъа уа себеплик этерикди. Алай эсе уа, ол тромбла къуралмазына иги профилактика боллукъду. Эсеплеге кёре, инсультланы бла инфарктланы асламысы танг эрттен болуучудула. Аны сылтауу уа адамны чархы жукълагъан кезиуде сууну кетергенинде, ол санда терлегени ючюн да, алай ол кёп сагатланы ичинде артха толтурулмагъанындады. Аны хатасындан къан къалыннга айланады, тромбла къураладыла.

Эсгертиу: кече къобаргъа сюймей эсегиз, жукълардан алгъа бир литрден кёп сууну ичмегиз.

Дугъума чапыракъла (мята) къошулгъан чай                                        

Жайылгъан оюмгъа кёре, быллай чай адамгъа тынчайыргъа, жукъларгъа болушады. Аны ючюн жатардан алгъа аны ичиу хайырлыды.

Тюзю: мятада болгъан ментол аш орун бла ёнгеч (пищевод) арасында мышцала «жюзюкге» жабылыргъа къоймайды. Алай бла мята чайны ичип жукъласагъыз, аш орунда жыйылгъан затла, ёнгечге кетип, изжоганы къозгъайдыла. Ол а язвала окъуна болдурады. Аны ючюн изжогадан къыйналгъанла мятасы болгъан азыкъладан бла суусапладан кери турсала игиди.