Ариубатны ныхыт жоллары

Гажонланы Ариубат кесини ёмюрюнде тынч жашауну излемегенди. Къадар да анга аллай онг бермегенди. Сабий заманындан башлап, жашау жолу ёрден ёр бола баргъанды.

Халкъыбыз кёчюрюлгенде, ол ючюнчю классда  окъуй эди.  Атасы Магомет Уллу Ата журт урушда душман бла къазауат эте эди, анасы Кесам а ууакъ сабийлери бла узакъ  жерде  жан кечиндирир мадар эте эди.   Ананы аллай къыйын  кюнлеринде болушлукъчусу уа Ариубат болгъанды. Юйюр Джалалабад областьны Ленин районуну Шайдан элине тюшгенди. Анда орта билим алгъандан сора, Ариубат Фрунзеде медицина институтха кирирге сюйгенди. Алай  кёчгюнчю къызгъа аллай эркинлик берилмегенди. Болсада  муратына жетер ючюн  таукеллиги, тирнеклиги да болгъан къыз  жашаудан тюнгюлюп къалмагъанды. Джалалабадда  пединститутха  киргенди.

   Ол жылланы эсгере, Ариубат былай айтханды: «Биринчи семестрде  манга  бек къыйын  кёрюннгенди. Алай кече жатмай окъудум. Бир жылдан а, юйюме, кесиме да болушлукъ болур деп, факультетде лабораторияда ишлеп башладым. Тюшге дери дерслеге жюрюп, тюшден сора уа - ишледим. Тынч тюйюл эсе да, онгум  алай эди - къыйынлыкъланы хорлай, бийик билим алдым».

Ариубат урунуу жолун Шайдан элде кеси окъуп кетген школда башлагъанды. Ол заманда алтыжыллыкъ школ орта школгъа тюрлендирилип эди. Программагъа кёре ол кезиуде  мектепде битеу дерсле къыргъыз  тилде  окъутулгъандыла. Ариубат Магометовна да биология эмда география дерслени къыргъыз тилде, чыртда къыйналмай, бардыргъанды. Алай иги билгенди къыргъызча. Биринчи тёрт жылы ол халда, кёзге кёрюнмей, оздула.

Халкъыбыз кёчгюнчюлюкден къайтханда, Гажонланы юйюр кеслерини туугъан эллери Къашхатауда жашап башладыла. 1957 жылда районда устазла жетишмей эдиле. Ариубат Магометовнаны ишлерге Огъары Жемталаны  орта школуна жибердиле. Анда уа урунуу, жашау  болумла бек осал эдиле. Мектепни  битеу да юч  класс отоуу болгъанды. Анда башланнган классланы сабийлери окъугъандыла. Тамата классланы жашлары, къызлары уа, элден тышына  чыгъып, Багъуул деген жерде билим алгъандыла.

Кюн сайын Ариубат жаяулай жети къычырым-ары, аллай бир да артха келгенди. Не бек  къыйын эсе да, ол тарыкъмагъанды, чыдамлылыгъы, тёзюмлюлюгю  бла ол тюрлю чырмауланы хорлагъанды. Жангыдан къурала, аягъы юсюне бола тургъан элде алай къыйналмагъан киши да жокъ эди. Аны алайлыгъын Ариубат кимден да иги  ангылагъанды, кесини къабыргъасын  жашаугъа жарашдыргъанды.

-Къыйын эсе   да,- дей эди  таулу тиширыу, -ол кезиу ёмюрледе унутулмазча сейир да, зауукъ да эди. Не бла десегиз, биз, бир бирни ангылап, бир бирибизге болуша, жашагъанбыз, ишлегенбиз. Ол халда мен юч жылны аламат ахшы устаз коллективде уруннганма. Мектепни директору С.О.Ачканов бизни барыбызны да бирикдирип, иш кёллюлюгюбюзню кётюргенди, ариу сёзю бла эс тапдыргъанды.

60-чы  жыллада Ариубат Магометовна сюйген ишин  Бабугентде интернатда школда андан ары бардыргъанды. Къыркъ  жылдан артыкъ заманны ичинде  кёп жашха, къызгъа  жаны-къаны бла билим  бергенди. Ишлей тургъанлай,  Север Осетия-Алания Республикада педагогика институтха кирип окъугъанды. Аны  ары экзаменсиз 3-чю курсха алгъан эдиле. Жылдан –жылгъа педагогну сынауу  ёсе, кёп  жерледен келген сабийлени къылыкъларына, фахмуларына кёре  алагъа тынгылы билим бериуню, жашаугъа хазырлауну жууаплы борчун бет жарыкълы  толтургъанды.

Айхай да, интернатны окъуучулары бла ишлеу, алагъа  башха  миллетлени арасында намыслары бийикде жюрюгенди. Тириликлери, адамлыкъдары бла кеслерин сюйдюргендиле, къайда, къалайда да ышаныулукъ тапхандыла. Таулула артха, туугъан жерлерине тебирегенлеринде да, дерс бериу да башхаракъ болгъанды. Аланы кимине ариу сёз жарашады, кимине къатыракъ болургъа тюшеди. Къалай-алай болса да, Ариубат Магометовна хар сабийни жюрегине жол тапханды, алагъа айтханын этдире билгенди. Юйретиу  жаны бла школну директоруну орунбасарындан ол жууаплылыкъ къаты  сураллыгъын устаз иги ангылагъанды. Биологиядан бла географиядан дерслени да уста бере билгенди. Ол классха кирсе, чибинни  учханы эшитилирча, алай эс буруп тынгылагъандыла окъуучула анга.

 Интернат школда Гажонланы Ариубатны алчы педагогнуча, юлгюлю юйретиучюнюча багъалагъандыла. Аны ючюн эди КъМР-ни Баш Советини Президиумуну сыйлы грамотасы бла эки кере саугъаланнганды, «Халкъгъа билим бериуню отличниги», «Урунууну ветераны» деген сыйлы атлагъа тийишли болгъанды.

«Адамла тамблагъы кюнлерине къоркъмай къарарча болсала, бир бирни багъаласала, бир бирге болушсала, жашау бюгюнден ариу да, ырахатлы да боллукъду. Мен алай болурун сюеме», -деген эди ол тюбешиулерибизден биринде.