Къурулушчудан ипотека: энчиликлери эмда къоркъуулары

Кёп фатарлы юйлени ишлеу бла кюрешген организацияла жангы алыучула излер умутда банкла бла бирге тюрлю-тюрлю акцияла къураргъа кюрешедиле. Аланы саны кёпдю, хар бирин да тинтип, ангылатып турургъа онг жокъду. Алай ала сизни къалай онгдурургъа сюйселе да, бу затлагъа уа эс бурмай къоймагъыз:

1. Акциягъа къаллай фатарла тюшедиле?

Алада доюн жашау журтла хазна болмайдыла.

Биринчиден, аллай фатарны неси тапсыз эсе да билирге кюрешигиз. Аны планировкасын тынгылы тинтигиз, юйню тийресинде да не зат бар эсе (жоллары, тазалыгъы) кёрюгюз. Игиси – хар неге да кесигиз жерине барып къарасагъыз.

2. Багъасы неллай бир боллукъду?

Ол неда анга ушашлы фатарны ипотека бла тергелген багъасы неллай бир боллугъун билсегиз игиди. Нек дегенде  аны рынокда жюрюген керти багъасы ма ол боллукъду, аны себепли къоранчларыгъызны да анга кёре тергерге тюшерикди.

Къурулуш организацияны программасы бла ол багъа андан да бийик бола эсе, артда юйню сатама дегенде, аны учузуракъ берирге боллугъугъузну эсде тутугъуз. Бу затланы барын да ойлагъандан сора биринчи тёлеу неллай бир боллугъун санап, ненча кредит алыргъа кереклисин билигиз.

1. Кредитни болжалы эмда неллай бир тёленириги.

Интернетде кредит калькуляторну (https://fincult.info/calc/loan/) ачыгъыз да, банкга неллай бир тёлеригигизни эмда ипотеканы болжалын санагъыз. Андан-мындан тюшерик ахчаны, сёз ючюн, абери сатсагъыз неда налогну къайтарсагъыз, ары къошаргъа умут эте эсегиз - аны да эсге алыгъыз. Кредитни не къадар терк тёлеялсагъыз, банкга ол къадар аз ахча берликсиз ахырында.

Аны бла эки ипотеканы тергеуюн этигиз: къурулуш организация берликни эмда рынокда болгъанны (банкдан). Биринчиси акция бла онгдурургъа кюреше эсе, аны ахыр багъасы неллай бир боллугъун кесигиз санаяллыкъсыз.

4. Фатарны багъасы ненча боллукъду?

Банкга артыгъы бла берлигигизни, скидкаланы, комиссияланы, къошакъ жумушланы (сёз ючюн, страховканы) барын да бирге къошугъуз. Ма ол боллукъду фатарыгъызны керти багъасы.

5. Айлыкъ тёлеуле тюрленемидиле эмда аны эм уллусу неллай бир боллукъду?

Кёп заманны ичинде бохчагъыздан бир кесегин бу кредитге къоратып турургъа онгугъуз боллукъмуду? Аны сагъышын иги этигиз. Ал кезиуде, тёлеуле азыракъ болгъанда, ипотека женгил кёрюнюрге боллукъду. Алай унутмагъыз: аллында тёлемегенигизни ызы бла толусунлай берирге тюшерикди.

6. Банк бла ипотека келишимни олсагъат этмесегиз хата болурму?

Къурулуш организацияны программасы бла сиз талай заманны аренда неда рассрочка халда тёлей кетип, артда уа, талай ай неда жыл озгъандан сора, кредит алыргъа умут эте эсегиз, осал болумланы сагъышын да этигиз. Нек дегенде  сизни къолайыгъыз неда банкны излемлери тюрленирге боллукъдула. Сёз ючюн, ишигизни алышсагъыз, жангы жерде алгъан хакъыгъыз кредит берилирча азлыкъ этерге боллукъду. Неда биринчи тёлеу кётюрюлюп, къолда болгъан ахчагъыз жетерик тюйюлдю.

Дагъыда льгота ипотека алыргъа умут эте эсегиз, банк бла келишим этерик заманнга тийишли къырал программаны болжалы чыгъаргъа боллукъду. Аны ючюн а аллай угъай, рынокда болгъан ипотеканы тёлерге къолугъуздан келликмиди деп сагъыш этигиз.

Аренда тёлеулени графигине кёре бералмай тохтасагъыз, сизге андан хата боллукъмуду – аны да билигиз. Ызы бла ипотека алалмасагъыз а, ол сиз тёлеген ахчаны бир кесегин кесигизге къайтарлыкъмыдыла деп да соругъуз.

7. Фатар сатып алгъанда къаллай келишим этесиз?

Аны къайсы тюрлюсюне къол салдыртыргъа сюйгенлерин билигиз: юлюшлю къурулушха къатышыугъа неда башхасына? Аны да ким бла этериксиз – къурулуш компания неда анга бойсуннган организация бла? Сиз тёлерик ахчаны эскроу-счётха неллай бири эмда ол нечик терк тюшериги да ачыкъ болургъа керекди.

Юлюшлю къурулушну келишимине къол салыгъыз, ахчаны банкны къатышдырмай беригиз неда эскроу-счётха фатарны багъасыны жаланда бир кесегин кёчюрюгюз деп тилей эселе, анга (ол а уллу кёллюлюкдю) хазыр болгъаныгъызны кесигиз сагъыш этигиз.

Бу мында жазылгъан затланы эмда саулай ипотеканы юсюнден «Финансовая культура» (https://fincult.info/article/ipoteka1/) порталда кёп информация барды. Фатарны кредитге алыргъа сюе эсегиз, хар нени да жик жиги бла тинтигиз, ойлагъыз, кесигизни алдатмагъыз.