Таплыкъгъа эмда къоркъуусузлукъгъа энчи эс бурургъа

КъМР-ни Транспорт эмда жол мюлк министерствосунда бардырылгъан коллегияда аны былтыргъы ишини эсеплерини эмда быйылгъа белгиленнген борчларыны юсюнден сёлешиннгенди. Жыйылыугъа республиканы Правительствосуну Председателини биринчи орунбасары Муаед Кунижев, талай министерствону эмда ведомствону келечилери да къатышхандыла.

Анда айтылгъаныча, «Къоркъуусуз  тап жолла» миллет проект бардырылып башланнгандан бери (2019 жыл) Къабарты-Малкъарда къадар иш этилгенди. Ол санда 1118 километр жолла жангыртылгъандыла, 380 километр узунлукъда чыракъла орнатылгъандыла. Аны хайырындан регионну жол сетьлери тап, тынгылы бола барадыла.

Былтыр а республикада 150 километрден артыкъ жоллада мадар этилгенди эмда 80 километрде чыракъла орнатылгъандыла. Бегирекда туризм инфраструктура таба элтген трассалагъа, РФ-ни Мурдорлу ызларына кирген уллу жоллагъа, Нальчик шахарда ара орамлагъа, дагъыда социал магъаналы учрежденияла (школла, больницала, маданият эмда спорт учрежденияла) таба баргъан жоллагъа эс бурулгъанды. Былтыр эм уллу объектге Аргудан-Александровская жол саналгъанды; аны узунлугъу 16,5 километрге жетеди, кесин да бир жыл алгъа жангыртып бошагъандыла.

Республикада туризмни айнытыугъа арт кезиуледе уллу магъана бериледи. Сагъынылгъан миллет проектни чеклеринде Экинчи Чегем – Булунгу жолну бир кесеги жангыртылып бошалгъанды. Сёз мында Чегем чучхурланы къатында участканы юсюнден барады. Специалистле алайда къадар иш этгендиле, ол санда чыракъла орнатхандыла, жолну кенгертгендиле, парковкала, майданчыкъла жарашдыргъандыла, жаяу жюрюгенлеге къоркъуусузлу болурча этгендиле.

Къабарты-Малкъарны ара шахарына да, инфраструктураны жангыртыу дегенде, энчи кёзден къаралады. Ахыр алты жылны ичинде мында 83 орамгъа (97 километр) ремонт этилгенди. Ол санда Осетинская, 2-чи Тамань Дивизия, Малкъар эмда Хуранов атлы дегенледе да.

Министерство муниципалитетледе транспорт инфраструктурагъа да кёз-къулакъ болады. Былтыр регионну тийишли фондундан берилген ахчагъа (1,8 миллиард сом) алада 25 жол (37 километр) жангыртылгъанды.

Къоркъуусузлукъ не заманда да баш жерни алады. Аны кючлендирир умутда 2024 жылда, айтылгъаныча, 80 километр узунлукъда чыракъла, дагъыда буруула орнатылгъандыла, адамла жолну бирси жанына ётерча светофорлары болгъан 56 ыз жарашдырылгъанды.

Быйыл а иш Къабарты-Малкъарны бу бёлюмюнде алтыжыллыкъ пландан башланнганды; аны болжалы 2025-2030 жылла бла чекленеди. «Къоркъуусузлу тап жолла» миллет проектни орунуна уа энди «Жашаугъа инфраструктура» проект бардырылады. Аны кезиуюнде 700 километрден артыкъ жолла жангыртыллыкъдыла. Быйыл а анга кирген эм уллу ишге «Новопавловск – Прохладный – Моздок» трассаны Прохладный шахарны ичинде кесегине (6,5 километр) ремонт этиуню санаргъа тийишлиди.

2025 жылда иш асламысында уллу, ахча аслам изленнген объектледе бардырыллыкъды. Республиканы жол сетьлерин айнытыу аны бла тохтарыкъ тюйюлдю, улоуланы саны кёпден кёп бола баргъаны себепли бу жаны бла иги кесек мадар этилип турлукъду.

Быйыл дагъыда  эки магъаналы проект башланады: Нальчикни тёгереги бла барлыкъ эмда Кенже бла Шалушка эллени бирге къошарыкъ жолланы къурулушлары.

Коллегияда адамланы ташыу бла кюрешген сфераны юсюнден да хапарлагъандыла. 2025 жылда тийишли предприятияла энтта да 44 жангы автобус къоллу боллукъдула. Мында дагъыда инфраструктураны жангыртыугъа иги эс бурулады. Ол санда Нальчикде транспорт-кёчюу араны къурулушу тамам этилгенди, аны къатында тийре да тап болгъанды.

Республиканы ара шахарында аэропортну жангыртыргъа, кереклисини, ол жаны бла болгъан умутланы юсюнден ары дери да айтылып тургъанды. Коллегияда аны юсюнден да сагъыннгандыла, анда терминалгъа ремонт этилгенин, пассажирлени жумушларын жалчытхан къошакъ бёлюмле ишленнгенин да туура этгендиле. Самолётла къоннган жолну уа «Къыйматлы транспорт система» миллет проектни хайырындан жангыртыргъа дейдиле. Ол 2026-2028 жыллада бардырыллыкъды. Б ишге къуру къырал угъай, башхала да къатышыргъа боллукъдула.

Жыйылыуда жоллада жюрюуде къоркъуусузлукъну жалчытыуну, транспорт системаны айнытыуну юсюнден энтта да талай соруу сюзюлгенди эмда оноула этилген эдиле, деп билдиргендиле министерствону пресс-арасындан.