Ниет тазалыкъны бла жюрек ачыкълыкъны айы

Рамазан ай жууукълаша келеди. Республиканы Муслийманларыны дин управлениясы ораза жабыллыкъ кюнню энтта белгили этерикди – жангы айны туугъанына кёре. 

Биз а бу сыйлы айны аллында Мирный элни иймамы Къумукъланы Шахимни жашы Азамат бла тюбешип, Рамазан ай башхаладан айырмалы не ючюн этилгенини, анга къалай хазырланыргъа кереклисини, Аллахуталаны ырахматлыгъына тийишли болур ючюн, къаллай жумушла тамамларгъа кереклисини юслеринден ушакъ бардыргъанбыз.

- Азамат, бек алгъа, окъуучуларыбызгъа Рамазан айны магъанасын ангылатсакъ тюз болур.

- Аллахутала Рамазан айда ораза тутууну акъылбалыкъдан башлап хар муслийманнга да борч этгенди. Эрттен намаздан башлап ашхамгъа дери кесин ашдан, суудан тыяргъа керекди. Аллахутала адамланы эки къауумун эркин этгенди андан – жолда болгъанланы бла ауругъанланы. Алай жолоучу юйге жетгенден сора аны кюнлерин тёлерге керекди. 

Ораза ислам динни мурдоруду. Къуранда: «О, Аллахха ийнаннган къауум, кертиди, ораза сизге борчду, сизге дери къауумлагъа къалай борч болгъан эсе да. Ким биледи, сиз Аллахдан къоркъгъан къауум болур эсегиз а»,-деп айтады.

- Рамазан ай башхаланы арасында айырмалыды. Аны къалай ангыларгъа боллукъду?

- Мухаммат файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, сахабаларын Рамазан келгенди, сыйлы ай, деп, бу багъалы заманны хар кюню бла алгъышлагъанды. 

Рамазан айда файгъамбаргъа, Аллахны саламы анга болсун, Сыйлы Къуран тюшюрюлгенди, дагъыда минг айдан да сыйлы, багъалы Къадар кече берилгенди. Бу кече Аллахуталагъа табыныула, этилген тилекле, дууала минг айда жумушлагъа тенгдиле. Къадар кечени ахшылыкъларындан къуру къалмазгъа кюрешейик.

Алай бу кезиуню сыйлылыгъын, деменгилилигин ангыламай, жарсыугъа, анга кереклисича тюбеялмайбыз. Сарашха къобуп, тоюп, сора артха жатып, жукълап, ашхамда аууз ачып, тарауих намазны къылып, жайылып къалабыз. 

Жюрегинде ийманы болгъан адам бу кезиуде бизни Жаратханнга жууукъ болургъа, керексиз, гюняхлы ишледен тазаланыргъа, былтырны оразасындан бери озгъан заманны ичинде толтуралмай тургъан табыныуларын этерге, кемчиликлени кетерирге онгу болгъанына къууанады. 

- Муслийманны жашауунда Сыйлы Къуран уллу жерни алады. Рамазанда аны окъуу бютюнда магъаналы болур? 

- Алимле Аллахутала эшитирин сюе эсенг, намаз эт, алай сени бла сёлеширин излей эсенг а, Сыйлы Китапны окъу, дейдиле. 

Ырахматлыны Сыйлы сёзюнде былай айтылады: «Къуранны окъугъанла, намазны заманында къылгъанла, Биз алагъа берген мюлкден ачыкъ эм букъдуруп да бёлгенле Аллахутала бла этилген келишимге ийнанадыла. Ол хайырлы боллугъуна ышанырчадыла» ( «Фатыр» (Творец) сура, 29-чу аят).

Сыйлы Китап жюрегинде ийманы болгъан муслийман аны окъуп, оюм, сагъыш этип, артда уа аны жашаууна сингдирир ючюн берилгенди. Жашаууна тюз жорукъла, шагъатла, фатыуала табаргъа, харамны бла халалны, эркин этилгенни бла жарамагъанны айырыргъа юйретеди адам улуну. 

«Ала Къуранны окъуп, сагъыш этмеймидиле? Неда аланы жюреклеринде киритми тагъылыпды?

Жибрил мёлек Мухаммат файгъамбаргъа, Аллахны саламы анга болсун, Къуранны аятларын кече тюшюргенди. Ол себепден, алимлени айтханларына кёре, Сыйлы Китапны Рамазан айны кечелеринде окъугъан бютюнда тийишлиди. Аллахны келечиси да алай этгенди. 

Мухаммат файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, «Кертиди, Аллахутала Сыйлы Къуранны юсю бла бирлени намысларын кёреди, башхаланы уа сыйсыз этеди»,- дегенди. Аны къалай ангыларгъа боллукъду. Жазыугъа намыс этген жетишимли болур, аны къойгъанны уа Аллахутала ол сыйлы адамланы къауумуна кийирмез.

Мухаммат файгъамбар сахабаларындан бирине: «Къуранны окъу, кертиди, ол санга бу дунияда нюрдю, кёкде уа хазнады, дегенди. Аллахутала жюреклерибизни Сыйлы Китабына ачарын тилейме.

Иймам Шихаб аз-Зухри Рамазан ай Къуранны окъууну эмда факъырланы тойдурууну айыды, дегенди. Иймам Малик Рамазан ай жетгенде, окъутуу, билим жайыу бла байламлы битеу жумушларын къоюп, заманын Къуранны окъуугъа къоратханды. Суфьян ас-Саури да оразада битеу заманын Сыйлы Китапны окъуугъа бергенди. Зухри, Малик, Суфьян ас-Саури ислам динни бизге юйретген сыйлы иймамладыла. Къуран аланы жюреклеринде ма аллай уллу жерни алгъанды. 

- Бу сыйлы заман келгенине къууанып бошагъынчы, кюнлери тауусулуп къаладыла къалай эсе да...

- Хау, ызынга къарасанг, бу кезиуде этерге сюйген жумушланы, ишлени тамамлаялмай къалгъанынга сокъуранаса. Аллахны ахшылыгъындан, Рамазан айгъа жууукълашып турабыз. Аны быйыл къалай ётдюрлюкбюз, гюняхлары кечилген муслийманланы арасында болаллыкъбызмы, Къыяма кюнде Жаннетге кесибиз сайлагъан эшикле бла кираллыкъбызмы? 

Ол себепден кёзюбюз, къулагъыбыз, битеу санларыбыз бла эркин этилмеген затладан кесибизни тыйып, оразаны кереклисича тутаргъа борчлубуз. Сыйлы Къуранда «Айт, ол Аллахуталаны ырахматлыгъыды, халаллыгъыды. Анга къууансынла. Ол ала жыйып тургъандан эсе игиди», - деп айтылады (Йунус сура, 58-чи аят). 

- Аллахутала оразаны муслийманлагъа борч этгенди. Бу кезиуде кесин ашдан-суудан тыяргъа кереклисин хар ким да биледи. Андан сора уа не зат этерге тийишлиди? 

- Бу багъалы айда Жаннетни эшиклери ачыладыла, Жаханимни къабакълары уа жабыладыла. Аллахутала къулларына ырахматлыды, жумушакъды, халалды. Жаннетни эшиклерин ачып, адамгъа чомартлыкъла, жандауурлукъла этерге онгла береди. Жаханимни эшиклерин а муслийман кесин аманлыкъладан, осал къылыкъладан сакъласын деп жабады. 

Файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, хадисде айтады: «Бу айда шайтанла сынжырла бла тагъыладыла». Аллахутала бизге борчла салып, аланы толтурууну женгиллетеди, шайтанланы окъуна къысханды, адам аланы сылтаугъа келтирмезча. 

Рамазанны ырахматлыгъын алмай къалгъан къоранчлыды, дейди хадисинде Мухаммат файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун.

Алимле айтханларыча, оразагъа тобагъа къайтып тюберге керекди, аны ырахматлыгъын алмай къаллыкъланы арасына тюшмез ючюн. Муслийманны бла Аллахны арасын жаланда тобагъа къайтыу жууукълашдырады, ол себепден бу айны таза жюрек бла башларгъа керекди. Экинчиден, ниетинг къаты болургъа тийишлиди. Тёзюмлюк болмаса, керексиз ишлеринги къоюп, бизни Жаратханнга табыналлыкъ тюйюлсе, 

Былайда эки адамны къадарын юлгюге келтирирге сюеме. Мухаммат файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, заманында эки эр киши жашагъандыла. Ала исламны бир кезиуде алгъандыла. Алай бири Аллахны жолунда къаты эди, кесин, мюлкюн да аямагъанды. Ол аскер жолгъа чыгъып, шахид болгъанды. Экинчиси уа алай къадалып кюрешмегенди. Алай ол да бир жылдан дуниясын алышханды. 

Сахабаладан бири ол эки эр кишини тюшюнде кёреди, Жаннетге къачан чакъырыллыкъларын сакълап тургъанлай. Алгъа экинчи муслийман киреди, жаланда бир кесекден ол шахид болуп ауушханны да къоядыла. 

Эрттенликде сахаба тюшюн адамлагъа айтады. Ала уа Аллахха бегирек табыннган, дуниясын шахид болуп алышхан Жаннетге кечирек киргенине сейир этедиле. Тюш Мухаммат файгъамбаргъа да жетеди. Ол а: «Неге сейир этесиз. Ол Рамазаннга тюбегенди, ораза тутханды, табыныулукъларын кёбейтгенди. Бу эки адамны арасы кёк бла жерчады»,- дегенди.

Бу хадис оразаны сыйлылыгъына, деменгилилигине шагъатлыкъ этеди. Ишлеринги кёбейтип, Къыяма кюн Жаннетге биринчилени санында кираллыгъынгы билдиреди. Аллахутала жюреклерибизни тазаларын, келе тургъан Рамазанны кереклисича ётдюрюп, келир бу кезиуге сау-саламат жетерибизни тилейме. 

- Азамат, Рамазан ай башланнганы бла муслийманлагъа къаллай алгъыш этерге сюесе?

- Оразада бизни Жаратханнга жууукъ болургъа, анга къуллукъ этерге онгубуз уллуду. «Оразаны къулум мени ючюн тутады, аны саугъасын да кесим берликме»,-деп айтылады  къудси хадисде. Къаллай саугъа боллугъун а сагъынмай къойгъанды, аны жаланда Аллахутала кеси биледи.

Газетни окъуучуларына бу сыйлы айны зырафына ётдюрмезге чакъырама. Къуран окъугъуз, осал къылыкъланы къоюгъуз, ахшылыкъланы, игиликлени кёп этигиз. 

Мухаммат файгъамбар, Аллахны саламы анга болсун, ийманы бла, бизни Жаратхандан саугъа излеп, оразасын тутханны гюняхлары кечилирле, дегенди. Жангылмагъан, кемчилик этмеген жокъду, бу ай а тазаланыргъа онг береди. Аллахутала барыбызны да ол къауумдан этсин.