Сабийликден урунуугъа юйрене

Быйыл Уллу Ата журт урушда Хорламгъа сексен жыл болады, ветеранланы саны уа жылдан-жылгъа азая барады. Озгъан ёмюрню эм къанлы урушуна къатышханлагъа бюгюнлюкде токъсан жыллары толгъанды. Къазауат башланнганда, ала сабийле эдиле, алай эсе да, къыйынлыкъ аланы замансыз абадан этгенди. Чегем районда жашагъанла – Габоланы Аслан, Фатимат Кумыкова, Гумар Бейтуганов - тылда уруннгандыла.  

Фатиматха 96 жыл толгъанды, 50 жылдан асламны ол Экинчи Чегемни школунда башланнган классланы устазы болуп ишлегенди. Бу усталыкъны Фатимат Шухибовнаны кеси сайлагъанчады, биринчи дерсин ол 14 жылында бергенди. Уруш башланнганда, сабийле бла ишлерге адам къалмагъанды. Болушуп, кеси ыразылыгъы бла жарымжыллыкъ юйрениуню ётгенден сора башлагъанды, бу ишле совет аскер республиканы душмандан азат этгенлеринден сора болгъандыла. Оккупацияны кезиуюнде уа онтёртжыллыкъ Фатимат бахчалада ишлегенди. Анасы, башха тиширыула бла нартюхню сууукълада къалай жыйгъанлары бюгюн да эсиндеди. Къышда нартюх бузлап, аны къалай эритип ашагъанлары унутуллукъ тюйюлдю. Жау элибизге кирип, мектепни ат орунла этген эдиле, деп эсгереди.

Габоланы Аслан а танкланы тыйгъан уруланы къазыугъа къатышханды. Ючеулен келген эдиле, баям, комиссия болур эдиле. Мен уруну ичи бла баргъанымда, башындан къарап, акъсагъанымы кёргендиле. Аладан бири башына чыгъарымы айтады, чыгъама, сени бери ким жибергенди деп сорады, Военкомат, дейме. Ачыуланады, бу халда быллай жерде ишлерге жарамайды деп, сора артха жибередиле, деп эсгереди ол. Лячинкъаядан Гумар Бейтугановха уа уруш башланнганда жангызда онеки жылы болгъаны ючюн фронтха алмагъандыла. Ол да гитчеликден къарыууна кёре ишлегенди, тиширыуланы эрттенликде арбада бахчалагъа элтип, ингирде артха келтиргенди.

Миллетлерибизни бу юч инсаныча адамла уа кёп болгъандыла, зорлукъда ала адамлыкъларын тас этмегендиле, сатмагъандыла, ёсгендиле, уруннгандыла, тылда уруна Хорламны жууукълашдыргъандыла. Алай аланы асламысыны атлары жамауатха алай белгили тюйюлдюле. Мамырлыкъ келгенде да, ала  алыкъа жаш адамла, къыралны аягъы юсюне салгъандыла