Керексиз ийнаныула

Биз билмейбиз тамбла не зат боллугъун. Алай бир – бирле уа биледиле. Хау, «билгичме» деп ахча ишлегенле да аз тюйюлдюле, алай, кертиси бла,  да билгенле бардыла. Андан сора да,  ангылашынмагъан сейирлик затла тюбейдиле жашауда. Биз сабийлигибизде терк – терк эшитип тургъанбыз Огъары Малкъарда тилек этген жер болгъанын. Сабийлери болмагъан тиширыула ючюн билгич ол жерге барып тилек айтханды. Битеу башха къыраллада да бардыла аллай сыйлы жерле.

«Билгичге барып, анга къадарын ышаннган, андан болушлукъ излеген адам тобагъа къайтыргъа керекди. Жаланда Аллахха ышаныргъа, андан болушлукъ сакъларгъа керекди»,-дейди  КъМР-еи Муслийманларыны дин управлениясыны таматасыны болушлукъчусу Отарланы Хызыр.

Алай бла  кесин муслийманнга санагъан адам билгичге бармазгъа керекди, жангылып, бу гюняхлы ишни этген эсе уа, тобагъа къайтып, жюрегин тазаласа, саулугъуна игиди.

                 Хыйлачыла

Ётюрюк билгичликни бизнес этерге кюрешгенлени айтмасакъ, не десек да, анда – мында сейирлик, озгъан, келлик заманланы да кёрген адамла боладыла. Сёзсюз, Ванга аладан бири эди.

 Алай башха юлгюле да кёпдюле. Сёз ючюн, Нальчик шахарда жашагъан бир «билгич» алгъын школда ингилиз тилден устаз болуп ишлеп тургъанды, артда уа картла салып башлагъанды. Аны юсюнден кеси былай айтады: «Мен устаз болгъан  заманымда биринчи эрим бла жашай эдим. Ол ичгичи эди. Аны, кёп жерлеге элтип, бакъдырыргъа кюрешгенме, алай бир зат да тюрленмегенди. Жашчыгъым атасын кеф болуп тургъанлай кёреди деп, жюрегим бек къыйналыучу эди. Эримден айырылгъанымдан сора да, не сейир, мен ким бла шуёхлукъ жюрютюп башласам да, ол ичгичи болуп чыгъа эди. Ма ол заманда психологиядан китапланы окъуп башлайма. Таро картла психология илмуну кесегидиле. Алгъа школда устаз тенглериме картла салгъанма. Артда аланы шуёхлары келип башлайдыла манга.

 Ол кезиуде жашауум тюрленеди. Школдан кетип, билгичлик бла кюрешип башлайма. Хар келгенни жанын эшитирге кюрешеме. Психология жаны бла билимим бек болушады. Алгъын къуру  жиляп туруучу эдим, энди жилямайма. Экинчи кере эрге баргъанма, ол ичгичи тюйюлдю. Бусагъатда кесими юсюмден насыплыма деп айталлыкъма. Билемисиз, гитчелигимден да актриса болургъа сюе эдим. Ол умутум да толгъанды. Жашым Москвада окъуйду да, мен да кёбюсюнде Нальчикде угъай, Москвада турама. Анда Останкиногъа юйюмеча жюрюйме. Сериаллада ойнайма, бериулеге къатышама».

Ушакъ нёгер излей

Сёзсюз, кёпле билгичлеге ушакъ этерге барадыла. Аланы жашауда жюреклерине жууукъ адамлары жокъду. Биз аллай дунияда жашайбыз: атала – анала окъуна балаларындан бек узакъдыла. Эгеч къарындашны, къарындаш эгечни ангыламайдыла. Билгичлени кёбюсю уа психологладыла, ала тынгылай, ангылай да биледиле. Жылла бла битеу айтырыгъы ичине жыйылып тургъан адам билгич бла ушакъ этгенинден сора  женгил болады, кесин бек насыплыгъа санайды.

Нальчикде бир башха «билгични» хапарындан: «Манга бир тиширыу келеди. Ол, ракдан ауруп, химиотерапия сеансланы да бошап, бек къыйналгъан кезиую эди. Бу адам къалай жашагъанын айтханында, мен сейир этгенме. Юйюрюнде эгечлерине, къарындашларына болушханлай, аланы жарсыуларын жалчытыргъа кюрешгенлей, кесине уа ахырысы бла да эс бурмай тургъанды.

Мен анга:«Сиз кесигизни къыйнап жашайсыз. Адам кесин да бир кесек сюерге керекди. Сюйгенигизни ашагъыз, кийигиз, жашагъыз, сиз да адамсыз! Адамны жаны къыйналгъанлай турса, ол аурумай къалмайды. Сизни жаныгъыз а къыйналгъанлай турады. Кесигизни къууандырыргъа, къууанып жашаргъа юйренигиз. Ракдан ауругъанлай, адам ёлюп къалмайды, башха тюрлю жашап башласагъыз, ёмюрюгюз узунуракъ боллукъду»,- дейме. Ол тиширыу манга, эки жылдан сора келип, жюрек ыразылыгъын билдиргенди».

                                    Къайдан болурла белгиле?..

 Мен танышларыма: «Сиз жашауугъузда билгич бла тюбешгенмисиз?»-деп соргъанымда, кёбюсю хау дегендиле. Ала айтхан хапарлагъа, кертиси бла да, сейир этерчады.

«Сабий садда балам терк-терк жыгъылып башын теше эди. Бир къабартылы киши билгичди  деп, аны адресин бередиле. Барсам, арбазы халкъдан толу. Сакълайма тюшге дери. Кирсем отоугъа, столунда  уа – Къуран. Ол: «Сабийинг сау кюнню китап окъуп, группада къалгъанла да, устазла да анга тынгылап турадыла. Тёртжыллыкъ балачыкъ кётюралмайды ол къадар  анга къарагъан кёзлени. Садикде юйретиучюге айтыгъыз аны юсюнден. Кеси окъусун китапланы, къыйнамасын сабийни. Сен кесинг да быйыл фатар сатып аллыкъса», - дейди. Сейирге къалама, ахчам болмагъанын айтама. Ол а  ахча да, фатар да чыгъарыкъларын къайтарып айтады. Дууала да береди окъургъа. Не сейир, андан сора балам бир да жыгъылмады. Жууукъ заманда уа адамларым оноулашып, манга  деп ахча жыйдыла, фатар сатып да алдыла. Андан бери бек кёп заман озгъанды. Бек барлыкъ эдим башха соруула бла ол адамгъа. Алай алгъаракъда ёлгенди  деп эшитгенме. Жаннетли болсун».

«Мен студент жылларымда бир жаш бла тюбеше эдим. Бир жол,  тенг къызым бла билгичге барып, бизни тюбешиулерибиз не зат бла бошаллыкъдыла деп сорама.Ол а: «Айырыллыкъсыз»,- дейди. Мен ичимден ийнанмайма, дейме. Ол а: «Ийнанмаймыса? Алыкъа  сиз айырылгъандан сора да  биз бир кере тюбеширикбиз»,- дейди. Бир талай айдан биз айырылабыз. Мен ол билгични экинчи кере орамда кёреме. Тюбешгенибизлей: «Болгъанды да мен айтханлай?»- деп сорады. Титирейме, алай бир зат да айтмайма анга. Андан бери кёрмегенме ол адамны».

«Тенгизде солуй эдим жайда. Бир кюн чыганлы къатын, къатыма келип, бетиме къарайды да: «Къоркъма, сюдде хорларыкъса, артда уа бир угъай, юч тюкенинг боллукъду»,- дейди. Кертиси бла да, тенгизден къайтханымлай, сюд башланнган эди. Бир тюкен сатып алгъан эдим да, аны алгъын иеси кесине къайтарыргъа сюе эди. Сюд мени жанлы болду. Бусагъатда уа дагъыда эки гитче тюкенчик сатып алгъанма. Энди бир угъай, юч тюкеним барды».

«Мен эрге барыргъа кёлленип тура эдим. Билгичге барама да, ол а жашны юй бийчеси да, сабийлери да бардыла, дейди. Ийнанмайма айтханына. Артда жаш бла сёз болабыз да, мен аны бла юйюр къурар акъылны къояма. Бу кюнледе уа бир танышым (жашны жууугъу) аны, кертиси бла да, юй бийчеси, сабийи да барды, дегенди.Тюз шёндю айырылгъандыла ала. Баям, мени тас этерге къоркъуп, букъдургъанды ол бу ишни. Къалай болса да, ол билгични усталыгъына уа сейир этгенме».

                                          Ахыр сёз

Таулула адамны къадары мангылайында жазылыпды, дейдиле. Сезебиз  кёп зат къолубуздан келмегенин. Жазыугъа къажау бир адам да сюелалмагъанды. Алай къолубуздан келгенни этсек – ишлесек, таматалагъа хурмет-сый берсек, къатыбыздагъыланы жюреклерин къыйнамасакъ, биреуню ачытмасакъ, ким биледи, кесибиз да ачымай къалыр эсег а.

БАЙСЫЛАНЫ Марзият.
Поделиться: