Ол элде кёп сабийни окъутханды

Жылла оза, тёлюле да бир бирлерин алышадыла. Тюнене мектепде устазны дерслерине тынгылагъан къызчыкъла, жашчыкъла бюгюнлюкде  уа акъсакъалла, акъбашла болуп турсала да, хапарларында, ушакъларында устазларын эсгере турадыла.

«Устазны аты унутулмаз!» - деп андан айта болурла. Бу хапарыбызда  биз Кючмезланы Ийнаралны къызы Ханифаны эсгерирге излегенбиз. Кёп жылланы Герпегежни орта школунда  ишлегенди.

Алгъа гитче класслагъа баргъанланы окъутуп тургъанды. Сабийлеге биринчи дерслени ол берип тебирегенди. Бир кезиуде уа школну завучу эди. Урушну аллында жыллада Москвада билимин да ёсдюргенди. 1936 жылда анда бардырылгъан устазланы съездинде да болгъанды. Урунууда болдургъан ахшы кёрюмдюлери ючюн алгъыннгы къыралыбыз СССР-ни Баш Советини Президиумуну Председатели М.Калининни къолундан майдал да алгъанды. Ол андан къайтханда, элде уллу къууанч этип тюбеген эдиле анга.

Алай ары дери Ханифаны жашау жолу бек къыйын эди. Ол 1917 жылда Холамда тууады. Сабийни тапханлай, анасы ёлюп къалады, бир жылдан а атасы да. Ханифаны, аны тамата эгечин Эзамны да,  аталарыны эгечлери ёсдюреди.

Ала акъылбалыкъ болгъандан сора жууукъ адамлары Къашхатаудан Чеченланы Къудас Нальчикге окъургъа жибереди. Ол районда къуллукъда да ишлеген болур эди.  Анда сыйлы адамладан бири эди. Азиядан къайтхан жыллада Къашхатауда мектепде устазла, сабийле бла ушакъ бардыра тургъанды. Элде:  «Къудас Ленинни кёргенди», - деп  алай айта эдиле.

Аны хайырындан эгечле окъуулу, билимли болуп Холамгъа къайтадыла. Эзам Чабдарланы Мустафагъа эрге барып, ишни къояды. Ханифа уа устазлыкъ ишин бардырады.

1938 жылда кюзде Огъары Малкъардан Терк районнга  жыйырма бир юйюр кёчеди. Экинчи жыл жаз башына аланы маллары къырыладыла, хауасы жарашмай, адамлары ауруп, къыйналып башлайдыла. Ол заманда адамла ызларына тебирейдиле.

Ала Юч Къоллагъа жетгенде, уллу жолдан Герпегежге бурулгъан жер, ол заманда Къабарты-Малкъарны Баш Советини Президиумуну председатели Мокъаланы Азрет жетип, тилеп, аланы Герпегежге къайтарады. Ол жыл кюзде ары  Холамдан да юч жыйырмадан артыкъ юй кёчюп келеди. Колхоз, эл  совет да къуралады. Уллу школ да ишлейдиле. Келгенлени араларында Ханифа, эгечи Эзам юйюрю бла да  боладыла.

Ханифа школда ишлеп тебирейди. Аны биргесине уруннган устазла Геляхланы Фатимат, Биттирланы Азиза эдиле. Ала элде  сабийлени окъутуп башлайдыла. Эл къуралып ючюнчю жыл уруш башланды. Ата журтларын жаудан къоруулай кёп герпегежчи къазауатха кетдиле...

1942 жылда кюз артында элге немислиле киредиле. Ханифа партбилетин жашырын жерге салады. Кёчюрген заманда юйге кирип аны алайым дегенде, солдатла къоймайдыла. Жолда поездде кетип бара, ол обкомгъа письмо жазып, партбилети юйде къалгъанын айтады.

Эки ыйыкъ баргъандан сора герпегежчилени бир къауумлары Къазахстаннга Алма-Ата тийресине тюшедиле, ол санда Ханифа, эгечи Эзам юйюрю бла. Алгъа была Алма-Атагъа ГЭС-ни къурулушуна тюшедиле. Ханифа билимли адам эди да,  анда инженер болуп ишлейди.

Бираздан Эзам юйюрю бла Алма-Ата областыны Каскелен районуну Жанатурмуш элине кёчедиле. Бир кюн Эзам нёгерлери бла колхоз бахчада ишлей тургъанлай, адамла келедиле. Ала Ханифаны сорадыла. Аны эшитгенде, ала эгечин  тутаргъа келген сунуп, Эзамны эси аууп къалады. Ала уа Ханифаны партбилетин алып келгендиле.

Къызны  письмосу обкомгъа жетген эди. Анда анга къарайдыла, адамла жиберип, партбилетни табадыла, сора  аны иесине  жибередиле.

Бери кёчер жылны аллында Ханифа Гумаланы Мухажир бла юйюр къурайдыла. Эки жылдан ала Герпегежге къайтадыла. Устаз тиширыу  алгъа гитче классланы сабийлерин окъутуп тебирейди. Башында сагъыннганыбызча, бир кезиуде школну завучу да болгъанды. Эки жаш да ёсдюргенди, таматасы Исмайыл, гитчеси Мухаммат.

Исмайыл шофёр болуп да тургъанды, бюгюнлюкде башха ишдеди. Мухаммат а, анасыны жолун сайлап, кёп жылланы Нальчикде жетинчи  номерли  школда ишлегенди. Алгъаракъ жыллада дуниясын алышханды.
Ханифа  элде кёп сабийни окъутханды. Билимин, заманын аладан аямагъанды. Аталадан, аналадан ариу сёзле, алгъышла эшите тургъанды.