«Ахшы тюрлениулеге ийнанырыгъым келеди»

Шёндюгю заманны бла жашауну энчиликлерини юслеринден кесини оюмун бизни штатда болмагъан корреспондентибиз Мызыланы Мухажир билдирирге сюйгенди да, сизни аны бла шагъырей этебиз.

Алгъыннгы заман бла тенглешдиргенде, бюгюнлюкде жашау халла, адамланы бир бирге ниетлери, сезимлери да тюрленнгендиле. Алгъын бир бирге хурмет уллу эди, хатер эте эдиле, къоншулукъ хакъны биле эдиле. Изеу жыйып, юй сюегендиле, бичен этгендиле, къууанчны, бушууну да бирге ётдюргендиле. Мен озгъан жыллада халла къалай болгъанларын кесими юйюрюмю юсюнде кёре тургъанма. Атамы атасы Шейитни биринчи юйдегиси ёлюп, ол юч ууакъ сабий Керимат, Сансабил эм Салих бла къалады. Экинчи юйдегиге атамы анасын Локияланы Машийни алады. Ол сабийлени ёгелеча угъай, ёз сабийлерича ёсдюргенди. Кесиникиле болгъанда да, ол алагъа башха болмагъанды, бырнак этмегенди, къынгыр къарамагъанды. Дин ахлусу, уллу адамлыгъы болгъан инсан эди. Эгечле, къарындашла аналары башха болгъанларын сезген да этмегендиле, арада бир тюрлю гурушхалыкъ да болмагъанды.

Малкъарлыланы Орта Азиягъа кёчюргенлеринде, къарт атам Шейит бла къарт анам Маший биринчи жыл окъуна ауушадыла. Битеу ауурлукъ атамы эгечи Сансабилге тюшген эди. Ол, атасыны аманатын толтуруп, кесинден гитче эгеч-къарындашларына кёз-къулакъ болуп, тынгылы къарагъанды. Кеси юйюрюн къураргъа окъуна жетишмегенди. Жарсыугъа, эгешчиклери Ферида ауруп ёледи. Атам да, 14-жыллыкълай кёчген жаш, мадар этерге кюрешгенди, колхозда уруннганды, эгечине билеклик этгенди. Эри урушда ёлюп, юч ёксюз сабий бла къалгъан тамата эгечи Кериматха да къолундан келгенича болушханды. Алай эте, бир бирге болуша, себеплик эте келгендиле. Ата журтубузгъа къайтханда да, ала бир элде, бири бирини къатында орналгъандыла, бир бирни жокълагъанлай, болушханлай тургъандыла. Сансабил бизни бла бир юйде, къарындашына къысылып жашагъанды. Бизни ёсдюрюуде да аны уллу къыйыны барды. Кичи къарындашлары Мухадин шахарда жашагъанды, бир кюн къалмагъанды ол къарындашына,эгечлерине келмей,саулукъларын-эсенликлерин кёрмей.

Анамы жанын алып айтханда, ыннабыз Доппан Орта Азияда кёчгюнчюлюкде уллу къайыны ауушханда, кесини алты сабийи болгъанына да къарамай, аны юйдегисин, тёрт сабийин да кесини юйюне алгъан эди. Къаллай адамлыкъ бар эди тамата тёлюбюзде...

Аны барын да сагъына келгеним, жарсыугъа, бусагъатда бизни миллетде ёмюрде болмагъан затла чыгъа баргъанлары бла байламлыды. Харекет ючюн, байлыкъ ючюн жууукъ адамлары бла араларын бузадыла, сууукъ боладыла, байламлыкъ юзюледи. Аны сылтауу неде болур? Адамла иги да тюрленнгендиле, алгъа заманлада ахчаны къыйматы да иги, иш да табыла эди, окъууунг, билиминг болсала. Ниет, къылыкъ,адамлыкъ жанына,сабийлени юйретиуге, тюз жанына салыугъа да къыралны жанындан уллу эс бурулуучу эди. 

Шёндю уа атала, анала да мадар, амал этерге, ахча ишлерге болуп, сабийлени юйретиуге жетишалмайдыла. Ол сабий а сора чыбыкълыкъда бюгюлмеген, къазыкълыкъда бюгюлмез дегенлей болады. Хау, бюгюнде амал, мадар этип, кеслерине иш къурап, юйюрлерин тутханла да бардыла, къолундан келгенича миллетине болушханла да. Ол аламатды, миллетде аллай мадарымлы адамла болгъанлары, алай къылыкъ, ниет жанына эс бурулса да иги эди. Акъылман Мечиланы Кязимни: «Бай болуп ким менсинмеди», - дегенича. 
Ийнанырыгъым келеди, келир заманда бизни миллетде аллай осал затла къурурла, кетерле деп. Нек дегенде, бизни миллет кёп къыйын болумладан къутула, ёте келгенди, шёндюгю экили болумундан да къутулур.