Ахшы умутлары алдадыла

Жашаугъа ариу кёзден къарай билген, тамырларын унутмай, алагъа хурмет этерге сюйген жашларыбыз бла къызларыбыз бизни тамблагъы кюнюбюздюле. Быллымда жашагъан Ёзденланы Аубекирни къызы Жулдуз да ышандыргъан къауумданды. Ол Къарачай-Черкес къырал университетде билим алады. 

Жулдуз школда окъугъан жылларын къачан да сюйюп эсгереди. Анга билим берген хар устазына ыразылыгъын билдире, ыспас этеди. Аны айтыууна кёре, школ программаны хар дерси да кереклиди эм магъаналыды. Сабийни не жаны бла да айнытхан, ич дуниясын байыкъдыргъан, дуниягъа кёз къарамын тохташдыргъан программа бла окъуйдула бусагъатдагъы школлада сабийле. 

Жулдуз да гитчелигинден да атына тийишли болургъа сюйгенди. Школ дерслени араларында орус эм малкъар адабиятны, математиканы эм ингилиз тилни бек сюйгенди. «Искусство, илму, тарых эм маданият жаны бла окъуучуну билимин былай байыкъдыргъан окъутуу-юйретиу программа Россей школладан сора бир жерде болмагъан сунама. Керти билим алгъан студентле къайсы вузда да кёпдюле. Бюгюнлюкде арталлыда къыйналмай окъуйма», – дейди быллымчы къыз, окъууну юсюнден ушагъыбызда.

Адам не ишге узалса да, анга кёлюн салып, жюреги бла берилсе, аны эсеплери да ахшы боладыла. Школда жаланда «бешлеге» окъугъаны ючюн алчыланы республикалы китабына да къошулгъанды. Жулдузну аты. Ол а билим ала тургъан сабийге керти да бийик даражады. Итиниуюне кереклисича эс буруп, аны багъалай билген устазларыны бла ата-анасыны хайырларындан ол бютюн кёлленип окъугъанды. Не десек да, сабий абаданладан анга ийнаныуларын сакълайды. Ол къарыууна кесин ийнандыргъан, кючюне базындыргъан бир уллу себеплик болады. 

Окъууну бошаса, ол  программист эм управленец боллукъду. Бусагъатдагъы заманны излемине кёре эм керекли усталыкъды бу. IT жаны бла бир уллу компаниялада ишлеп, алгъан билимин анда кенгертирге, сынам жаны бла байыкъдырыргъа сюеди къыз. Кеси сайтла бла оюнла къураяллыгъын да айтады. «Тарихлени дуниясы аланы билмегенлеге къыйын кёрюннгенликге, ангылагъан, сюйген адамгъа уа ала жомакъчадыла. Арталлыда къыйналмагъанма. Сабийлигимден да китап окъууну бек жаратханма. Заманымы бошуна жибермей, кёзлерим не кёрселе да, аны окъургъа излей эдиле. Аны себепли болур, эсим да игиди. Баям, математика манга андан хычыуун кёрюнеди», – дейди ушакъ нёгерим. Ишлерге уа ол кесини туугъан журтуна къайтып, халкъына, адамларына жараргъа сюеди. 

Къоншу республикада жаш тёлю бла шуёхлукъ жюрютеди, студент жашауну тасхаларына да тюшюне барады. Алай кеси элине бла районуна бек тансыкъ болгъанын а бир да букъдурмайды.  Къарачай-малкъар миллетни къылыгъы, адети да бир болгъаны себепли, тышында артыкъ къыйналмагъанын да белгилейди Жулдуз. Жаланда тилибизде бир-бир сёзледе башхалыкъ болгъанын, диалектибизде да бир къауум энчиликни ангылагъанды. Алай, ана тилин иги билгени ючюн, ол арталлыда къыйналмайды.  

– Биз бир миллетбиз, небиз да бирге ушагъан. Алай адамларыма бек тансыкъ болама.  Кеси къапталынг этинге жумушакъ, хычыуун тиер, деген ата-бабаларыбыздан келген керти сёздю. Юйге келе турсам, жолда хар бир адамымы, эллими къучакълап тансыкъларыгъым келеди. Къарачай-Черкесде не иги тура эсем да, жаланда туугъан элимде жулдузла да жарыкъ, хауа да таза, гыржын да татыулу кёрюнедиле, – дейди ушакъ нёгерим.  

Жулдуз школ жылларында окъуу программадан тышында кёп тюрлю жумушлагъа къатышханды. Районда бла республикада бардырылгъан олимпиадалада алчы жерлени алып, кесин танытханды. Иги окъугъан сабий а, белгилисича, саулай школну, элни да ийнагъы болады.  

 «Семья – хранитель родного языка, традиций и обычаев» эришиуге къатышханын а бютюнда жюрек жылыуу бла эсгереди къыз. Ол республикалы конкурсха башха-башха районладан юйюрле къатышхан эдиле. Барысы да аламат хазырланып, хунерлерин кёргюзтген эдиле. Анга Ёзденланы Жулдуз да атасы Аубекир бла къатышхан эдиле. Анда тукъумуну тарыхыны, алчы адамларыны юсюнден толу хапарлагъандыла ала. Эришиуге хазырлана туруп, кесини билимин, тукъумуна сюймеклигин да кёбейтгенин бек жаратханды ол. Жыр, назму айтыуда, викториналада да жетишимли болуп, алчы жерге чыкъгъандыла. Бу эришиуде биринчиликни Ёзденланы юйюрю алгъан эди. Школда окъуй тургъан сабийге ол бек магъаналы атлам болгъанды. 

Бусагъатдагъы жаш тёлюню юсюнден айта туруп, кеси окъугъан университетни устазларыны не жаны бла да болушлукъ этерге сюйгенлерин энчи чертеди. Студентлени айныуларына, башламчылыкъларына себеплик этгенлерин да айтады.

– Миллетинги ариу адетлерини бла тёрелерини кючюн бютюнда туугъан жерингден тышында болсанг, бегирек излейсе, сезесе. Бизни миллет сабийлерин юйюрге, абаданлагъа да уллу хурмет эте билирге юйретеди.  Ол шартланы заманында алмасанг, окъууунгдан, кёп билгенингден да хайыр жокъду. 

Мен абаданла бла ёсгеним себепли, бу шартланы бек багъалайма. Ала жашаууму ёзегидиле деп айталлыкъма. Намысын, адетин, тилин, хурметин да тас этген кесин чынтты адамгъа хазна санасын. Аны ючюн, атама бла анама, манга жашауда юлгю болалгъанлары ючюн, ыспас этеме. Инсан жаратылгъан кюнюнден ахыр кюнюне дери юйрениуюн тохтатмайды. Хар жангысы анга бир дерсди, сынамды. Тамблагъы кюнюмю юсюнден оюмлай, нени сюйгеними, неге итиннгеними да шарт билеме. Алай ол муратларыма жеталлыгъым бла къаллыгъым а бир Аллахны къолундадыла, – дейди Жулдуз.

Ким да бу жашауда халкъы, юйюрю да ёхтемленирча, керти инсан болургъа сюеди. Мени бюгюннгю ушакъ нёгерим да аллай адам боллугъуна арталлыда ишексизме. Быллай жаш тёлюбюз болгъан миллетибизни огъурлу тамбласы барды.