Таулагъа бла таулулагъа сюймекликлерин ахыр кюнлерине дери сакълагъандыла

Кавказ тауланы бир кёрген, аланы ёмюрге да сюйюп къояды. Элбрусну, Тонгуз-Орунну тамаша тийрелерине къараргъа, тёппелерине чыгъаргъа кёпле сюйгендиле. Аланы араларында къаячы къарындашла Малейновла да болгъандыла. Аланы юслеринден Махийланы Азиза жазгъанды.

Александр, Алексей, Андрей да Москвада туугъандыла. Таматалары Александр альпинистлени къауумуну инструктору болгъанды, Элбрусну башына да ёрлегенди. Дых таугъа чыкъгъан кезиуде ажымлы ёлгенди. Аны эсгере, къоркъуулу бешминглик тёппеге артда гитче къарындашлары да ёрлегендиле.

Алексей Москвада энергетика институтда окъугъанды. Таулагъа жолоучулукъну бек сюйгенди, алада кёрген тамашалыкъны суратлагъа да алдыргъанды. 1942 жылда ол нёгерлери бла жюзден артыкъ адамны Бичо ауушдан ётдюрюп, фашистледен къутхаргъанды. Жашлагъа жигитликлери ючюн алайда эсгертме да ишленнгенди.

Алексейни жашауу толусунлай малкъар таула бла байламлы болгъанды. Кавказда электростанцияла ишленнген заманда ол къолундан келгенни аямагъанды, альплагерьлени къуралыуларына да тири къатышханды. Минги таугъа канат жолну тартыуну башламчыларындан бири болгъанды. Кеси да Малкъарда элли жыл чакълы жашагъанды. Адет-тёрелерибизни иги билгенди, таулула анга хурмет берип, тойларына сыйлы къонакъныча чакъыргъандыла.

Ол кёп ахшы альпинистни хазырлагъанды. Кеси да тау тёппелени терк-терк жокълагъанды, талай жылны КъМР-ни альпинистлерини инструкторларын хазырлагъан школну таматасы болуп тургъанды. Бир ненча китап да жазгъанды. Сёз ючюн, 1955 жылда басмаланнган «Альпинизмде къоркъуусузлукъну мадарлары» неда 1956 жылда чыкъгъан «Альпинизм»  деген китапла дерсликлеча бюгюнлюкде да хайырланыладыла.

Къарындашланы бек гитчелери Андрей  Москваны бийик художестволу училищесин бошагъанды. «Кавказны къоруулагъаны ючюн» майдал бла да саугъаланнганды. СССР-ни сыйлы тренери эди.

Ол да, къарындашларыча, тауланы бек сюйгенди. Александрны къабырында аны ызы бла барыргъа сёз берип, альпинизм бла кюрешип тебирегенди. Малкъарны жаныча кёрюп, мындагъы адамла таулача къарыулуладыла эмда  ариулудыла, деп, дайым да айтханлай тургъанды. Ол къайсы альплагерьни да сыйлы къонагъы болгъанды. Бызынгыдагъыны ол замандагъы таматасы Рахайланы Ачах бла уа чынтты шуёхлукъ жюрютгенди. Къошлада сюрюучюле, анга не заманда да жарыкъ тюбегендиле, къакъ эт, бишлакъ, айран бла да сыйлагъандыла.  «Тауланы  былай аламат жаланда аланы жюреги бла сюйген, аланы ангылагъан адам сыфатлаяллыкъды»,- дегендиле малкъар эллени къартлары, жашны чыгъармаларына къарай.

«Таула жашырынлыкъларын кеслери сюйгенлеге ачадыла. Сени уа ала бир тюбешгенигизлей окъуна билгендиле ачыкъ жюрекли болгъанынгы»,- деп, ёхтемленнгендиле аны бла къаячы нёгерлери да.

Андрей ишини баш борчун ёз жерлерини ариулукъларын, тюрлене тургъан табийгъатны тамашалыгъын, адам бла тёгерекдеги къудуретни байламлыгъын ачыкълауда кёргенди. Аны суратларыны уллу къаууму Кавказгъа, Малкъаргъа аталгъандыла. Ол тизмеге «Приэльбрусье», «Приют-11», «Домбай», «Таулада жаз башы» эм башхала да киредиле.

Андрей Москвада ауушханды. Артда аны ёлюгюн, осуятына кёре, тамата къарындашы Александрны къабырыны къатында асырагъандыла.

Къарындашла Малкъарны бийик тауларына сюймекликлерин ахыр кюнлерине дери жюреклеринде сакълагъандыла. «Школа жизни» деген ызны къурап, атларын Къабарты-Малкъарны альпинизмини тарыхында ёмюрлеге къойгъандыла.