Кёп жумушлагъа хайырлы рентген

Жыл сайын 8 ноябрьде Радиологияны эмда Рентгенологну халкъла аралы кюнлери белгиленеди. Бу байрамла экиси да бир адам къурагъан жангычылыкъ бла байламлыдыла. Сёз физик Вильгельм Рентгенни эмда ол ачхан «рентген лучланы» юсюнден барады.

1895 жылда 8 ноябрьде немисли физик Вильгельм Рентген лабораториясында ишлей тура эди. Аны болушлукъчулары юйлерине кетгенлеринден сора, ол анда энтта да талай заманнга къалады. Къара къагъыт бла чулгъаннган катод быргъыны ичине жангыдан ток жибергенинде, арлакъда платиноцианистый барий деген зат жашилдим тюрсюнлю жарыкъ жиберип башлагъанын кёреди. Токну ёчюлтгенде, ол да жокъ болады, жангыдан жандыргъанда – жарыкъ да чыгъады. Сейирге къалгъан алим ол алай нек болгъанын тинтип башлайды, ызы бла ол быргъыдан кёз кёрмеген излучение чыкъгъанын ангылап, анга «Х-луч» деген ат береди.

Бу излучение кёп затланы ичлери бла тыйгъычсыз ётгенин, кюзгю аны бир жанына буралмагъанын, мияла уа не кенгертген, не жыйгъан окъуна эталмагъанын тохташдырады. Алимни жангычылыгъы илмугъа бек уллу хайыр келтиргенди. Аны бла аберилени ичлерин тинтип башлайдыла, адамны санын, чархын да, кюзгюдеча, алай кёрюп тебирейдиле. Тёрели физикада рентген излучение кёп жорукълагъа жангы кёзден къараргъа онг береди. Рентген быргъыланы медицинада, техниканы къадар бёлюмлеринде хайырланып башлайдыла. Вильгельм Конрад Рентгенни уа 1901 жылда Нобельни премиясы бла саугъалайдыла.

Медицинада рентген излучение бла этилген тинтиулеге «Радиология» деген ат бериледи. Немисли физик бу амалны ачхандан сора жаланда бир жыл озуп, биринчи рентген аппарат чыкъгъанды. Кёп да бармай, тийишли клиникала эмда кабинетле ачылып башлайдыла. Ал кезиуде аппарат бла ёпкелеге къаралгъандыла, ызы бла аны травматологияда эмда стоматологияда хайырланып башлагъандыла.

Бюгюнлюкде окъуна рентген аппарат терк эмда женгил диагностика этиу амалды. Ол жаны бла тинтиуле бардыргъан врач-рентгенологну иши саулугъуна къоркъуулуду эмда заранлыды. Жангы технологияла чыгъа баргъанлыкъгъа, къоркъуу сакъланады. Алай не десек да, рентген аппарат бла тинтиуню магъанасы диагностикагъа бек уллуду. Аны бла кюрешгенлени ишлери уа – бютюнда.