Жигит аскерчилени атлары бийикликде ёмюрлеге жазылгъанды

Кавказ эркин этилгенли 81-жыллыгъына

Кавказ гитлерчи аскерледен эркин этилгенли быйыл 81 жыл толгъанды. Бу хорлам Бакуну нефтине ёшюн ургъан немислилени алгъа барыуларын тыйгъанды, Сталинград сермешни, ол угъай, саулай  Уллу Ата журт урушну тарыхын тюрлендиргенди. Кавказ ючюн къазауатда 940 минг совет аскерчи жан бергенди неда ауур жарала алгъанды.

Хорламны жууукълашдырыугъа Курп бийиклик ючюн къазауат бардыргъан жигит аскерчиле да уллу къошумчулукъ этгендиле.   Курп таула тенгизден 510 метр бийикликде орналадыла. Андан деменгили Элбрус, аны кичи «къарындашы» Казбек да къол аяздача кёрюнедиле,  ариулукълары, тюрлюлюклери бла сейирге къалдырадыла. Шимал Осетия, Ингушетия, Малгобек, Моздок былайдан артыкъ узакъда тюйюлдюле.

Эльхотово да жууукъда орналады. Эльхотов къабакъланы юслеринден эшитмеген хазна адам болмаз, бу элни тийресинде баргъан сермешлени  жигитлерине салыннган эсгертме ол къанлы кюнлени белгиси болгъанды.   Былайтын гитлерчиле Орджоникидзеге, ызы бла уа Закавказьеге жол салыргъа умут этгендиле. Болсада Эльхотов къабакъладан ары душман киралмагъанын барыбызгъа да иги белгилиди. 

Бийиклик ючюн къазауатны 9-чу аскерни 11-чи гвардия корпусуну 317-чи мараучу дивизиясы бардыргъанды. Аны полклары Илларионовка, Заманкул, Сагопшин, Кусово, Верхний Курп, Малгобек жерледе орналгъандыла. 

Фронт Огъары Курпдан Малгобекге дери созулгъанды, аны кенглиги - 4 километр, узунлугъу да 22 километр болгъанды.   1942 жылда ноябрьде Огъары Курп  гитлерчилени къолуна тюшеди. Декабрьде уа элни шимал-кюнбатыш жанында Къабарты-Малкъарны эркинлиги ючюн эм къанлы сермеш болгъанды. Совет аскерчиле Грозныйге, Бакугъа жан атхан гитлерчилеге къажау юч айны сюелгендиле былайда.

Курп бийикликни тийресине гитлерчиле уллу кюч салгъандыла: аскерлерин, техниканы да. Совет аскерлени юч къоруулау ызын 6  дивизия бла 4 полк  сакълагъандыла. 

Бийиклик совет аскерлени бла душманны къолуна бир ненча кере тюшгенди. Душманнга къажау тургъан 317-чи мараучу дивизияны адам къоранчлары асыры уллудан, аны къауумун эки кере толтургъандыла. Сермешде мамырлыкъ ючюн 17 минг совет аскерчи бла офицер жан бергендиле неда ауур жарала алгъандыла.

Болсада дивизия жеринден тепмегенди. Немисли аскерлеге туугъан журтубузну  кюнбатыш жанына жол бу тийреде жабылгъанды. 20 минг душман былайда ахыр обасын тапхандыла неда жаралы болгъандыла.

Кавказдан сора уа дивизия  хорлам сермешле бла Праганы тийресине дери жетгенди. Аны аскерчилери «Кавказны къоруулагъаны ючюн», «Венаны азатлагъаны ючюн», «Будапештни азатлагъаны ючюн», «Германия хорланнганы ючюн», «Япония хорланнганы ючюн» майдалла бла саугъаланнгандыла. 

Къызыл аскерчилени атлары бу бийикликде  ёмюрлеге жазылгъанды. Аланы хурметине салыннган эсгертме КъМР-ни маданият хазнасына кийирилгенди. Уллу Хорламны 80-жыллыгъына тюбеу жумушланы чеклеринде уа бюгюнлюкде эсгертме жангыртыла турады. 

Огъары Курпну школунда уа Аскер эм урунуу махтаулукъну музейи къуралгъанды. Мында суратла, документле бла бирге Уллу Ата журт урушну тарыхын тинтиучюле сермеш баргъан жерде тапхан затла да асыраладыла: аскерчилени кийимлери, каскала, фляжкала, тюрлю-тюрлю сауутла.