Малгъа борчлу халда эн салынырыкъды

Быйыл биринчи мартдан башлап Федерал законнга тийишлиликде эл мюлкде уруннганла борчлу халда тууарлагъа, ууакъ аякълы маллагъа, юй къанатлылагъа, атлагъа, къоянлагъа, бал чибинлеге эм башхалагъа да маркировка этерге керек боллукъдула. Чибинлени юсюнден айтханда, эсепге аланы къауумларын тюшюрлюкдюле. Бу жумушну болжалы къачаннга дери боллугъуну юсюнден РФ-ни Правительствосуну 2023 жылда 5 апрельде басмаланнган 550-чи номерли бегиминде жазылады. 

Эсге сала айтсакъ, Россейде биринчи сентябрьде «Ветеринарияны юсюнден» къырал законнга тюрлениуле кийирилгендиле. Анга тийишлиликде маллагъа эн салыу эмда аланы эсеплеу борчлу халда этилирге кереклиси белгиленеди. Аны, эл мюлк предприятияладан бла иели мюлкледен тышында, юйлеринде малла тутханла да этерге тюшерикдиле.  Быйыл биринчи сентябрьден башлап маркировка промышленный бёлюмде тууарлагъа, юй къанатлылагъа эм атлагъа этилип тебирегенди. Биринчи мартха дери уа сагъынылгъан жумуш энчи мюлкледе да тамамланырыкъды. Андан сора да, 2026 жылда биринчи сентябрьге дери арбазлада хайыуанланла да эсепге алыныргъа борчлудула.

Малны эсепге алыннганы ючюн хакъ тёленирик тюйюлдю, белгини уа ким къаллайын сюйсе да сатып алыргъа эркинди. Пластмассдан белги, тери тюбюнде чып, боюн бау, тогъай эм башхала. Жаланда бузоугъа бир айдан кеч къалмай белги салыныры изленеди. Ийнек жайлыкъда къозлагъан эсе уа, аны болжлы эки айгъа созулургъа эркинди. 

Ветеринар жаны бла жорукълада аны юсюнден тынгылы айтылады. Ол санда бек сууукъгъа эм иссиге да тёзюмлю болургъа, хайыуанны саулугъуна заран салмазгъа эм алышындырылмай белгиленнген кезиуню борчун толтурургъа кереклиси да. 

Бюгюнлюкде предприятияла бла энчи мюлкледе малны юсюнден информацияны Россельхознадзорну «ВетИС» системасына кёчюрюп кюрешедиле. Эсеплеу иш «Хорриот» системада тамамланырыкъды. Хар малны неда башында сагъынылгъан къауумну энчи номери (УИН) боллукъду. Системада аны юсюнден толу хапар жыйыллыкъды – ол не тюрлю болгъанындан башлап, къайда кечиннгенине, кимни иелигинде тургъанына дери хапар билинирикди. Тышындан келтирилген малны уа къагъытында Россейге къайсы кюн келтирилгени да жазыллыкъды. 

Экспертлени айтханларына кёре, система эл мюлкде тюз статистиканы къураргъа, аш-азыкъ сырьё бёлюмде къоркъуусузлукъну жалчытыргъа себеплик этерикди. Малны туугъан кюнюнден башлап, союлгъан кюнюне дери информация, ол санда не бла багъылгъаны, анга къалай къаралгъаны да ачыкъ боллукъду. Быллай амал, статистикадан сора да, качествону игилендириуге да болушурукъду.