Тилни кючю

Бу табасаран халкъ ойберни малкъар тилге Локияланы Жаухар кёчюргенди.
Эртте, бек эртте къоншу болуп эки патчах жашагъандыла. Ала кёп жылланы бир бирлери бла уруш этгендиле, урушну баш сылтауу не ючюн болгъанын да унутхандыла. Ахырында  арып, хар къазауат да аз болады. Сора эки къыралны да адамлары, башларын жарлылыкъ къысып, ачдан къыйналып башлайдыла. Бир кере аладан бирлери, юйдегиси эм ёзюрю бла оноулашып, къоншу патчахха барып, урушну тохтатыргъа келишим этерге базыннганды.

Сакъланмагъан къонагъын кёрюп, экинчи патчах сейирсиннген, къууаннган да этгенди, къонагъын сыйларгъа бек сыйлы ашны хазырларгъа буюргъанды. Бир кесекден тепсиге палауну, къой этлени, халыуаны, щербетни эм башха ашарыкъланы салгъандыла.

Тынгылы сыйланнгандан сора, ушакъ эте, къонакъ былай айтады:

– Айтхылы патчах, сау бол! Мен бир заманда да быллай татыулу ашланы кёрмегенме. Сени къыралынгда бек сейир ашла бардыла, алада эм ачы аш а бармыды? Аны татып кёрюрге боллукъмуду?

– Айхай да,  барды, деменгили къоншум. Сен мени къыралымда бек ачы ашны кёрюрге сюе эсенг, бусагъат келтирирле,-деп, ёзюрюне кёзю-къашы бла белги береди.
    

Кёп да турмай, эки патчах да хапарлаша тургъунчу, ёзюр биширилген тилни алтын ашлаугъа салып келтиреди. «Бизни къыралыбызда бек ачы аш буду», – дейди акъылман ёзюр.

...Андан сора бир жыл озду. Экинчи патчах, тёрени бузмай, къоншусуна къонакъгъа атланды. Ала бир бирге жарыкъ тюбедиле. Кёп тюрлю сыйлы ашарыкъладан тоюп бошагъандан сора, биринчи тюбешиулерин эслерине тюшюре, къонакъгъа келген патчах былай айтды:

– Алан, багъалы тенгим, айтхылы къоншум! Аламат сыйлагъанынг ючюн  бек сау бол. Сени къыралынгда эм татлы аш а бармыды?

– Айхай да, барды, багъалы къонагъым! – деп жууаплады къонакъбай. – Бусагъат келтиртейим.

Бир аздан  аны ёзюрю алтын ашлауда  тилни келтирип, патчахланы алларына салды. Кеслерини ёзюрлерини акъылларына эки  патчах да бирча сейирсине,  былай айтдыла: «Шуёхум, бек татлы, бек ачы да дунияда адамны тилиди! Кел, ёмюрледе мамыр жашаргъа келишим тауусайыкъ! Бизни халкъларыбыз къууансынла. Биз а адам тилни кючюню юсюнден бир заманда да унутмабыз!»