Электрон къол салыу: не затды эмда неге керекди ол?

Кёпле билмегенликге, биз аны кюн сайын хайырланабыз: «Госуслуги» порталгъа киргенде неда интернетде абери сатып алгъанда.

Электрон къол салыу (ЭП) – ол инсанлыкъны интернетде шагъатыды. Аны бла сиз, юйден чыкъмай, заявлениягъа къол салыргъа, документлени берирге боллукъсуз. Предпринимательле уа къагъыт жумушларын женгил тамамларыкъдыла, келишимле эталлыкъдыла, сатыу-алыугъа къатышаллыкъдыла. Роскачествону келечилери ЭП не зат болгъаныны, аны къалай жарашдырыргъа жарагъаныны эмда хыйлачыладан къоруулауну юсюнден айтхандыла.

Не затды ол?

Электрон къол салыу – ол адамны инсанлыгъына, документни тюзлюгюне, ол тюрлендирилмегенине шагъатлыкъ этген цифралы халда информацияды. Аны талай тюрлюсю барды.

Женгил тюрлюсю

Асламысында ала ма быладыла: логин эмда пароль. Ала системагъа адам киргенине шагъатлыкъ этедиле. Ол халда дагъыда СМС-код, электрон почта бла жиберилген билдириуле да хайырланыргъа боллукъдула.

Быллай ЭП бла абери сатып алыргъа, власть органлагъа сёлешгеннге шагъатлыкъ этерге, заявкалагъа къол салыргъа жарайды. Электрон къол салыуну бу тюрлюсюн алыр ючюн, «Госуслуги» порталда эсепге турургъа керекди.

Бу магъаналыды! Быллай ЭП салыннган документни кючю адам кеси къол салгъан къагъытны кючюне тенг болмайды.

Кючлендирилген (квалификациясыз) ЭП

Ол (УНЭП) а энчи бир инсан документге къол салгъанына, ызы бла ол кеси да бир кере тюрлендирилмегенине шагъатлыкъ этеди. Аны кючю адам кеси къолу бла салгъанча болур ючюн, келишим этерик эки жаны да аны дурус кёрюрге керекдиле. УНЭП-ны алыр ючюн «Госуслуги» порталда эсепде болургъа керекди, анда уа СНИЛС-ни эмда телефон номерни кёргюзтюрге. Аны дагъыда «Госключ» программада (смартфоннга жазып) жарашдырыргъа жарайды.

Кючлендирилген (квалификация бла) ЭП

Электрон къол салыуну эм ышаннгылы тюрлюсю (УКЭП) ма буду. Ол квалифицированный (къагъыт неда электрон) сертификат бла шагъатлыкъ этиледи, кеси да ФСБ-ны излемлерине келишеди.

Бу зат адам кеси къол салгъанча аллай магъананы тутады. Электрон документлени жарашдырыргъа эркинлик берилген жерледе аны арсарсыз хайырланыргъа боллукъду.

УКЭП-ни энчи аккредитация арада алыргъа неда «Госключ» приложенияда жарашдырыргъа боллукъду. Ол арада ма бу къагъытланы излерикдиле: паспорт, СНИЛС, ИНН. Дагъыда адам энчи предприниматель эсе, аны аллай эсепде тургъан номерин, организацияны сейирлерин кёргюзтюрюк инсаннга уа – ишни аны атындан бардырыргъа эркинлик берген къагъытны.

Тюз болгъанын билирге неда къорууларгъа сюе эсегиз

Электрон халда къол салыннганы тюз болгъанын билир ючюн, УНЭП-ни тийишли федерал органны сайтында, УКЭП-ни уа «Госуслуги» порталда тинтирге боллукъду. Аллай белгиси болгъан документни аладан бирине жиберсегиз, къысха заманны ичинде система аны тюзлюгюн, болжалын, номерин, иесин да туура этерикди.

Хыйлачыла сизни электрон къол ызыгъызны хайырланып, счётугъуздан ахчагъызны тешмезча неда сизни атыгъызгъа кредит алмазча ЭП-ни жаланда аккредитация арада жарашдырыргъа керекди. Аны бир кишиге да бермегиз, кесин да адам кёрмез жерде тутугъуз, юсюне ПИН-код салып, аны да кезиу-кезиу алышындыра туругъуз. Энчи документлеригизни суратха тюшюрюп, телефонда неда интернетде тутхан тёрени да унутугъуз.