Биринчи устазыгъызны эсгеремисиз?

Бейтуугъанланы Исмаил,

КъМР-ни Жаш тёлю Правительствосуну председатели:

- Къайсы устаз сабийни жюрегин бийлейалса да, ол аны биринчи устазы бола болур жюрегинде.Устазны  билимини, къылыгъыны да сабийге уллу магъанасы барды. Мен да устазым Черкесланы Огъурлуну къызы Халиматны юсюнден айтыргъа сюеме. Ол школда уруннганлы быйыл элли жыл толгъанды. Республиканы Билим бериу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосуну, Чегем районну профильли управлениясыны да грамоталарына эм башха саугъалагъа тийишли болгъанды. Ол, Тёбен Чегемде орус тилден бла литературадан дерсле берип тургъанды. Бусагъатда уа гитче класслада сабийлени устазларыды. Бу элде ол бир ненча тёлюню окъутханды. Аны адамла ишин билген, адет-тёрени къаты тутхан, огъурлу адамныча таныйдыла.

Коллегаларыны арасында да намысы жюрюйдю. Ол сынамлы устазды, аны себепли бирсилеге юйретирге, ангылатыргъа да угъай демейди. Кимге да, уллу эгечлерича, билеклик этгенлей келеди. Элде къайсы ата-ана да сабийи Халимат Огъурлуевнаны къолуна тюшсе сюеди.

Биринчи устазыма чексиз ыразылыгъымы билдире, аны къыйынын бир заманда да унуталлыкъ тюйюлме, дейме.

 Озарукъланы Роза,

Элбрус районда маданият ишчи:

- Биринчи устазым Кёнделенде Беткъараланы Сакинат Зеккеевна эди. Кеси да окъууну энди бошап, усталыгъына бизни бла бирге биринчи атламла эте эди. Аны себепли бар сюймеклигин, халаллыгъын, эсин да бизге бералгъан эди. Ёсюмюм бла классда барындан да алаша болгъаным ючюн болур эди, манга, гитче сабийгеча, артыгъыракъ эс буруучусу эсимдеди. Мен да аны сезгенлей, эрке жюрюте болур эдим кесими, бюгюн да тенглерим къылыкъсыз болгъанымы кюле эсгередиле. Алай устазым жанымы бир да къыйнамагъанды.

Башланнган классланы бошап, кёп устазланы къолларына тюшгенимде, бек къыйналгъаным эсимдеди. Ким биледи, Сакинат Зеккеевнача, къылыкъларыма тёзюп, ариулукъ бла айтханларын этдирала болмаз эдиле. Сюйген устазым бюгюн да эсимдеди.

Газаланы Аслижан,

малкъар тилден бла адабиятдан устаз:

- Мен школгъа Тырныауузда баргъан эдим. Биринчи устазым Татьяна Григорьевна Орлова эди. Бек низамлы адам. Излемлеринде, тизгининде, жашаугъа къарамында, усталыгъында да къаты. Билим да бере биле эди, алай аны артха да алай излей эди. Бир кере математикадан юй ишими толтурмай баргъан эдим да, мени бла бирге дагъыда эки сабийни, дерследен сора къоюп, алай этдиргени эсимдеди.Бир ауукъ замандан мындан Москвагъа кёчгенин айтыучу эдиле. Шахаргъа бир келгенинде, анамы бла атамы кёрюп къояды да, аланы танып, мени къаты соргъанын терк-терк эсгериучюме.

Жашауумда бек магъаналы устазыма уа орус тилден бла адабиятдан окъутхан Любовь Сагидовнаны санайма. Мен аны битеу да сабий жюрегим бла сюйген эдим. Жашауумда юлгюм да ол болгъанды деяллыкъма. Сабийлени кесине жууушдура билиучю эди. Хар бирибизге да бир ууакъ жумушчукъла берип, сёзюбюзге, ишибизге да жууаплы болургъа юйрете эди. Дерслери уа – сау бир жомакъ.  Артда, кесим устаз болуп ишлеп башлагъанымда, 6-7 класслада теманы ангылата туруп, Любовь Сагидовна къаллай юлгюле келтириучю эсе да, мен да аланы хайырланнганма.

Джубуланы Мадина,

быйыл 1-чи классха барлыкъ сабийни анасы:

- Мен 1995 жылда Учкекенни 2-чи номерли орта школуна биринчи кере биринчи классха баргъан эдим. Устазым Бердиланы Эдихан Хаджимурзаевна бек иги тиширыу эди. Ол бизни окъургъа эм жазаргъа юйретгенди. Аны хайырындан китапланы бек сюйгенме. Бюгюн да сюеме окъургъа. Ариу тилли болгъаны ючюн сабийле барысы да аны бек сюйгендиле. Бир талай жыл мындан алгъа бу дуниядан кетгенди, жаннетли болсун. Бек жарсыгъанбыз, бизге уллу къыйын салгъанын терк-терк эсгериучюбюз. Ол юйретген затла жашауубузда, ишибизде да керек болгъандыла.

Ахмедланы Артур,

КъМР-ни Жаш тёлю ишлери жаны бла министрини орунбасары:

- Мен Прохладнаны школунда окъугъанма. Тёгерегимде кёп таулула болгъандыла. Классны жарымындан асламысы таулу сабийле эдик десек, тюз боллукъду. Биринчи устазым Небескина Зоя Тимофеевна эди. Абадан, сынамлы, билимли адам. Биз анга биринчиге баргъанда, аны ол кезиуге жыйырма жылдан артыкъ педегогика сынамы бар эди. Бизге не заманда да жарсып, къуруда къоруулагъанлай айланнганы эсимдеди.

Дерсле бошалгъанлай окъуна, бизни юйге жиберип къоймай, тёгерегине жыйып, табийгъатны ариулукълары бла шагъырей этиучю эди. Дерслени да китапдача угъай, практика халда бергенди. Тереклени атларын ётсек, бизни жерледе аладан къайсылары болгъанларын, чапыракъны, аны бла байламлы процесслени тышына чыгъарып, къолубузгъа чапыракъчыкъла берип, тынгылы ангылатыучусу къалгъанды.

Алай эсимде энчи ана тилден бла адабиятдан устазыбыз Кумукова Фатима Магомедовна сакъланады, ол тилге сюймеклигими къозгъаялгъанды. Тилни билиу, анда сёлешиу жашауубузда нечик уллу магъананы тутханын къуруда ангылата эди.

Адетлерибизни, намысны, жетишимли адамларыбызны, алимлерибизни юсюнден да кёп айтханды. Ким биледи, биз оруслуланы ичинде жашагъаныбыз ючюн, ана тилибизни унутуп къоярыкъ сунуп, къоркъа болур эди. Бюгюнлюкде ол билим мени эсимдеди. Унутхан да этмейме. Адам, гитчелигинден тюз жолгъа къалай салынса да, жашауда барыуу алай болады. Мен биринчи устазларыма бек уллу ыспас этеме. Ол заманда бизни билим жанына буруп, тарыхыбызны былай айтып турмаса, аллыбызгъа умутла салып, алагъа бараллыкъ да болмаз эдик.

Боллуланы Мариям,

Россейни ФНС-ини Къабарты-Малкъарда Управлениясыны тамата къырал налог инспектору:

- Жюрегимде биринчи устазым Алийланы Мариям Солтановна бек огъурлу жерни алады. Бизни тюз кесини сабийлеринча юйретгенди. Аны жюрек халаллыгъын бла намысха бла сыйгъа юйретгенин унутурукъ тюйюлме. Болсада керекли жерде къатылыгъын да кёргюзте эди. Неден да магъаналысы уа классны ичинде бир бирибизни ариу кёрюрге, багъалай билирге, къорууларгъа, бир бирибизге тутхуч бола билирге юйретгени болгъанды. Окъууну юсюнден айтханда уа, терен билим бералгъанды. Биринчи устазымы суратын бусагъатда кёрсем, эсим ол заманлагъа кетип, кесими гитче къызчыкъ сунама, жаныма жылыу келеди.