Ёсюп келгенлени юйретирге, жангы жетишимлеге да хазырдыла

Баш кюнде энди окъуу жыл да башланып сабий ауазла мектеплени, бирси билим берген махкемелени да толтурлукъдула. Саулай да къыралда ол кюн школлагъа 18,5 миллион окъуучу барлыкъды. Бизни республикада уа аланы саны 123 мингди. Биринчи класслагъа барлыкъларыбыз а 13700-дюле. Билимни кюню битеу да республиканы окъуу махкемелеринде РФ-ни эмда КъМР-ни къырал байракъларын кётюрюу бла гимнлерин айтыудан башланырыкъды.

Окъуу жылгъа хазырлыкъны эмда аны башланнганыны юсюнден сагъына, бюгюн биз Черек районну Чубокланы Алий атлы битеулю билим берген школуну юсюнден энчирек айтыргъа сюебиз. Мектеп ариу тау эллерибизден биринде Огъары Жемталада орналгъанды. Кеси да «Билим бериу» миллет проектни жашауда бардырыуну чеклеринде ишленип, 2016 жылны ноябринде хайырланылыргъа берилген эди.

Аны себепли мекям шёндюгюлю излемлеге толусунлай келишеди. Анга бир жолгъа 320 сабий сыйынырчады, кеси да эки къатлыды.

Бюгюнлюкде мектепге башчылыкъны уа Къудайланы Марат этеди. Ол КъМКъУ-да филология жаны бла билим алгъанды эмда аслам заманны орус тилден бла адабиятдан дерсле берип тургъанды. Жаш тёлюню окъутуугъа бла юйретиуге къошхан юлюшю эмда сынамы ючюн, Марат

Абдулкеримович «РФ-ни билим бериуюню сыйлы ишчиси» деген даражалы ат бла белгиленнгенди. Устаз къауумгъа жети жылдан бери таматалыкъ эте, жаланда аланы угъай, сабийлени, ата-аналаны, саулай элни жамауатыны жанындан да хурметге, намысха да тийишли болады.

Мектепни директоруну окъутуу-юйретиу жаны бла орунбасары Атабийланы Фатиматды. Ол бийик квалификациялы устазды, отуз жылдан бери мында, андан сора да, математикадан бла физикадан дерсле берип келеди. Коллегалары аны иш кёллюлюгюн, жууаплылыкъ сезими энчи болгъанын чертедиле.

Ол окъутханла «Созвездие» атлы Битеуроссей дерс олимпиадагъа дайым да къатыша, жетишимли да боладыла. Сёз ючюн, сагъынылгъан эришиу 2019 жылда бардырылгъанда, анга Россейни 45 регионундан къатышхан эдиле келечиле. Ары Къабарты-Малкъардан баргъан къауумну уа саулай да олимпиадагъа Фатимат Владимировна хазырлагъан эди. Командагъа аллай тутхучлулукъ этгени ючюн а олимпиаданы къурагъанланы, ЮНЕСКО-ну Россейде келечилерини, Ю.Гагарин атлы космонавтланы хазырлагъан араны эмда бирсилени атларындан ыразылыкъгъа, саугъалагъа да тийишли болгъан эди. Белгилегенибизча, окъуучуларын башха-башха эришиулеге хазырлай, КъМР-ни Жарыкъландырыу эмда илму министерствосуну дипломлары бла да белгиленеди.

Занкишиланы Жамиля уа директорну юйретиу жаны бла кенгешчисиди. Ары дери уа мектепни бойсунууундагъы сабий садда ишлеп тургъанды, сынам, усталыкъ даражасы да бийикдиле.

Бюгюнлюкде саулай да коллективде башха-башха дерследен билим берген жыйырма устаз ишлейди. «Биз, аз эсек да, ишибизни жууаплылыкъда бардырабыз, небиз да тынгылы болурча этебиз», - дейдиле кеслери уа.

Озгъан окъуу жылда мында школну тогъуз адам бошагъанды. Аладан бешиси КъМКъУ-ну студентлери болгъандыла. Сёз ючюн, Таукенланы Аида «Робототехника» ызда усталыкъда билим аллыкъды. Тёртюсю уа башха-башха колледжледе окъурукъдула.

Сабийлеге класс башчылыкъны уа Дадуланы Лейля этген эди. Ол мектепде малкъар тилден бла адабиятдан окъутады. Бу кюнледе Черек районда озгъан устазланы тёрели август кенгешлеринде бийик усталыкъ даражасы эмда тийишли ишлегени, окъутуугъа-юйретиуге юлюшю ючюн да «Единая Россия» битеуроссей политика партияны республикалы бёлюмюню грамотасы бла саугъаланнганды.

Тогъузунчу классны уа озгъан окъуу жылда оналты адам бошагъан эди да, аладан онекиси онунчуда къалгъандыла. Бирсилери уа орта профессионал билим берген колледжлеге киргендиле. 

Бу классха уа башчылыкъны Жангуразланы Лейля этгенди. Ол кеси да мектепни психолог – устазыды. Былтыр битеу да Россейде школлада ишлеген психологланы арасында биринчи кере къуралып бардырылгъан эришиуню регион даражасында финалгъа чыкъгъан эди. Бу жетишими ючюн Лейля Абдуллаевна Сыйлы грамота бла да белгиленнгенди.

Окъуу жыл башлана туруп, къайсы мектепде да, баям, эм хычыуун жумуш биринчи класслагъа келликле бла байламлы болур. Бу жол Огъары Жемталаны школунда билим бериуню уллу дуниясына кеслерини ал атламларын онсегиз сабий этерикдиле. Аланы уа башланнган классланы устазы Занкишиланы Анжелика окъутурукъду.

Былайда ол кеси да бу элде ёсгенин эмда КъМКъУ-ну бошагъанындан сора бери къайтып ишге тохташханын белгилерчады. Энди бу жол биринчи классны Анжелика Абдулкеримовна ючюнчю кере алгъанды.

Барыбыз да билгенликден, арт кезиуде билим бериу бла байламлы аслам башха-башха проект жашауда бардырылып келеди. Аланы хар бирини кесини энчи себеплиги барлыгъы да баямды. Аладан бири эл тийреледе орналгъан неда кёп сабий жюрюмеген мектепледе «Точка роста» араланы ачыуду. Алай бла проект бла байламлы Чубокланы Алий атлы школда да аллай ара къуралгъанды эмда аны физика бла биология ызлада юйретген кабинетлери да барды.

Сёз ючюн, сабийлени физиканы жашырынлыкъларына РФ-ни билим бериуюню сыйлы ишчиси Хасан Сабанов тюшюндюреди. Биологиядан а Цийкъанланы Жамиля юйретеди. Ол да университетде билим алгъанындан сора ёз элине къайтып ишлегени ючюн хурметге тийишлиди.

Къайсы тау элибизде да малкъар тилни окъутулуууна биз энчирек къайгъырабыз эмда анга уллу магъана беребиз. Аны алай нек болгъаны уа барыбызгъа да белгили шартды. Мында ёсюп келген тёлюню ана тилни шатыклыгъына тюшюндюре, анга сюймекликни да кючлей, отуз жылдан асламны ишлегенледен бириди Геляланы Жаннета. Ол юйретген сабийле дайым да эришиулеге, олимпиадалагъа къатыша, кеслерини хунерлиликлери бла ышандыргъанлай, къууандыргъанлай да келедиле.

Энди уа ала акъылманыбыз Мечиланы Кязимни 165-жыллыгъына КъМР-ни Маданият министерствосу бардырлыкъ поэзиялы флешмобха къатышыр муратдадыла. Жаннета Жамаловна сабийле назму окъургъа сюйгенлерин, аллай тюбешиулени жаратханларын дайым да айтыучуду. Ёсюп келгенледе аллай ышанны барлыгъы да ала юйлеринде, жюрюген мектеплеринде да ана тиллерини магъанасын, ол адам улугъа неге керек болгъанын эшите тургъанларын ачыкълайды.

Айхай да, арт кезиуде окъутуу бла байламлы жыйылыулада билим берген махкемеледе китапханаланы, аланы фондларын толтурууну юсюнден да кёп айтылады. Бу школну китапханасы да юлгюлюдю, анда Чочайланы Валентина ишлейди. Сабийле окъуу дерсликле бла да тийишли даражада жалчытылыннганларын белгилерчады.

Устазланы юслеринден айта, ала аз болгъанларын кеслери да сагъыннганларын огъарыда билдиргенбиз. Айхай да, ол жаланда Огъары Жемталада тюбеген жарсыу тюйюлдю. Жаш адамла мектеплеге ишлерге аз баргъанларын, ала устазлыкъны жолун сайларгъа ашыкъмагъанларын биз барыбыз да билебиз. Бу жарсыуну юсюнден жаланда регионубузну министри угъай, РФ-ни жарыкъландырыу министри да айтханды тюбешиуде.

Алай эсе да, школну таматалары бюгюнлюкде болгъан проектлени тап эмда тюз хайырлана, окъутуу процесс бардырылырына, сабийле да дерслеге жюрюгенлей турурча амалла болурларына эс бурадыла. «Земский устаз» федерал проектни жашауда бардыра, мында ингилиз тилден Оксана Унажокова окъутады. Ол бери Нальчикни мектеплерини биринден келгенди. Андан сора да, Къубадийланы Анжела химиядан дерслени бери Бабугентден жюрюп береди.

Бюгюнлюкде, белгилегенибизча, кадрла жаны бла жетишимсизликни мында ишлегенле жашырмайдыла. Бусагъатда орус тилден, математикадан да устазла керек болуп турадыла.

Мында аш-суу жаны бла жалчытыу ишни да къуралыулу болгъанын чертирчады. Кюннге жылы аш башланнган класслагъа жюрюгенлеге бир кере хакъсыз бериледи. Саулукълары бла байламлы энчиликлери болгъанланы уа эки кере ауузландырадыла. Бешинчи-онбиринчи класслагъа баргъанланы жылы аш бла жалчытыу жумуш а ата-аналаны комитети тохташдыргъан оноугъа кёреди. Ашхана уа мекямны кесинде барды. Аш-суу хазырлагъанла Темиржанланы Зоя бла Табакъсойланы Светланадыла.

Белгилегенибизча, мектепни мекямы жангыды, бюгюнню излемлерине келишеди. Озгъан окъуу жылны аягъында анда Черек районда сабийле ОГЭ-лени берирча пункт да къуралгъан эди.

Бюгюнлюкде мекям, устазла да энди жетген окъуу жылгъа хазырдыла. Мында оналты кабинет, актовый зал, тийишли оборудование бла жалчытылыннган компьютер класс, башха керекли затла да бардыла.

Миллет проектге кёре школгъа улоу да берилгенди. Аны бла окъуучуланы дерс олимпиадалагъа, ЕГЭ-леге, эришиулеге, башха жерлеге элтирча тынгылы амалла къуралгъандыла.

Башхача айтханда уа, Огъары Жемталаны мектебинде жаш тёлю билим алырча, аланы саулукъларына да чып тюшмезча онгла бардыла. Быйыл бери 176 сабий келликди, барысы да кюндюз окъурукъдула.

Мекямны биринчи къатысында мектепни бойсунууундагъы «Насып» атлы садик орналгъанды. Ары уа 70 чакълы жашчыкъ бла къызчыкъ жюрюрюкдю. Ала тёрт къауумгъа юлешинирикдиле. Сабий садда тамата юйретиучю уа Мамайланы Римады.

Биз саулай да коллективде ишлегенлени атларын барысын да энчи-энчи белгилеп жазалмай эсек да, ала элде ёсген сабийле ёз тиллерине, туугъан журтларына сюймекликде, адетге-намысха эс бура ёсерлерине къайгъыргъан адамладыла. Аны алайлыгъын а биз жаланда бу жол угъай, ишни юсю бла эндиге дери да Огъары Жемталаны школуну, жамауатыны келечилери бла тюбей, ушакъла да бардыра тургъан кезиуюбюзде кёре, сезе да келебиз.