Устазлыкъны жолунда барыу - насыпды

Ахыры. Аллы 5 июльда чыкъгъанды.

Школну бошагъанындан сора, педагогика колледжге барады Лариса. Анда билимге итиндирип окъурча усталагъа тюшгенин да айтады ол. Дерсге иги хазырланып барыр ючюн а, биргесине жашагъан къызчыкъ бла кече бир бирге дерсле берип хазырлана эдиле.

 - Таулу элде, адетге, намысха къаты болуп ёсгеним, уллу сёлешген да бизде айыпха саналгъаны да баямды. Физкультурадан дерс бергенимде, манга эм къыйын залны бир жанында башха жанына дери къычырыргъа кереги болгъан эди. Дерс бошалгъанындан сора уа, анда окъутхан устаз къатыма келип, сен терс жолну сайлагъанса, сабийле бла къаты болургъа керекди, сен а жумушакъ адамса  дегенинде, жюрегими бек къыйнап жилягъан эдим. Алай кесими эм иги умутуму къоймагъанма. Окъууну бошап, Булунгуда школда ишлерге кирип, журналны алып, сабийлени окъутургъа кабинетге бара тургъанымда, бу дунияда менден насыплы адам болмагъанча суна эдим,- дейди ол.

Анасы Фатимат юйде да не заманда да устазлай тургъанын да чертеди. Дерс бардырыргъа планны жазаргъа болуш десе, ол бу усталыкъны кеси сайлагъанын айтып, къыйын болса да, тап этерге юйренирге керексе деген болмаса, аны кеси этип къызны эркелетмегенди.

Талай замандан а кеси да юйюр къурап, Нальчикге кёчерге тюшген эди. Алай бла устаз ишин 24-чю мектепде бардырып тургъанды. Жарсыугъа, элде бла шахарда сабийлени ана тилни билгенлери бирча тюйюлдюле. Дагъыда Ларисагъа орус тилде сёлешген окъуучуланы да бередиле малкъар тилге юйретирге. Алагъа билимни иги берир ючюн, кеси амалла къурап, суратла бла юйретип башлайды таулу, оруслу сабийлени да.

 Бир жол  школгъа комиссия келеди. Ала аны беш дерсинде олтуруп, кеси сабийлеге тилни билдирирге амалла къурап, гитчеле дерсге кёллерин салып кюрешгенлерине сейир этедиле. Андан сора хар семинарда да методист Борчаланы Азрет анга бийик багъа берип тургъанды. Алай бла устазны билим бергенин жаратып, 2005 жылда Педагогика колледжде ишлерге чакъыргъандыла.

-Ол  бек къыйын кёрюннген эди. Мени окъутхан устазлагъа бийик багъа бергениме, алагъа тенг болуп къалай ишлерме деп. Жолда аллыма чыгъып къалсала да, уялып, аланы намысларын бийик кёрюп, бугъарыгъым келе эди. Алай  ана тиллерин билирге сюйюп, устазлыкъны жолун сайлагъан студентле келгенлери манга бютюн  къанат битдире эди», - дейди Лариса.

Белгилисича,  колледжде дерсле берирча малкъар литературадан материалла хазны жокъдула. Аны ючюн аланы барысын да устаз кеси къураргъа керек болгъанды. Алай Лариса бир кере да дерсине хазыр болмагъанлай, планланы жарашдырмай келмегенди. Сабийлени сейир этдирирча материалланы жыйышдырып тургъанын да энчи белгилерчады.

Ол кезиуде  колледжни башчысы Байчеккулланы Нина Харуновна эди. Тиллерине уллу сюймекликлери болгъан Лариса Мустафаевна бла Аппойланы Фатима Къасымовнада мында ишлегенлери себепли, колледж малкъар адабиятны бла маданиятны арасы олму болур дерча эди. Белгили поэтлени, жазыучуланы, композиторланы юбилейлерине жоралап уллу байрамла бардырылып тургъаны кёплени эслериндеди. «Аллай байрам къурайбыз десек, кече онекиге дери ишни тамамлагъынчы кетмеген заманларыбыз да болгъанды»,- дейди ушакъ нёгерибиз. Студентле бла ишлеген кезиуюнде Лариса бир сабий бла жюрек къыйын болмагъанын айтады. Барысы бла да бир тилли болала эди.

- Хар сабийге да тап юйюрде ёсерге насып берилмейди. Къыйын юйюрде жашагъан бир къызчыкъ бар эди. Анга, ишден юйге келсем да, къайгъыргъанлай тургъанма. Бир жол а жарсып турмаз ючюн, аны юйюме келтирип, биргеме жашатыргъа умутлу да болгъан эдим. Хар бирине да алай эдим. Тюз кесими сабийлеримича сюе эдим,- дейди ол.

 Ларисаны бла аны  баш иеси Заниколаны Алимни  эки жашлары да окъугъан, ишлеген жерлеринде  атларын иги  бла айтдыргъан  уланладыла. Ушакъ неёгерим юйде да бир заманда да устазлыгъын унутмагъанын чертеди. Юйде сабий да эм алгъа анасыны ариу къылыкълы, ариу халли, низамлы болгъанын кёрюп турургъа керекди, бютюнда сабийни кёлюн эриши сёз бла, тапсыз зат бла тюшюрюрге жарамайды. Юйде хар нени да тиширыу тутады, аны ючюн а кесин керти анача жюрюте билирге борчлуду, дейди ол. Шахарда жашаргъа тюшгенликге да ол ана тилге  къаты болгъанды, сабийле саддан келселе, юйде орус тилде сёлешселе, ыразы болмагъанлай: Артха бурул да, таулу болуп къайт»,- деп, малкъар тилни сингдиргенди, аны не заманда да жорукъча тутханды.

Бюгюнлюкде Лариса телевиденияда да кёп магъаналы бериуле бардырады, аладан бири «Ана тил» деген ат блады. «Мен аны энчи сюеме, анда кесими устазча кёргеним ючюн. Мечиланы Кязим атлы фондха  башчылыкъ этерге чакъыргъанларында да, сабийле бла ишлерге керек болгъанын эшитип ыразылыгъымы билдирген эдим. Сабийлени айнытыу жаны бла ишлени  мында да этерме деп»,- дегенди ушакъ нёгерибиз.

Бюгюнлюкде фондну, керти да, Ларисаны башламчылыгъы бла сабийлени миллет сезимлерин ёсдюрюрча кёп магъаналы проектле тамамлагъаны баямды.