Музыкагъа сюймеклик - ата-бабаладан

Хар адамны да кёлю бла сюйген, жаратхан бир энчи иши болады. Дауурбас къагъа билген да тынч жумуш тюйюлдю, макъамны иги ангылап, анга кёре ритмни келишдирген да энчи хунерликди. Малкъарланы Маратны тойлада кёрмеген, аны дауурбас къакъгъанын да жаратмагъан хазна адам болмаз. Ол тойланы ариу оюну бла жарыкъ этген жашларыбызыдан бириди. Марат бла ушакъ этгенбиз, сизни да аны бла шагъырей этерге сюебиз .

 - Марат, хар адам да бир усталыкъгъа бир энчи сезим бла келеди. Сен а аны къалай сайлагъанса.?

- Абадан къарындашым КъМР-ни сыйлы артисти Малкъарланы Мурат музыка школгъа баргъанында, анам Темуккуланы Захида мени да ары аккордеон классха окъургъа береди. Алай, Муратча, басымлы болмагъанма, эки жылны жюрюгенден сора, барыргъа унамай, кетип къалама.

Юйде бир гитче дауурбасыбыз болгъанды. Аны анда - мында къагъа турургъа бек сюйючю эдим. Мурат къобузда юйренип, юйде макъамла сокъгъанда, анга ритм этип, ойнаргъа кюрешип тургъанма. Дагъыда къарындашым,  эгечим Фатима бла миллет тепсеулеге юйренирге «Элия» ансамбльге жюрюп тургъанбыз. Анда да дауурбасда ойнауну бек жарата эдим. Аны себепли бираздан дауурбасны уста къагъаргъа  юйренирге итинип, дерслеге жюрюп башлайма.

 - Юйюрюгюзде сизден сора уа бармыдыла аллай фахмулары болгъанла?

 - Хау, атам бла анам да музыка жаны бла бек фахмулудула. Экиси да жаш заманларында ансамбльледе тепсеп тургъандыла, танышхан да аны хайры бла этгендиле. Къарт атам да къыл къобузда (мандалина) согъуп тургъанды. Ол  макъамла юйюбюзде кассеталада сакъланнган да этгендиле. Мен билмегенлей да болурла энта да фахмулу адамларыбыз. Бизге да аладан ётген болур бу усталыкъгъа сюймеклик.

- Мындан ары жашауунгда да бу усталыкъны бардырырма, деп сагъышланамы эдинг?

- Музыка жаны бла бийик билим алмагъанма. КъМКъАУ-ну энергетика факультетин бошагъанма, ол усталыкъ бла ишлегенлей да турама. Бюгюнлюкде да Россети компанияда ишими бардырама. Дауурбасда уа ол ишимден бош заманда согъама. Ол адамны солутхан да этеди. Тойлагъа да биринчиден,  башха ишледен солургъа деген бла барып башлагъан эди. Жылдан-жылгъа уа таныгъанла кёп бола, тойлагъа да кёп барыргъа тюшеди. Бир - бирде арыгъан да этесе, алай ол кёзге да ариуду, сейир адамланы да таныйса.

- Сен, огъарыда айтханынгча, кёп тойлагъа бараса. Сени оюмунга кере, юйдеми огъесе ресторанлада этилген тойламы тапдыла?

- Аны юсю бла хар адамны кесини оюму, жаратханы да болур. Адамны амалы бар эсе юйде этерге кереди, деген оюмум барды. Аны ырысхысы, берекети да болады. Орусча айтханда, аны энергетикасы да башхады. Къауум кюн алгъа да жыйылып, ойнай-кюле, уллула, гитчеле да бир бирлеринден тансыкъларын алаладыла, сабийле танышадыла. Бирлери къой соя, бирлери къазаннга къарай, тиширыула миллет азыкъла бишире.

Ол ариулукъну, бурун заманладан келген жылыулукъну башха затла бла тенглешдирирча да тюйюлдю. Ресторанда уа кесини низамы, ол заманнга келдинг, бу заманнга кетдинг. Барысы да бирча боладыла. Бир адамны бир жангы зат бла сейирсиндирирча тюйюлдю. Къарап турсанг, аллай тойлагъа жыйылдыла, ашадыла, музыканы тауушундан бир бири бла хапар айтырча да болалмайдыла, телефонлада олтурдула, сора кетдиле. Аны ючюн мен юйде этилген тойланы бек жаратама.

- Бюгюннгю тойлада не затны тюрлендирлик эдинг?

- Арт кезиуде кёп зат иги жанына тюрлене баргъаны къууандырады. Бир кезиуде адетлерибизге уллу эс бурмагъанлай, ресторанлада киеу бла келин да бирге олтуруп, бирге чыгъып тортну да кесип, бек бузгъан эдиле. Алай арт кезиуде миллетибизге келишмеген адетлени кетере баргъанларын эслейме. Дагъыда ресторан тойлада бираз миллет макъамланы ойната кетип, дискотека халгъа буруп, келишмеген макъамланы да салып, бир бирле тапсызла да тепсеп башлайды. Ол да бизни тойларыбызгъа ушамагъан жумушладан бириди. Андан сора да, кёп тойланы эрши этип къойгъан ол аракъыды, бизни ата-бабаларыбыз аракъыны мардасыз ичмегендиле, аны кесини жоругъу болгъаны да баямды.  Аны ючюн бюгюн тойлада да аны  кетерселе, неда азайтсала, тюзге санайма. Бизни кесибизни адетлерибиз, оюнларыбыз-тепсеулерибиз да бек ариудула, алагъа бегирек эс бурургъа керекди. Аланы сакълап, ёсюп келген тёлюге да ётдюрюрге керекбиз.

- Сора сабийлеге дауурбасда юйренича дерсле берирге уа муратынг бармыды?

 - Къайсы музыка инструментде да юйренирге аз заман керек тюйюлдю. Ол усталыкъгъа юйретирча, адамны анга уллу сюймеклиги, итиниую да болургъа керекди. Алай мен башхаланы юйретирча басымлыгъым, тёзюмлюлюгюм жетерик болмаз.

 Юйде сабийлеге да музыка жаны бла барыгъыз деп къаты боллукъ тюйюлме. Алай сайласала уа, болушхан этмесем да, чырмау а этерге сюймейме. Не усталыкъгъа тартылсала да, ата бла ана баласын кёллендирип, себеплик этерге керекдиле.

- Мындан арысын уа къаллай умутларынг бардыла?

 - Эр киши ишлегенинден сора да, юйюрюн абызыратмай, сакъ болургъа керекди. Аны себепли бусагъатда юйюмде къурулуш ишими бошаргъа муратлыма. Музыка бла байламлы эм, башха ишими да мында арысында  да тийишлисича бардырыргъа  умутлума.