Халал къыйынны эмда таза ниетни жашауну тутуругъуна санайды

Къайсы бирибизни да, къайда ёссек да, сабийлигибизден жюреклерибизни теренинде тюйрелип къалгъан къарт аппала, ынначыкъла эсибизден бир заманда да кетмейдиле. Ала жаланда олтургъан ныгъышларыны, тийрелерини берекети болуп къалмай, саулай да жерибизни, жамауатыбызны берекети  болгъанын жыл саныбыз гитчечикде,  жарсыугъа, ангылаялмайбыз. Ол байлыкъны энчилигине, теренлигине тюшюналмайбыз.  Жашау къуруда алай саркъырыкъ сунуп, сабийлигибизге  хорлата, аны зауукълугъуна бёленебиз.

Алай эсе да, ала бизни ёз ата-аналарыбыздан, аммаларыбыздан, аппаларыбыздан кем къалмай, ариу къылыкъгъа, тюз ниетге юйретгендиле. Баям, уллая барсакъ да аны ючюн излейбиз, тансыкълайбыз къарамыбыз бла аланы, ол биз иги таныгъан шинтикде олтуруучу къартланы. Къудуретге шукур, эллерибизде аллай берекетибизни не заманда да болгъанына.

Озуп кетген ёмюрледе ёсген,  юйреннген адамларыбыз бизге ёз аппаларыбызны-ынналарыбызны эсибизге саладыла. Насып бу дунияны жарыгъын бирсиледен аслам заманны кёргендеми болур деген сагъышха да къалдырадыла.

Мени бюгюннгю жигитим Узеланы Бияслан да Хабазны хурметли, сыйы-намысы жюрюген адамларынданды. Ол дуния жарыгъын мында атасы Хамитни бла анасы Улбашланы Алтынны юйюрюнде кёргенди. Малкъар халкъ туугъан жеринден зор бла кёчюрюлгенде ала Къазахстаннга тюшгендиле. Биринчи кере школгъа да анда баргъанды. Харф таныргъа, жазаргъа юйретген устазы Антонина Алексеевнаны уа  бюгюн да унутмайды.

Ол тёлюню асламысынача, биз сагъыннган юйюрде ёсгенлеге да тынч тюйюл эди. Аналары ауруп, Къазахстанда узакъ бармай ауушады. Алай бла беш сабий ёксюзлюкню азабын да чекгендиле.

Болсада къудуретни кючю уллуду. Ол къачан, къалайда адам улугъа себеплик этеригин, жол кёргюзтюрюгюн билмейсе. Аталары экинчи кере юйдегили болгъанындан сора, юйге ана жылыуу, берекети жангыдан къайтады. Алагъа  дагъыда беш сабий къошулуп, Узелары уллу юйюр болгъанларындан сора да, бир бирни хурметлеген, сюйген эмда багъалагъан юйюр болуп, жашагъан, окъугъан, ишлеген жерлеринде да атларын иги бла айтдыра келгендиле.

Хар заманда да биреуню баласына керти, чынтты да аналыкъ эталгъан, халаллыкъларын къызгъанмагъан тиширыулагъа уллуду хурметим. Адам кертиси бла да жандауурлу болмаса, не хазна сабийни кёлюн алаллыкъды. Бияслан да кеслерини экинчи аналары - Алтууланы Салихатха жюрек ыразылыгъын айтады.

Окъуугъа-билимге итиннген тёлю къолундан келгенича ол муратын толтурургъа да излегенди. Билебиз, жарсыугъа, бу жаны бла кёплени умутлары толмагъанын. Алай эсе да, Узе улу 1961 жылда Москваны ресторан ишге юйретген филиалына дагъыда тёртеулен бла бирге киреди. Артда «Нальчик» ресторанда бир  талай заманны ишлегенди.  Кезиу жетип, хабазчы къыз Аппайланы Хадижат бла юйюр къурагъанындан сора уа ызына - туугъан элине къайтады.

Анда «Хабазский» совхозда къойчу болуп, ахшы ишлегени, малчылыкъны эбин уста билгени бла атын айтдырып тургъанды. Юйдегиси бла бирге тёрт сабийни ёсдюргендиле.  Лейля республикада таныулу устазды. Аминат туугъан элинде Тиширыуланы советини председателиди, жер-жерли самоуправленияны депутатыды. Магомет газпромда ишлейди. Бюгюнлюкде аппаны жубанчы онбир туудукъ бла аладан туугъан да беш гитчечикдиле. Ала да кимлери вузгъа, бирсилери школгъа, садикге  жюрюйдюле.

Биз айтмасакъ да,  белгилиди адамгъа баласын асырагъанны  къыйынлыгъы. Ол бушууну Бияслан  да сынагъанды. Юсюп замансыз ауушуп, юйюрге жарсыргъа  тюшгенди. Аны бла да къалмай, огъурлу ата жашау нёгеринден да айырылгъанды.

Алай эсе да, аны жюреги огъурсузланмагъанды. Ол жашаугъа ачыкъ, жарыкъ ниетден къарай, адамлагъа игиликле тилейди. Алгъышларын айта, акъылманыбыз Мечиланы Кязимни чыгъармаларын сагъатла  бла  кёлюнден окъуйду. Сора бир кесекге тохтап: «Къор болайым мен Кязимге! Кёремисе, ол бизни къалай юйретеди, къаллай магъаналы затланы юслеринден айтады. Жаш тёлюбюз аны назмуларын окъуса, мен къууаннган этеме»,-дейди. Аны алай айтханын эшите, сора сен да сагъышланаса. Назмуланы окъуй кетип, сора жыр айтып башлайды. Ол а мени сагъышларымда сабийлигими зауукълу кюнлерине къайтарады. Аны бла бирге уа анабыз къарындашым бла экибизни къубулта жырлаучу «Тахир бла Зухураны»  эсиме салды. Баям, бу чыгъарма ёмюрлюкдю, аны бла бирге уа акъылманыбыз бизге къойгъан хазнаны теренлигине дагъыда тюшюнесе. Таматаларыбыз бизни алагъа таяна бошдан юйретмегенлерин ангылайса.

Акъсакъалны назму окъууларына къайтсакъ, ол Къазахстанда ёсген жеринде юйреннген, ол тилде тизилгенлени да эсинде тутханлай турады. Баям,  сабий кёргенин унутмаз деп да халкъыбыз бошдан айта болмаз.

Андан сора да, Бияслан, жыл санына къарамай, Къуранны кёзюлдюреуюксюз окъуйду, намаз къылады.  Ариу, таза динни тутханлагъа ыразыды. Билесиз, ясин уллу, узун сурады. Ол а аны, дагъыда кёп затны кёлюнден биледи. Нальчикде бардырылгъан Къуран окъуудан  конкурсладан биринде ючюнчю  жерге тийишли болгъанды. «Ол кюн асыры къууаннганымдан, къанатларым болса, Хабазгъа учуп жетерик эдим. Аллай бирге кёлюм кётюрюлген эди комиссия мени хурметлегенлерине»,-дейди кеси уа.  Эки кере хажиликге да баргъанды. Аны окъургъа тюшюндюрген элни бусагъатдагъы иймамы Жаппуланы Хабубибуллахха ыспас этеди.

Бюгюнлюкде тукъумну таматасы, огъурлу аппагъа энди 88 жыл толгъанды. Алай эсе да, тириди. Юйде не жумушдан да артха турмайды, маллагъа къараргъа да болушлугъун аямайды. Жыл сайын да, аны намысын кёрюп, Уллайгъан  адамны  кюнюн  белгилеген кезиуде районда, элде къуралгъан мероприятиялагъа чакъыргъанлай турадыла.

Узе улу жашауну тутуругъуна жюрек халаллыкъны эмда халал къыйынны, таза ниетни санайды. Уллу юйюрюн ёмюрлюк къыйматлагъа тюшюндюре, алагъа къууана жашайды. 

Кертиди, къарты болгъан юйню берекети башхады. Бютюнда къатындагъыла аны кёз гинжилеринча  кёрселе, сюйселе. Узелада аны алайлыгъы, айхай да, сезиледи. Мында хошлукъ, ырахатлыкъ тёгерекни бийлейди. Биясланны уллу юйюрю аны багъалайды эм хурметлейди, жюрек жылыуун андан къызгъанмайды. Аллай насыпны берген къадаргъа шукур эте, къууанчха, жарыкълыкъгъа бёленип жашайды.