Жаш болса да, баш эди …

Ахыры. Аллы 29 майда басмаланганды.

Минг тогъуз жюз къыркъ тёртюнчю жылны аллында, генерал Рыбалкону ючюнчю танкачы армиясыны, тогъузунчу корпусуну, алты жюз жетмиш бешинчи Проскуровский атлы бригадасына къуллукъ этерге буюрулгъан эди. Бу бригаданы къауумунда, Львов шахарда бардырылгъан сермешлеге къатышханды. Анда кёргюзтген жигитлиги ючюн, «Къызыл Жулдузну ордени» бла саугъаланнганды.

Ол заманда Ибрагимни юсюнден ушкок атдырыучуланы ючюнчю механика батальонуну командири, капитан Макашов былай жаза эди, Ксана улуну аскерчи характеристикасында:

«Лейтенант Ксаналаны Ибрагим бек аламат, ич кючю болгъан аскерчиди. Къоркъуусузлугъуну хайырындан  Куликова деген элни азатлай туруп, лейтенант Ксана улу кесини взводу бла бирге  жауну контратакасына къажау чыкъгъанды.  Ол сермешде кеси онеки фашистни жойгъанды.  «Къызыл Жулдузну  ордени» деген къырал саугъагъа тийишли болгъанды.  Социалист къыралына, Ленинни бла Сталинни Уллу партиясына  къаныны ахыр тамычысына дери кертичиди!»

Бу сермешде Ибрагим биягъы жаралы болгъанды. Госпитальда жатып чыкъгъанлай окъуна, биягъы фронтха атланнганды. Алай бла, Польшагъа киредиле. Висла деген сууну жюзюп ётедиле. Сандамир деген плацдармда баргъан сермешдеги жигитлиги ючюн Ксана улу «Къызыл Жулдузну ордени»  бла экинчи кере саугъаланнганды. Алай, умутлары уа, жаланда АЛГЪА!

Алай бла, Германиягъа киредиле. Бизни бюгюннгю жигитибизни эсинде къалгъан дагъыда бир шартны сагъына кетерге сюебиз. Чекни къуршалагъан сехледе, мазут бла: «Ма буду начас Германия!»  - деп жазылгъаны болгъанды. Аскерчиледен бири, ичинде болгъан битеу ачыуун, къаныны къайнауун  да бу сёзлеге сыйындырып, ачыкълагъанды.  Бизникиле Рейхстагга дери жетдиле. Бешинчи майда «Марш бла Прагагъа дери жетерге!» деген буйрукъну алгъан эдиле. Буйрукъну тамамы бла толтуруп, тогъузунчу майгъа Ибрагимни къаууму Прагада тюбегенди.  Австрияны азатлап, ызы бла Берлиннге къайтып, «Къызыл Жулдузну Ордени» бла ючюнчю кере саугъаланнганды.  Хорламгъа Ибрагим ротаны командири, тамата лейтенант деген чында тюбегенди. Башда сагъынып кетген, юсюнден ушкок атдырыучуланы ючюнчю механика батальонуну командири капитан Макашов  Ибрагимге экинчи аскерчи характеристикасында, минг тогъуз жюз къыркъ бешинчи жылны  отузунчу майында былай жазгъанды:

« Битеусоюз Коммунист Партияны кандидаты болгъан Ксаналаны Харунну жашы Ибрагимни аскерчи характеристикасы. Аскерчи, ушкок атдырыучуланы ючюнчю механика батальонунда уруш этген кезиуюнде кесин аламат, иш кёллю, ишлей да билген ариу къылыкълы, адепли офицерча кергюзтгенди. Подразделенияланы араларында байламлыкъны тюз жарашдыра биледи. Урушну турумун иги ангылап, къажаучулукъну тюз къурайды. Тактика жаны бла да  билими уллуду. Не къыйын, ауур сермешде да  жигит, батыр, оноуну болжалсыз толтура билгени ючюн юч кере да «Къызыл Жулдузну  ордени» бла саугъаланнганды.  Политика жаны бла билимли, кючлю, Ата журтуну бла Ленинни ишине кертичи, кесине бла аскерчилерине да бек излемли офицерди», - деп жазылады.

Урушдан юйюне Ксаналаны Ибрагим минг тогъуз жюз къыркъ жетинчи жылда къайтханды.  Аны кёкюрегинде Къызыл Жулдузну юч ордени бла онюч майдалы болгъанды.  «Кавказны къоруулагъаны ючюн», «Берлинни алгъаны ючюн», «Праганы азатлагъаны ючюн», «Минг тогъуз жюз къыркъ биринчи, къыркъ бешинчи жыллада Уллу Ата журт урушха къатышханы ючюн»…

Таулу жаш кёкюреги саугъаладан толу болса да, жюреги уа халкъы, миллети туугъан жеринден кёчюрюлюп, танымагъан, билмеген жерледе баш кечиндирирге кюрешгени ючюн, бек ачый эди.  Урушдан туугъан жерине къайтыр амалы болмагъан Ксана улу,Къыргъыз АССР-гъа кетеди. Анда Иванов атлы районну, Киров деген элини орта школуну директору болуп, ишлеп тургъанды.

Малкъар халкъ туугъан жерлерине къайтыр амаллары болгъанда уа, Ибрагим Огъары Жемталаны орта школуну директору болуп ишлегенди. Аны бла бирге, «Сукан-Суу» деген колхозну партбюросуну секретары болуп да иги кесек заманны уруннганды. Бир талай жылны къырал къуллукълада ишлей келип, сора  дагъыда устазлыкъ жумушуна къайтханды. Бабугентни, Огъары Малкъарны да  орта школларыны директору болуп тургъанды.  Тюз да пенсиягъа кетерден алгъа онеки жылны Бабугент элдеги онунчу номерли интернат школгъа таматалыкъ этгенди.

«КъМАССР-ны Сыйлы устазы» деген багъалы атха тийишли болгъанды.

Ксана улу бек аламат сабийлени атасы  эди. Аланы тюз ниетли, ариу, акъыллыла этип ёсдюрюр ючюн, жашауунда билген не билимин, не сынамын, неда акъылын аямагъанды. Миллетине, халкъына файдалары тиерча, бийик билим бергенди.

Мурат КъМР-ни Президентини аппаратында, Индрис район администрацияда, Зухура да университетни экономика бёлюмюн бошап, барысы да бет жарыкълы уруннгандыла. Алгъаракълада, Зухура дуниясын алышханды, Женнетли болсун! Ибрагим, кеси саулугъунда, сабий ачыуун да сынагъанды. Кязим деп, тулпар, ариу жашчыгъы он жылында ауушханды. Ол дуниясы жарыкъ болсун! Къызлары Мадина медицинаны, Фатима бла Амина уа, аталарыча, устазлыкъ ишни сайлап, жууаплы ишлерин жетишимли толтургъандыла.

Ибрагимни ахыр жылларында,урушда алгъан жаралары кеслерин билдире, таныта, эсгерте тура эдиле. Жашаудан, минг тогъуз жюз сексен жетинчи жылны жыйырма жетинчи февралында кетгенди. Женнетли болсун! Ибрагим жашагъан элледе, Огъары Жемталада бла Бабугентде бирер орамгъа Ксаналаны Харунну жашы Ибрагимни аты аталгъанды.

Ёсе келген тёлю, быллай жигитлерибизни  жетишимлерин дайым да эсибизде тутаргъа керекбиз. Миллетни миллет этген, аны тарыхы, маданият байлыгъы, илму жетишимлеридиле да, тарыхыбызны бир ариу бетинде  Ксаналаны Ибрагимни аты къаллыкъды. Туугъанлары, туудукълары, саулай аны таныгъанла, неда, Ибрагим  жашап, ишлеп кетген элчиле да быллай адам бла шагъырей болгъанларына, жууукълукъ байламлыкълары бла да ёхтемленирчады.

Саугъа кеч болса да, иесин тапханды! Эки минг жыйырма биринчи жылны жыйырма тёртюнчю февралында  Ибрагимни жашына, минг тогъуз жюз къыркъ ючюнчю жылда берилмей къалгъан «За оборону Сталинграда» деген майдалны удостоверениясын бергендиле.