Пенсиягъа заманындан алгъа ким чыгъаллыкъды?

Быйыл пенсиягъа 63 жыллары толгъан эр кишиле бла 58 жыллары толгъан тиширыула чыгъадыла. Аны ючюн алада эм азындан онбешишер жыл ишчи стажлары эмда 28,2 энчи пенсия коэффициентлери (ИПК, неда балла) болургъа керекди. 2028 жылда пенсия реформа бошаллыкъды, андан ары излемле бютюнда къаты боллукъдула: эр кишиле – 65, тиширыула уа 60 жылларында чыгъаллыкъдыла пенсиягъа. Аладан 15 жыл стаж бла 30 балл изленирикди. Алай бардыла андан алгъаракъ чыгъарча амалла. Аланы юсюнденди бу материал.

Ишчи стажлары жетип пенсиягъа къырал граждан къуллукъчула, аскерчиле, космонавтла чыгъаллыкъдыла.

Биринчилени класс чынлары, энчи формалары болады, алагъа хакъларын федерал бюджетден тёлейдиле. Бу халда пенсиягъа регионлада граждан эмда муниципал къуллукъчула да чыгъаргъа боллукъдула. Ол жаны бла излем къыралны хар субъектинде да энчи тохташдырылады.

Аскерчиле – ол Сауутланнган кючледе, Росгвардияда, ФСБ-да, башха кюч ведомстволада контракт бла ишлеген офицерледиле, сержантладыла, курсантладыла эмда солдатладыла. Ары дагъыда ОВД-ны, прокуратураны, уголовный-толтуруучу системаны учрежденияларыны ишчилери киредиле.

Быллай пенсия алырча эм азындан жыйырма жыл ишлерге неда 12,5 жыл ишлеп, 25 жылдан аз стажы да болмай, 45 жылы толгъандан сора ишден талай сылтаула бла кетерге керекди. Ол сылтаула: жыл саны жетгенди, саулукъда кемчиликле, къурау-штат жумушла.

Космонавтла – анга ол сферада ишлеген кандидатла, сынам ишле бла кюрешгенле, тинтиучюле, инструкторла киредиле. Аламгъа чыкъгъан космонавтны бир айы беш ай стажгъа саналады.

Стажгъа кёре. Эр кишини стажы 42, тиширыуну уа 37 жылгъа жетген эсе, ала пенсиягъа эки жыл алгъаракъ чыгъаргъа боллукъдула.

Осал болумлада ишлегенде, кишиле пенсияларын 50, тиширыула уа 45 жылларында жарашдырыргъа эркиндиле. Мында аллай жерле, пенсия балла, стажла бла да кёп излем барды.

Шимал жанында уруннганланы пенсиягъа болжалындан алгъа чыгъар ючюн эм азындан онбеш жыл ишчи стажлары болургъа керекди. Анга тийишли боллукъланы жыл санларын да аз-аздан кётюре барадыла. Быйыл аны 1966 жылда туугъан эр кишиле бла 1971 жылдан тиширыула жарашдыраллыкъ эселе, 2028 жылда биринчилеринде - 60, экинчилеринде уа 55 жыллары толуп болургъа керекди.

Предприятие жабылып неда ишчилени саны азайтылып, ишсиз къалгъанлагъа башха жер табылмай къалса, пенсиягъа эки жыл алгъаракъ чыгъаргъа боллукъду.

Ишсиз болуп, жыл санлары да пенсиягъа чыгъар мардагъа жете тургъанлагъа да барды амал, бу излемлени толтурсала:

- Инсан иш бла жалчытхан службада эсепде турады;

- Стажы барды: страховой – эр кишиледе эм азындан - 25, тиширыулада – 20 жыл, неда жыл саны жетип, пенсиягъа болжалындан алгъа чыгъаргъа эркинлик;

- Пенсияны жарашдырыуну излемлерине кёре кереклисича аллай бир балл барды;

- Жыл саны «Страховой пенсияланы юсюнден» закон бла белгиленнгенден эки жылгъа азды;

- Иш бла жалчытхан служба онг берип, ишсиз тургъан инсан анга ыразылыгъын билдиргенди.

Болжалындан алгъа пенсиягъа дагъыда ма была чыгъаргъа боллукъдула: граждан авиацияны, энчи службаланы (ФСИН, от тюшюуге къажау, МЧС) ишчилери, педагогла, медикле, кёп сабийли анала, сакъатла, Чернобыльде АЭС-де къыйын болумда саулукъларына хата жетгенле эм башхала - «Страховой пенсияланы юсюнден» законда аланы толу тизмеси барды. Сиз анга тийишли болгъаныгъызны билирге сюе эсегиз, тюзюнлей Социал фондха неда МФЦ-гъа барыгъыз.