Жашаугъа къууаннганла узакъ ёмюр сюрюрге боллукъдула

Белгилисича, жюрек ауруу жер башында бек жайылгъанладан бирине саналады. Ол жаны бла багъыу амалла кюнден, кюннге айный барадыла, аллай аурууладан адам кесин  къалай сакъларгъа боллукъду, деген соруугъа белгили кардиохирург, РАН-ны академиги Бакулев атлы Жюрек ауруула-къан тамырла институтну таматасыны орунбасары Юрий Бузиашвили жууапларын басмалайбыз.

Бек алгъа тарихлеге бла шартлагъа къарайыкъ. Россейде жыл сайын 1,5 миллион инфаркт болгъан саусуз эсепге алынады. Хар жылдан юч жюз минг адам аны хатасындан ауушады. Жюрек  ауруу тутхандан сора 48 сагъатдан озса,  адамланы асламысы (70 проценти) жан бередиле.

Башхача айтханда, жюрекни сингири тап ишлемей, некроз болады. Ол аны бла къан тап жюрюмегенинденди. Коронарный  тамырлада тромб болуп неда ала къысылып къалгъан кезиуле да тюбейдиле. Бу затла  иги ишлеп тургъан къан тамырла  окъуна адамны бек жюреги къыйналса, артыкъ уллу къайгъы этсе, чыгъып да къаладыла.

Аллай болумлагъа кимле тюшерге боллукъдула, къайсы болгъанларына бир къарайыкъ. Инфаркт кесине бир ненча болумну сыйындырады. Асламысында къайгъы кёп этгенден, артыгъы бла къыйналып ишлегенден, къанны уюуу бузулгъанындан чыгъады.

Аллай болумлада тургъан ауруп къалыргъа къоркъуу  барды. Аланы санына была киредиле.  Жюреклери хроникалы ишемия ауруудан къыйналгъанла эмда къанларында бал тузну ёлчеми кёп болгъанла, къан басымлары бийик кётюрюлгенле.

Дагъыда  ишлери ауурдан психикаларын къыйнагъанла эм спорт бла кюрешип, аны къойгъанла. Энтта да бир зат, ол ауруу ата-анадан да кёчерге боллукъду. Ол да къоркъуулу болумладан бириди. Алай а адам, аны билип, кесини саулугъуна сакъ болса, ауруудан къутулургъа онг барды.

Адам инфаркт болумгъа жетсе аны сезими къаллайды. Ол стенокардияды   - кёкюрекни сол жаны басып, кюйген этгенча ачытады. Хар аллай болум, он минутдан аслам заманны созула эсе, билим жаны бла алып айтханда, ол ышан инфарктха дери ёсер деген къоркъуу барды.

Жюрек аурууну къаллай белгилери болургъа боллукъду, деп сорсагъыз, белгилери быладыла.   Кёкюрекни сол жаны къысылып, басылгъан этгенча ауруйду, стрессден неда къыйналып ишлегенден сора. Алай а инфаркт болурну аллында жангыз бир белгилери - тиши неда табаны аурутхан саусузла болгъандыла.

Башда сагъынылгъан затладан инсан кесин не бла къорууларгъа боллукъду. Бек алгъа кюндюз, кече да сёлеширге жарарча, кесигизни врачыгъыз болса игиди. Эм башы   саулукълу жашау этигиз: ишлеген, солугъан заманыгъызны да тап юлешигиз, физкультура бла кюрешигиз. Аны жашауугъузда къуруда этип тураллыкъма деген тюрлюсюн сайлагъыз. Эм игиси - аны тохтатмай бардырыуду.

Дагъыда  къыркъ жылыгъыз толгъандан сора,  асыры кёп ашамагъыз. Жарыкълыкъны сайлагъыз: къуруда кьайгъылы болуп тургъан сизни къан тамырларыгъызны къарыусуз этеди. Жашаугъа къууаныргъа юйренигиз, ол заманда узакъ ёмюр да сюрлюксюз.

Къыйын ауругъан кезиуню къаллай белгиле болургъа боллукъдула? Асламысында инфаркт болурну аллында адамны быллай затла къыйнайдыла: кёлю аман этеди, бууулгъанча болады, неден арыгъанын билмейди, кёкюрегини ортасы ачытады, боюну ауруйду, сагъайгъанлай, къайгъылы болгъанлай турады; сууукъ тер басады, жюрегини урууу бузулгъанын сезеди, бети агъарады, эринлерини къыйырлары кёгередиле, къулакълары иги эшитмегенча кёрюнеди. Бу белгиле барысы да бир жолгъа басынып да къалмайдыла, инфаркт болурдан бир сутка алгъа кеслерин сездире башлайдыла.

Инсанны жюреги тутса, мычымай терк болушлукъ берген службаны чакъырыргъа керекди. Ол кезиуде терапевтлеге алты сагъат къалады саусузну жанын къутхарыргъа. Дагъыда таза хауагъа чыгъарыргъа, болмаса  терезени уллу ачаргъа кюрешигиз. Инфаркт болгъан кезиуде жюрекге хауа  жетишмей башлайды.

Юйде жангызлай къалгъан эсегиз, бир жерге олтуругъуз, къаты жётел этерге кюрешигиз, ол  жюрегигизге хауа келтирликди. Терк болушлукъ берген машинаны чакъырыргъа эм юйюгюзню эшигин ачаргъа кюрешигиз.