Инсан саулугъун ишлеген жеринде тинтирге боллукъду

Быйылдан башлап, диспансеризацияны  борчлу этерге белгиленеди. Бу къысха статьяда диспансеризацияны бла медицина тинтиулени араларында башхалыкъланы эмда къаллай жангычылыкъла кийирилликлерини юслеринден айтыргъа сюебиз.

Башхалыкъ недеди?

Диспансеризацияны медицина тинтиуле бла къатышдырыучудула кёпле. «РФ-де инсанланы сулукъларын сакълауну мадарларыны юслеринден» федерал законну 46-чы статьясына тийишлиликде, медицина тинтиуле адамны къыйнагъан аурууну тинтир, аны андан ары айныуун тохтатыр мурат бла къураладыла.

Сёзге, профилактика медицина тинтиуле ауруу энди башланнган кезиуде адамны халин билир мурат бла бардырыладыла. Неда ишге, окъуугъа кирген инсаннга саулугъун тинтирге тюшюучюдю.   Бир-бир усталыкъла бла кюрешгенле уа ишге чыкъгъан кюн ётедиле медицина тинтиуледен, сёзге, пассажир автобусланы жюрютгенле, самолётланы пилотлары эм башхала.

Алай бла медицина тинтиу закон бла кийирилип, борчлу  халда тамамланады. Бек алгъа ол адамны жашауун, саулугъун сакълар мурат бла этиледи.   Сёзге,  устазла жыл сайын ётедиле медицина тинтиуледен. Ала жылны ичинде кёп адам бла ишлегенлери себепли, халлерин ачыкъларгъа керекди.

Медицина тинтиуле  ючюн  ахчаны иш бериучю тёлейди. Компания медицина организация бла келишимни къабыл кёрюп, ишчиле  саулукъларын анда тинтедиле. Алай инсан медицина организацияны кеси сайларгъа да боллукъду, ол этген къоранчланы артда артха къайтарадыла.

Диспансеризация уа адамны саулугъун ачыкълар мурат бла бардырылады. Ол иш бериучюге угъай, адамны кесине керекди – аны санлары не халда болгъанларын билирге. Бюгюнлюкде уа «саулукъну паспорту» кийириледи. Ары врачла  тинтиуле кёргюзтген шартланы, адамны саулугъу  бла байламлы эсгертиулерин жазадыла.

 Бюгюнлюкде   диспансеризация борчлу этилмегенди, инсан андан кеси ыразылыгъы бла  ётерге боллукъду, ишлеген жерине къарамай. Бу тинтиуле ючюн ахча борчлу халда медицина  страхованияны бюджетинден тёленеди.

 Не зат киреди?

 ОМС-ни программасына кирген хар инсан  да диспансеризациядан ётерге эркинди. РФ-ни Саулукъ сакълау министерствосуну буйрукъларына тийишлиликде, 18 жылдан 39 жылгъа дери инсанла  юч жылдан бир кере ётерге боллукъдула. 40 жылдан сора уа - хар жыл да.

Саулугъун тинтир ючюн, жашагъан (окъугъан, ишлеген) жеринде поликлиникагъа барыргъа керекди. Биргегизге паспортну,  ОМС полисни алып. Бу жумушланы Госуслуги порталда толтурургъа да боллукъду. Диспансеризациягъа терапевт ашырады. 

 Ишлеген заманда саулугъунгу къалай тинтирге боллукъду, деп соруучудула. Алай РФ-ни Урунуу кодексини 185.1-чи статьясында   бу жаны бла гарантияла тохташдырылгъандыла. Алагъа кёре, 18-39-жыллыкълагъа юч жылны ичинде бир кере диспансеризацияны ётер ючюн ишден эркин этедиле, кюнню хакъы сакъланады.  40 жылдан сора уа аллай эркинлик хар жылдан да бериледи. Алай бир кюннге битеу жумушланы толтуруп бошаялмасагъыз, экинчи кюн ючюн ахча тёленмейди эмда иш бериучюден эркинлик алыргъа тюшерикди.

Пенсиягъа чыгъаргъа 5 жыл къалгъан инсанлагъа, неда ишлеген пенсиячылагъа уа эки кюн бёлюнеди.

 Ишде диспансеризацияны ётерге барырны аллында аны юсюнден тилек  жазаргъа керекди. Иш бериучю поликлиникадан тийишли документле   излерге боллукъду.

Борчлу боллукъмуду?

Кертисин айтханда, бу мадар бла адамла артыкъ ыразы болуп хайырланмайдыла. Алай диспансеризациягъа бюджетден жыл сайын ахча бёлюнеди.   Болсада адамны ётерге керексе деп къысаргъа уа жарамайды.

Бу затланы эсге алып, былтырны ахырында федерал правительство  ишлеген инсанлагъа диспансеризацияны жангы жорукълары кийирилликлерин айтханды. Ол санда тинтиулени борчлу этерге, аланы ишчи жерде бардырыргъа белгиленеди. Аланы къурар ючюн иш бериучю медицина организацияла бла келишим этерикди. Программа быйылдан ишлеп башларыгъы да айтылгъан эди. Болсада алыкъа ол жаны бла праволу документле алыкъа къабыл кёрюлмегендиле.