«Инсанны къууанчын ётдюрген бек уллу жууаплылыкъды»

Халкъыбызны эм ариу адетлери тойланы, къурманлыкъланы ётдюрюу бла байламлыдыла. Арт кезиуде быллай байрамларына кёпле артистлени да къатышдырадыла, ала да, фахмуларын, къарыуларын аямай, адамланы къууанч кюнлери жарыкъ болурча кюрешедиле. Аллай адамларыбыздан бири Музыка театрны солисти, жырчы, актриса, ведущий, церемонимейстер Гергъокъаланы Халиматды. Ол ариу ауазы, жюрекге жетген жырлары бла белгилиди, сора республикабызда тиширыуладан биринчи болуп, тойланы бардырып башлагъанды. Бизни бла ушагъында Халимат ишини, кесини энчи жашаууну юсюнден да айтханды.

Алгъадан Халиматны тойланы бардырыргъа умуту болмагъанды, ол оюм артда келгенди. Ведущий болуп Музыка театрда башлагъанды, бу жаны бла усталыгъын анда республиканы культурасыны сыйлы къуллукъчусу Тамара Сафарованы башчылыгъында ёсдюргенди. Ол кезиуде концертлени, правительстволу, министерстволу мероприятияланы ётдюрюп тургъанды, алай бла къараучула бла байламлыкъ тохташдырыуда, ушакъ бардырыуда сынам жыйгъанды. Биринчи жууукъларымы байрамларын, туугъан кюнлерин къурагъанды, алай эте, акъырын-акъырын тойланы бардырыргъа да кёлленнгенди. «Бу ишни башлагъан заманда жашыракъ эдим, инсанны эм къууанчлы, насыплы кюнюн тийишлисича къурау а уллу жууаплылыкъды. Сора  бизни миллетледе къыз байрамны хазырлагъанына бир кесек терс да къараргъа боладыла. Кесим да, ол затланы эсге ала, алгъа арсарлы бола да тургъанма, нек дегенде тюрлю-тюрлю болумла чыгъадыла, кёп тюрлю адамгъа тюбейсе, - дейди ушакъ нёгерибиз. - Аны ючюн алгъа бу ишге чакъырсала, ишекли бола баргъанма, алай артда жаратып башлагъанма. Былайда мени тойгъа жырларгъа Атталаны Азнор биринчи болуп чакъыргъанын эсгерирге сюе эдим, аны ючюн анга бек ыразыма. Ол ингир киеуню атасы бла анасы манга хурмет этип, кёп ариу сёз айтхандыла – ол бир бек хычыуун кёрюннген эди. Ол чакъда инсан кесин къалай жюрютсе, тёгерекде адамла да анга кёре къарарыкъларын толу сезген эдим. Таулу миллетде тиширыу тойну бардырмайды деген оюмну бузгъаныма да къууанама. Былайда айыра билирге керекди, ведущий ол тамада тюйюлдю, аланы борчлары башхадыла. Бу жаны бла ишлеген кезиуюмю ичинде тойдан, къурманлыкъдан сора адамла келип, ыразылыкъларын айтмай  бир кере да къалмагъанма. Бир кере тойдан сора тамада былай айтады: «Манга ведуший тиширыу боллугъун билдиргенлеринде, алгъа ыразы болмагъан эдим, алай сизни ишигизни кёргенден сора, ашыгъып, терс оюм этгеними ангылагъанма». 

Кесини оюмун айта, Халимат той юйде ётсе бегирек жаратханын билдиреди. Аны да ол гитче заманында атасыны, анасыны эгечлерини, къарындашларыны къууанчлары юйде ётгенлери бла байламлы этеди. Тиширыула аш жарашдыра, хант столланы жарашдыра, эр кишиле къазан тёгерегинде кюреше, сабийле да арбазда ойнай – аны барысында да берекет бар эди, къартларыбыз айтханларыча, ол юйге келген берекет, алгъышла, огъурлу тежеуле арбазда къаладыла, деп чертеди. Той юйде болса, къонакълагъа тюбей, аланы сыйлай, арыгъан да этесе, алай анда энчи жылыу да сезиледи. Юйде кеч болабыз, бусагъат хар не жабылады деп къоркъмай, жумушунгу, адетинги ашыгъыусуз этесе, ресторанда уа киеуню, келинни чыгъарыу, ата-аналаны танышдырыу, баш ау алыу эм башха тёрелени беш-алты сагъатны ичинде тамамларгъа керекди. Алай жашауда болумлагъа кёре, инсанны къууанчын юйюнде ётдюрюрге амалы болмай да къалады. Аллай кезиуде ашхананы хайырланыргъа жарарыкъды. Бирле аны: «Мен адамларым келип, солуп кетселе сюеме», - деп сайлайдыла, алагъа да терссиз дерге жарамаз, дейди ол.

Жамауатны кёбюсю, бютюнда уа абадан тёлю, киеу бла келин тойда торт кеседиле, гюл къысымны атадыла, бир бир къатларында олтурадыла дегенча «жангы» тёрелеге ыразы болмагъанларын жашырмайдыла. «Жырыбыз да жашауубузгъа кёреди деп, аллай сёз барды таулулада, дейди Халимат, аны юсюнден соруугъа жууап бере. - Сюйсек, сюймесек да, заман тюрлене баргъаны бла адамланы жашауларына бир жангычылыкъ къошулмай къалмайды, андан къутулур амал жокъду. Алай, турмушубузгъа ол жангы затла кирселе да, ариу адетлерибизни унутургъа жарамайды, аланы къаллай терен магъаналары барды. Тёрелерибиз алтын хазнабыздыла, бизни борчубуз аланы, биринчиден, сакъларгъады, экинчиден а, ёсе келген тёлюлеге ётдюрюргеди. Былайда атала бла балала деген тема да кётюрюледи, хар жангы тёлюде таматала жаратмагъан ышанла боладыла, аны тарыхда да кёребиз. Алай бла жангы кийирилген адетле огъурсуз, ушагъыусуз тюйюл эселе, халкъгъа, бир адамгъа да заран келтирмей эселе, алагъа къажау турургъа керек болмаз. Жаш тёлю арада тёреле сакъланырына абаданла, таматала жууаплыдыла. Къуш бала учханда уясында кёргенни этеди дейдиле да, биз жашларыбызгъа бла къызларыбызгъа аланы кёргюзтюрге, магъаналарын ангылатыргъа тийишлибиз. Хар инсан да къууанчын кеси сюйгенича къураргъа эркинди. Алай манга келгенле бир затны билмеселе, мен алагъа тюзюн кёргюзтюрге, тюз жолгъа салыргъа кюрешеме».

Ахыры 16 майда басмаланырыкъды.