Маданият

Сейир шартла

100 жылдан аслам жашагъанланы айрыкамлары

Филиппинский тенгизде дунияда эм кёп жашагъан адамланы айрыкамлары барды. Анда Окинава атлы японлу жерчикде жыл санлары жюзден атлагъан беш жюзге жууукъ адам турадыла. Процентлени келтирип айтханда, хар жюз минг инсаннга отуз беш тамата жетеди. Ол а жер башында эм уллу кёрюмдюдю.

Тохтаусуз жолоучулукъда

Художниклени, музыкантланы,  жазыучуланы ич дуниялары бир тамаша, сейир дунияды. Сёз ючюн, Михаил Лермонтовну дневниклеринде, письмоларында, биографиялы хапарларында биз аны жашаууну жашырын жанына, жолларыны ныхытлыкъларына  толусунлай тюшюнюр онгубуз барды. Ала  болушадыла жазыучуну чыгъармаларын теренирек  ангыларгъа да. 

Саулай жашауун, чыгъармачылыгъын да жаныча кёрген халкъына жоралагъан тамата къарындашыбыз

Дюгер литература тилни айнытыугъа аслам къыйын салгъанладанды Коста Леванович Хетагуров. 1899 жылда  «Ирон фандыр» («Дюгер къобуз») ат бла чыкъгъан назму жыйымдыгъында кётюрюлген соруула уа ол кезиуде халкъны жашауунда эм магъаналыла болгъандыла.

Аты ёмюрледе сакъланнган филолог, тарыхчы, этнограф, географ

Жарыкъ жулдузча жана

Жер жаратылгъанлы адам, адам болуп, ёсюп тебирегенли не къадар заман, ёмюр ётдю, минг-минг тёлю алышынды. Жашла тууа, къартла  аууша… Деменгили къыралла къурала, эскиле жокъ бола. Биреу къан тёге, бирси уа адам ёлюкле юслеринде къала ишлете. Кеси сау заманда эшитген махтау сёз ёмюрледе жашап турлукъ суна…

Жигитликни бла чёрчекликни оюнлары

Гепсоркъа

«Гепсоркъа» жигитликлери болгъанланы оюну болгъанды. Ол къалай ойналгъанын билгенни бюгюнлюкде хазна тапхын. Жорукълары уа аны былайдыла. Жагъалары бийик болгъан сууну юсю бла иничке агъачны аудуруп салгъандыла. Аны узунлугъу бек аздан 10 метр болургъа керекди. Сора ол баргъан суугъа кетерге къоркъмагъан жашла жыйылып, эришиу башланнганды. Ала къолларына мужураны алып, бир жагъадан бирсине ётгендиле.

Жыр эм макъам хазнабызны сакълаугъа, аланы профессионал халда жарашдырылыуларына уллу къыйын салгъанды

Быйыл РСФСР-ни, КъМАССР-ни  искусстволарыны сыйлы къуллукъчусу Трувор Карлович Шейблер туугъанлы быйыл120 жыл толгъанды.  Жашаууну къыркъ жылдан артыгъын ол композиторлукъ ишге жоралагъанды, аладан жыйырма бир жылны Къабарты-Малкъарда. Кертиди, ол кезиуде битеу кючюн, билимин, фахмусун да аямагъанды малкъарлыланы бла къабартылыланы миллет макъамларын айнытыуда, ёсдюрюуде.  Композитор, педагог, фольклорчу, аны хайырындан республиканы халкъларыны эрттегили музыка хазналарыны асламысы сакъланнганды, биринчи музыка махкемелерибиз ачылып ишлеп башлагъандыла.

БАСХАН СУУНУ ЖАГЪАСЫНДА

Бийни юй адамы ауушханыны хапары сау ауузгъа жайылып, кими атлы, кими жаяу болуп, аны арбазына узакъдан-кенгден, жууукъдан да жыйылдыла. Ол огъурлу, къыз сыфаты бузулмагъан бийчени алай кетгени жашау мардагъа сыйынмагъан чюйреликча, терсликча кёрюндю аны таныгъанлагъа.  Бийни энди жете келген эки жашы аталарындан арлакъда сюелип, мудах къарап турдула тёгерекге.

«Сахнагъа чыкъсам, малкъарлы къыз болгъанымы, атам-анам къалай къарарла дегенни бир заманда да унутмайма»

Сахнагъа кертичи болгъанла, сахнаны экинчи юйлерине санагъанла жашауларын толусунлай анга жоралайдыла. Аллай къызларыбыздан бири жаш артистка Гергокъаланы Халиматды. Биз аны бла ушакъ этип, кёз къарамларын билирге излегенбиз.

Сюймеклиг а айтып турур…

Бюгюн да аллай кюн болур – артха къайтарып, кетген кюнледе айландырлыкъ, ажашдырлыкъ. Мариям, уллу арбазда агъач шинтикледен бирине олтуруп, солуйду. Солугъан къайда? Арт заманда аны эсгериуле къоймайдыла. Бирде тюшюне  узакъ къыйын сабийлиги келеди, бирде къууанчлы жаш заманы къанатларына алып, элтеди аны секирип атлатхан жолну. Ол сюймейди, кёргени – игиси, аманы да –  чарслагъа кирип, анда батып къалса.

Музыка искусствону тынчлыкъсыз жолунда ариулукъну, тазалыкъны, миллет сезимни сакълагъанладанды

РФ-ни, КъМР-ни  да искусстволарыны сыйлы къуллукъчусу, республиканы Къырал саугъасыны лауреаты, РФ-ни Композиторларыны союзуну члени Владимир Моловну  чыгъармачылыкъ жолу байды, кёп тюрсюнлюдю.  Ол жазгъан макъамлада биз туугъан жерибизни айбатлыгъын,  аны тарыхын, аууазын эшитебиз.  Сёзсюз, аланы хар биринде авторну жашаугъа, адамлагъа сюймеклиги ара жерни алады.

Страницы

Подписка на RSS - Маданият