Маданият

Тау  эллерибизден биринде  уллу кенг арбазда, къалпагъын да сол къолуна алып, кюмюшбет чачын да жел тарай, узун бойлу бир эр киши сюеледи. 

Узун бойлу, субай санлы Ирэна сахнагъа чыкъса, залда олтургъанла ол тепсеп кетгинчи   андан кёзлерин алмайдыла. Аны,  учуп баргъанча, женгил тепсегенине, ариу ышаргъанына къарагъанланы эслеп-эслеринде да болмаз къызгъа ары дери  къалай кёп эмда къаты ишлерге тюшгени.

Бир ненча жыл мындан алгъа чыгъарылгъан китаплада, журналлада, газетледе сейир затлагъа тюбеп къаласа. Аллай бир тарых магъаналы материалны озгъан ёмюрню сексенинчи жылларында профессор, тарых илмуланы доктору В.Б. Виноградов бла КъМР-ни Миллет музейинде ишлеген Деппуланы А.Б. жазгъандыла. «Эрттегили бохчаны хапары» деген иш бюгюннгю окъуучугъа да сейир кёрюнюрюгю сёзсюздю.

Бу тынчлыкъсыз заманда, тыш къыраллагъа, Россейге окъургъа, ишлерге кетген жаш тёлюбюз,  башхалагъа жангылмай, ёз халкъыбыздан жашау нёгер табып, тойларын этгенлерине къууанырчады. 

Халкъ жырлада бизни миллет эсибиз сакъланады. Адам уллу жашап келген мингле бла саналгъан заманда ёмюрлюк болгъан затла – адамлыкъ, кертичилик, хатерлик, сюймеклик, ийнаныу…– аланы бизге жууукъ этедиле. Ала миллет ауузунда сыйдамланнган жырлагъа киргенлери уа бизни къарт ата-бабаларыбызны терен акъыллары, жютю кёзлери, жюрек сезимлери болгъанына шагъатлыкъ этедиле. Ёмюрле тюрленселе да, миллет къурагъан жырла бийик даражалы болуп тургъанларына къайтып тюшюнесе.

Тауда жашау этген не къыйын эсе да, таулула жашауларын бек тап къурай билгендиле. 

Хучиналаны Юсюпню жашы Ануар арабыздан кетгенли бир ненча жыл озгъанлыкъгъа, ол бизни эсибиздеди, аны юсюнден газетни редакциясында терк-терк сагъына туруучубуз. Бу интервью да 2011 жылда Беппайланы Муталип аны бла бардыргъан ушакъдан къуралгъан эди. Аны бюгюн эсгериу халда басмалайбыз, огъурлу таматабызны, нёгерибизни хурметине жоралап. Белгилисича, Хучина улуну чыгъармачылыгъында баш китабы уа «Сюргюнню бушуу дастаныды». Ол, кертисин айтханда, кёчгюнчюлюкню, къыйын кюнлерибизни энциклопедиясыды. Аны сагъыннганыбызны магъанасы бу ушакъда сюргюнню темасы да кётюрюлгени ючюндю.

Миллетибизни бек фахмулу, уллу поэтлеринден бири, Урунууну Къызыл Байрагъы, Къызыл Жулдуз орденлени иеси, КъМР-ни халкъ поэти Отарланы Сарымырзаны жашы Керимни аты малкъар халкъны адабият хазнасында энчи тёр жерде сакъланады.

Бу кюнледе Москвада Россейни Правительствосуну финансла университетини жыйылыула бардырылыучу залында къууанчлы иш болгъанды

Бир жол  къолдан усталаны  кёрмючлерине  къарай келип, бир сейирлик ишленнген  гинжилени кёреме.