Маданият

Гошахурайны жангыз жашы барды. Аты да - Мухаммат. Ариу, тынгылы, низамлы жаш. Алайсыз да къалай болсун. Туугъан кюнюнден башлап къатын аллыкъ киши болгъунчу  анасы аны кёз жарыгъынча сакълап ёсдюргенди.

Тюшмюдю бу, тюнмюдю? Сабийлигим озгъан тийреде айланама. Къызыу жай кюн тёгерекге тёгюлгенди да, билмейме, ол ингирде къалай жыйыллыкъ эсе да тау артына, кесек-кесек болмай, бирге къуралып. Букъу жоллада, бир ашыгъышлы жумуш бла баргъанча, жюрюйдюле юрмеген, алай а манга ишекли болуп къарагъан итле. Эки эчки, юй салкъынына бугъуп, не эсе да чайнай, бири бирини айтханына келишалмагъанча, сакъалчыкъларын къалтыратып сюеледиле орам къыйырында.

Как халкъыбызны эрттеден жюрюген ашларындан бириди. Хау, бу ашарыкъ  башха халкълада да жюрюйдю. Алай таулуланы какларына бири да жууукълашмайды. Ол  терк бишген ашды, адамны саулугъуна да бек жарагъанды. Аны бла сабийлени ёсдюргендиле, саулукълу эм къарыулу да этгендиле. 

Газет окъуучуларыбызны араларынлда бизге жаза тургъанла бардыла. Аладан бири Герпегежден Кючмезланы Маринады. Бу аны хапарыды

Кавказ уруш бошалгъандан сора, Кавказда жашагъан халкъланы бир къауум келечилери Осман империягъа кёчедиле. Ол жыллада этилген жырланы ("Стамбулчула", "Мухажирле") юсю бла халкъны ачы къадары, киши жеринде жашауну къыйынлыгъы кёргюзтюледи.

Аминат къарап турса, уллу кюн, къабыргъада суратдан чыгъады да, тёгюледи тёгерекге. Сора ол жанында сюелип тургъан сирень терекни духбарий ийиси алады алайны. Жашы ишлегенди ол суратны.

Кесини ата-бабаларыны чыгъармачылыгъын билмеген халкъыны тарыхын да билмейди. Бек да магъаналы жерни фольклор бир ауукъ заманны кеслерини жазмалары болмагъан халкъланы маданият жашауларында алады.

Аты айтылгъан поэт, жазыучу, кёчюрмечи Борис Пастернакны назмулары бла кёчюрме ишлери орус эм тыш къыраллы литератураны алтын фондуна киргендиле. Ол Къулийланы Къайсын бла да къысха байламлыкъда болгъанды. Борис Леонидович Нобель саугъагъа тийишли сёз усталадан бири болгъанды, аллай даража, белгилисича, алай кёп адабиятчыгъа берилмегенди.

Бизни малкъар адабиятны мурдору хазна къалмагъанлай тинтилгенди, анга тийишли багъа да бергендиле кёп кесаматчыла. Алай бардыла алыкъа артыкъ эс бурулмагъан шартла да. Аллайладан бири Отарланы Керимни жарыкъландырыуда бардыргъан ишиди эмда аны бла байламлы чыгъармаларыды. Ол ызгъа эсин бургъанды бу материалында бизни окъуучубуз, хурметли эгечибиз, Миллет китапхананы къуллукъчусу Махийланы Азиза.

Алгъаракълада Къыргъызстанны ара шахарында «Дунияны халкъ эпослары» деген VIII-чи битеудуния фестиваль ётгенди. Аны ишине назмучу Мусукаланы Сакинат къатышханды. Бюгюн ушагъым аны бла барады.