Маданият

Елена Образцова: «Малкъаргъа жолоучулукъ эсимден кетмезлик, кёлюмю кётюрген сейирлик сагъатладыла».

СССР-ни халкъ артисти, Социалист  Урунууну Жигити, Ленин  атлы саугъаны лауреаты, битеу  дунияда да бек иги меццо-сопрано, операны жулдузу Елена Образцова ауушханлы быйыл 6 жыл толгъанды. Ол 2015 жылда январьда жашаууну 76-чы жылында Германияда саулукъ сакълау учрежденияладан биринде ёлген эди. 

 

«Палах келгенде»

Уллу Ата журт урушда Къулийланы Къайсын десантник-парашютист, аскер  журналист болуп тургъанды. Ол Москва, Орёл, Ростов шахарлада, Украинада, Кърымда, Прибалтикада да уруш этгенди. Тамам ол заманлада назмуларыны юсю бла аты да уллу къыралыбызда белгили болгъанды.

Алмостула жокъ эселе, аланы юслеринден хапарла халкъда нек жюрюйдюле?

Алмосту жаныуармыды, адаммыды? Аны юсюнден даулашла бюгюн да барадыла. Кёп тюрлю миллет  литературада, артыгъыракъда фольклорда, анга тюберге боллукъду. Аны барлыгъына малкъар халкъ да ийнаннганды. Биз анга шагъатлыкъны аны таурухларында  табабыз. Журтубайланы Махти жарашдыргъан «Къарачай-малкъар мифле» деген китапда алмостуланы юслеринден толу окъургъа боллукъду. 

БЕК КЪУУАНЧЛЫ КЮНЛЕРИ

Салимни бек къууанчлы кезиую эгечи босагъадан атлагъан кюню болгъанды. Аны жарыкъ кёзлерин кёрсе, дуния жарсыуларын унутханды. Хау, жаланда эки адам киргендиле аны кенг жюрегине – жашы бла эгечи. Аладан жууукъ да, татлы да болмагъанды анга дунияда.

Бий-Мырзаны къаласы

Ахыр кесеги

Кече Къазан къая башында, шыякылада къалгъандыла да, уяннганда уа:

- Бир аман тюш кёрдюм, - дегенди Салал, - Сизни къалагъыз кюе, ичинде адамла тышына чыгъалмай жиляй, аланы къутхарыргъа уа киши да жокъ. Къоркъуп уяндым.

Къызындырадыла эмда не затла сагъышландырадыла бюгюн кинематографмстлени?

Бу кюнледе республикада «Къабарты-Малкъар–100» деген  Битеуроссей кинофестиваль ётгенди. Аны чегинде тюрлю-тюрлю жанрлы фильмле  кёргюзтгендиле. Нени юсюнден эдиле ала? Не зат къайгъы этдиреди бюгюннгю кинематографияны?

Бий-Мырзаны къаласы

Экинчи кесеги.

Бий-Мырза, Салал айтхан ырандан къутулуп, ол бекленип тургъан жерге къарагъанды. Алайдан огъарыда экеу олтуруп солурча бир тырхыкны эслегенди. Салал  тургъан жерге ётерге уа онг жокъ. Кёнделени эки къулач, бийиклиги тёрт къулач болгъан сыйдам бетден Салалны къалай ётгени сейир эди.

Ата юйге къайтып тансыкълау

Хапар

Тау  эллерибизден биринде  уллу кенг арбазда, къалпагъын да сол къолуна алып, кюмюшбет чачын да жел тарай, узун бойлу бир эр киши сюеледи. Энишге къарайды, ёрге къарайды. Ёнчелеген этгенча, арбазны энине, узунлугъуна да барады. Сора юй аллына келди. Аны эшиги къаты этилип, уллу кирит салынып. Терезелери уа уалып.

Экибетли киши

Бизни Шохай деп бир шагъырейибиз барды. Бизни десем да, аны кёпле таныйдыла. Алай аны керти сырын, къылыгъын а хазна адам билмейди. Ол сёзюнде турмагъан, экибетлиди. Мен сизни аны бла шагъырей этейим.

Закийни отха къарап айтхан сёзю- бюгюннгю жашауну белгилери

Таулу халкъны аты бурун заманладан бери ёлюмсюз нарт таурухла бла жырлада айтыла келгенди. Халкъны жаны сау къадарда ол жырла бла тау­рухла унутуллукъ тюйюлдюле. Буруннгу грек мифледе Зевс, темирчи Гефест, тилчи Гермес, адамлагъа кёкден от алып келген Прометей, сюймекликни ёкюлю Афродита кибик аллай тейриле болгъан эселе, бизни нарт таурухлада – кюйсюз Фук, эриусюз Элия, нартланы азат этген Ёрюзмек, халкъ ючюн эмегенледен, Про­метей кибик, от алып къачхан Сосурукъ, Афродита кибик, ариу да, акъыллы да Сатанай, Гефест кибик, уста те­мирчи Дебет, Гермес кибик, ачы тилли, сёзчю Гилястырхан, дагъыда алагъа кёре башха нарт батырла, тейриле да тюбейдиле.

Страницы

Подписка на RSS - Маданият