Маданият

Таурух

Андан бери талай жыл  озду. Сабийле тууа, жашдан къарт бола, кёп тёлю бир бирлерин алыша барадыла. Бу таурух а аууздан-ауузгъа ёте, бюгюнлюкде да халкъны эсинде  сакъланады.

Малкъар халкъ ёмюрлени теренинден келген тюрк халкъ болгъаны баямды. Малкъарлыла бла къарачайлыла бир халкъгъа саналадыла. Бурун заманлада бизни миллетге  ас-алан  дегендиле.  Малкъарда малны союу, санлау эм сыйлау адетлени къалай сакъланнганыны юсюнден хапарланы Тетууланы Хадис жыйып жазгъанды. Материал алгъаракълада басмаланнган эди, алай окъуучуларыбыз аны жангыдан беририбизни бир ненча кере излегенлери себепли, аны къайтарабыз, адет-тёрелерибизни сакълаугъа, билиуге бу магъаналы тинтиу иш да бир магъаналы атламды деген акъылны тутуп.

"Асса" юлгюлю сабий тепсеу ансамбль  бир жол  Нальчикде отчёт концертин  кёргюзте эди. Ариу миллет кийимле кийген жашла бла къызла  сахнагъа чыкъгъанлай окъуна, къараучуланы кёллери кётюрюлгенди.  Байрамгъа келгенлеге  КъМР-ни эмда  Ингушетия Республиканы сыйлы артисти  Апполаны Альберт  ыразылыгъын билдиреди эмда барысын да  алгъышлайды. Дагъыда ол  жаш тёлюню бла сабийлени республикалы чыгъармачылыкъ юйюню башчыларына, энчи аны директору Клара Калмыковагъа  бу ансамбльни  сакъланырына, андан ары айнырына къайгъырып тургъанлары ючюн ыспас этеди.

 Нальчикни Къырал концерт залында  адет-тёрени сакълай билген юлгюлю юйюрлеге жораланнган байрамла терк-терк бардырыла туруучудула. Аланы Дуния Артий комитетни Шимал Кавказда бёлюмюню таматасы, КъМР-ни культурасыны сыйлы къуллукъчусу Ауес Бетуганов Къабарты-Малкъарны Къыраллыгъыны кюнюне жоралап къурагъанды. Анга, республиканы эллеринден бла шахарларындан сора да, Юг Осетиядан, Дагъыстандан да къонакъла келгендиле.

Тиширыу назмучула къайсы ёмюрледе да болгъандыла. Аны алай болгъанына халкъны эсинде сакъланнган кюйле, тарыгъыула, ийнарла шагъатлыкъ этедиле. Бюгюн, европалы назмучулукъну тюрлюлери тёрели болгъан заманда да, жюрекни кесине байлагъанла аладыла – ол, алгъын ёмюрледеча, сансыз къоймагъанла, бир тюрлю бир сюймекликни тарыхын къайтаргъанла. Поэт кесими сынайды ол бийик сезимни, аны лирика жигитими – окъуучугъа башха тюйюлдю. Жаланда бир зат излейди ол поэзияда – кертилик бла теренлик.

Редакциябызны къонагъы  КъМР-ни Къырал саугъасыны лауреаты, РФ-ни жаш тёлю политика иш жаны бла сыйлы къуллукъчусу, Къабарты-Малкъар къырал университетни орус эм тыш къыраллы адабият  кафедрасыны таматасы, филология илмуланы доктору Бауаланы Каллетни жашы Казим бу кюнледе кесини 50-жыллыкъ юбилейин белгилейди. 

Таллинде орус театрны артисти, анда  «Русское радиону» журналисти, актёр усталыкъ жаны бла аспирант  Кючмезланы Мурадинни жашы Александр, 2019 жылда   Къабарты-Малкъаргъа келип, ыннасы  Биттирланы Залийхатны, ата эгечлери Лейляны бла Люданы жокълагъанды, аладан туугъанла, башха жууукъла бла да танышханды.

Буз тюбюнде иничке тагы суучукъ баргъанча, къуруп да къалмай, унутулмай, жашайды иги умут. Альфият танг атханлай, къоба келип, уллу терезени аллында сюелип, биягъы эски тилеклерин санайды Аллахха: сабийлерине, кесине, къарындашларына, эгечлерине, аладан туугъанлагъа саулукъ, ариу жашау тилейди. Сора узакъда къалгъан, къадары къуралмагъан, аланы насыпларын ажашдыргъан баш иесин кечерге кюч беририн излейди Аллахдан. Адамны кечалмасанг, ол уллу гюняхды дейдиле. Къайын атасыны бла анасыны садакъаларын а тохтатмайды. Неди да, ала башха жерде жатханлыкъгъа, кёкде аныкъыла бла биргедиле.

 «Иман» жырчы къауум 90-чы жылланы ахырында къуралгъанды, бюгюнлюкде халкъ сюйген кёп жырчыла аны санында сахнагъа чыкъгъандыла. Аланы араларында жаш жырчы Жаболаны Арсен да болгъанды.

Кёп болмай Нальчикде балетден «ARMONIA» деген школ ачылгъанды, ол Экинчи Таманский дивизияны орамында 31-чи номерли юйде «Кюнлю шахарны» къатында орналыпды. Аны башламчысы Роксана Ардашаевады.