Маданият

Занкишиланы Сарбийни жашы Марат  Огъары Жемталада туугъанды. Ол сабийлей жырлап башлагъанды. Аны школда баргъан къууанчлы ишлеге тири къатышханын кёргенле жашчыкъны жырчы боллугъуна ийнаннгандыла, анда-мында да жырлатыргъа сюйгендиле. Биринчи устазы уа Жемталада Маданият юйде сабийлени юйретген Этчеланы Зейтун болгъанды. 

Малкъар халкъны шайыры Къулийланы Къайсын кёп айтхылыкъ адамла бла шуёхлукъ жюрютгенди. Ол уллу адамла да аны сыйын кёрюп, адамлыгъын, чыгъармачылыкъ фахмулулугъун хурметлеп, кётюрюп тургъандыла. Къалай багъалыдыла аллай бийик инсанлыкъ байламлыкъла адамланы араларында, бютюнда белгили адамланы араларында шуёхлугъ а сау халкъланы араларында маданият кёпюрлеча болуп, келлик тёлюлеге юлгюлей къалады, жангы тёлюню бир бирни жюрюте билиуге юйретеди. Ма аллай шуёхлукъ болгъанды Къулийланы Къайсынны бла къыргъыз жазыучу Чингиз Айтматовну араларында да. Ол шуёхлукъ бизни бюгюн да игиликлеге итиндиргенлей келеди. Малкъарлы къарындашыны юсюнден къыргъызлы закийни жазгъаны уа былай болгъанды.  

Бизни хурметли таматабыз Толгъурланы Бекмырза кеси заманында миллет маданиятыбызны, миллет усталыгъыбызны не жаны бла да айныууна къайгъыргъанды. Бизге редакциягъа да кёп жазмаларын жибергенлей тургъанды. Алада уа – бай миллет хазна. Хар жолдан басма-лагъанбыз аллай сейир материалланы, аланы эсде къалыуларыны магъаналарын ангылап. Бу жол да аны къарачай-малкъар халкъны этден ашларыны бир ненчасыны юсюнден жазгъанын жангыдан эсибизге салайыкъ.

Халкъыбызны аууз бла айтылгъан чыгъармачылыгъында бешик жырла да аз тюйюлдюле. Сабийлени таукелликге, сабырлыкъгъа юйретир ючюн, не къадар сейир, магъаналы этерге излегенди халкъ ол жырланы, тил жаны бла да сыйдам этип, таза жарашдырып, адепге, ариу къылыкъгъа, намысха уллу эс буруп. 

Къызыу кюн ахырына таяна, сериуюн хауа бетлени ийнакълай башласа, жангыдан жашау къайтханча болады санларынга. Аллай ингирлени биринде жолда шинтикге олтурама, терек салкъынында бир кесек солуюм деп.

Жабелланы  Казим  атамы экиге айланнган эгечини туудугъуду. Жашны жашауу жарыкъ жанып, бир такъыйкъагъа думп болуп къалгъанды. Жашауну татыуун энди сынайым деп тургъанлай, анасы Светлананы, эгечлери Назифаны, Жамилятны башха, жууукъланы, битеу эллилени да  жилятды, бек жарсытды, атасы Салихни  уа жюрегине  ёмюрлюк мудахлыкъ салды.

Поэзия ажайыплыкъгъа бёленнген кесича бир ариу дунияды. Аны тарыхында уа кёп тасхалы адамла, шартла, болумла тюбейдиле. Аллай шайырладан бири болгъанды уллу фахмулу, къыйын къадарлы Сергей Есенин да. Аны жазгъан затлары бюгюн да мени, баям, хар окъуучунуча, энчи бир дуниягъа тюшюредиле. «Радуница», «Сельский часослав», «Трерядница», «Берёзовый ситец» дегенча эмда башха жыйымдыкъларына кирген назмулары неда поэмалары Россейни адабиятыны алтын хазнасына кирип, дуния литературада да тийишли жерлерин тапханларындан сора да, орусча айтайым, бир сейир мистикалыдыла, огъесе мангамы алай кёрюне болур?..

Бизни маданиятыбызда айтхылы жырчыла бек кёпдюле, аланы бирлерини ауазлары уа эсинге бютюн тюйрелип, жашагъан къадарынгда унутулмай барадыла. Жыр искусствода Фёдор Шаляпиннге тенг фахму да хазна табылмаз.

КъМР-ни халкъ поэти, РФ-ни Къырал саугъасыны лауреаты, Халкъланы шуёхлукъларыны, Сыйлылыкъны да орденлери бла саугъаланнган Зумакъулланы Мустафаны  къызы Танзиля бу кюнледе кесини туугъан кюнюн белгилегенди.  

22 июльда республиканы жамауаты, Къабарты-Малкъарны халкъ поэти, Социалист Урунууну Жигити, РСФСР-ни М. Горький атлы Къырал саугъасыны лауреаты Алим Кешоков туугъанлы 111 жыл болгъанын белгилей, Нальчикде аны эсгертмесини къатына жыйылгъанды.