Маданият

Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрда ишлеген Урусланы Роза, КъЧР-ни сыйлы артисткасы,1973 жылдан бери РФ-ни СТД-сыны члениди, маданиятда жетишимлери ючюн Мечиланы Кязим атлы майдал къоллу да болгъанды. Ол эки къыз ёсдюргенди, насыплы ыннады.

Алгъын заманлада жашагъан патчахланы кёбюсюню атларына халкъ неда тёгерегиндегиле чам атла да къошуп болгъандыла. Бирини къылыгъын черте эдиле, башхасыны уа бет неда сан ышанларын. Не зат этерге керек болур эди «Сабий сюй» неда «Кертме» деген атла берилир ючюн алагъа? Бу материалда аллай кюлкюлю эмда сейирли атланы иелерини юсюнден жазылады.

Эртте, эртте, талай жыл мындан алгъа, ма бюгюнча, бир ариу кюн, терек чапыракъланы шыбырдагъанларына тынгылай, алайда олтурдум. Жаш эдим, жарыкъ умутларым бла. Кесим да билмей, зат сакълагъанча, бираз турдум. Ингир ала жууукълашды. Кюн да таула артына ауа, ахыр таякълары бла къаяланы тёппелерин къызарта башлагъанды.

Тойдан къайтханма ингирли. Къарындашымдан туугъан Солтанны бирде къууанчлы, бирде мудах бетине къарап, кёп сагъыш этгенме бюгюн. Энди ол юйден айырылып кетерикди деп къоркъама. Алай болурун сюймейме. Къайда эсе да жюрегими теренинде бир зат тынчлыкъ бермейди, мен анга ата эгеч борчуму толтуралгъанмамы, ол менден ёнгелемезча деп. Сакълайма. Жаш адамла алыкъа къууанч этедиле.

Къарачай-малкъар халкъны буруннгудан келген адет-тёрелери кёпдюле. Аланы бирлери унутула, бирсилери сакъланып, бютюн кюч ала барадыла. Аланы сакълаугъа алимле, жазыучула, устазла, башха къайгъырыулу адамла да юлюшлерин къоша келедиле. 

Къатыныны тилине ийнанып, хата кимден чыкъгъанын билмей, Солтан жазыкъ Салимагъа аман, ачы оноу этеди: субай Салиманы чырпыла ичинде къоюп, сылжырап кетеди.

Газетибизге жаш тёлюню, сабийлени да сейирлерин ёсдюрюр мурат бла жомакъла, таурухла да басмалауну хайырлыгъа санап, аланы басмалауну башларгъа сюебиз. Бюгюн сизни «Салима» деген жомакъ бла шагъырей этебиз. Жашауда хыйлалыкъ, харамлыкъ деген затла адам улун неге жолукъдургъанларыны юслеринден бизни миллетде кёп сейир таурухла бла жомакъла жюрюгендиле. Ма аллайладан бирин сизге туура этебиз.                                          

Студия ачып, гитчелени, абаданланы да сурат ишлерге юйретген къызыбыз Бабаланы Индирады. Ол  къол устады,  КъМКъУ-да дизайн колледжде окъугъан кезиуюнде да, аны ариу къол ызы болгъанын педагогла энчи чертип, ишлерин белгилеп тургъандыла. Бюгюн ол бизни ушакъ нёгерибизди.

- Индира, бу усталыкъны сайлагъанынг не бла байламлыды?

Бизни унутула баргъан хазнабыз сакъланыр ючюн, тас болуп къалмаз ючюн, жаш адамларыбыз аны билир ючюн, аны юсюнден айтханлай, жазгъанлай турургъа керекди. Таулу къартларыбыз, сабий заманларында таматаларындан эшитген, кеслери кёзлери бла кёрген бир къауум миллет азыкъны юсюнден айтыргъа излеп жазгъанды кеси заманында бу материалны Толгъурланы Бекмырза да. Къыйматлы хазнабызны эсде тутуугъа къайгъыра, аны бюгюнню номерибизде къатлап басмалайбыз.

Хаж къылгъан, садакъа, къурман этген адам улугъа Дунияны Жаратхандан келген бир энчи буйрукъду. Ол жумушланы адамны таза ниети бла этгенине дин уллу магъана береди. Арап тилни, динни иги билген таулу жашларыбыз да жыл сайын хаж къылыргъа сюйген адамлагъа себеплик этгенлей турадыла