Маданият

Созайланы Эдуардны къызы Натуну КъМКъУ-ну преподаватели Сабанчыланы Чемалны хайырындан таныгъанма. Ол университетде концерт бара тургъан заманда, аны жырлай тургъанлай суратын алдырып, манга жибергенди. Артда уа ишими юсю бла тюрлю-тюрлю къууанчлагъа бара, терк-терк кёре башлайма, ариу ауазына, кесин сахнада жюрюте билгенине эс бурама. Арт заманлада уа ол эки къыз бла бирге «АN1» жырчы къауум къурагъандыла. Бюгюн Созайланы Нату мени ушакъ нёгеримди.

Къарачай-малкъар халкъны башхаладан бек биринчи айырмалылыгъы, баям, аны суратлау сёзге сюймеклиги, усталыгъыды. Бурун заманладан бери келген жырларыбыз, жомакъларыбыз, таурухларыбыз, кюйлерибиз, ийнарларыбыз анга шагъатлыкъ этедиле.

«Жашау алдаусуз болургъа керекди», – дейди кимни эсе да жумушакъ ауазы. Ол а жукъ да айтмагъанды, кете туруп. Алай айтама ансы, адам не жууап этерикди эшитмеген соруууна? Ма энди уа олтурама, жюрегими, жанымы, жыртылгъан быстырныча, жамай.

Кечени тасхалары кёп сунама мен. Биз къарангыда чыракъсыз жукъ кёрмегенликге, ол терезени ары жанында тохтайды да, къарап, кёрюп турады бизни не этгенибизни. Сагъышларыбызны да биледи. Бирде бизни бла бирге къууанады, бирде уа, жюрексинип, биргебизге жиляйды.

Бир къыралны патчахыны бир ариу къызы болгъанды. Алай ол эринчек болгъанды, абери эте билмегенди, кюн узуну кюзгю аллында олтуруп, ариулугъуна къарап, къууанып тургъан болмаса.

Жаболаны Ализаде Къабарты-Малкъар къырал университетни коммунал-къурулуш колледжинде социал психологиядан устаз болуп ишлегенли иги кесек заман болады. Алгъаракълада уа анга дагъыда китапханагъа башчылыкъ этиуню буюргъандыла.

Къайсы миллетни да биринчи кёрюмдюсю аны маданият хазнасы болады. Аны сакълау, байыкъдырыу, анга бийик даража бериу маданият ишчилени борчларыды.  Элбрус районну маданият бёлюмю саулай республикада, андан да тышында да иги иши бла атын айтдыргъанды. Бёлюмню таматасы Толгъурланы Жаннет керти да кеси жеринде уруннган бийик даражалы профессионалды. 

Алгъаракълада басмадан Жабелланы Лидияны «Эльдар нартла къыралында» атлы китабы чыкъгъанды. Анда Эльдар деген жашчыкъ жайда солуу айлада Москвадан Малкъаргъа, анасы туугъан таулу элге келеди. Ол эл Минги тауну этегиндеди. 

Белгили прозаик, журналист Гадийланы Ибрагимни биз «Бекболатны хапарлары», «Дыфчы киеу», «Айтылмай къалгъан хапар», «Ёч» атлы чыгъармаланы, «Нарт уя» деген магъаналы романны авторунча таныйбыз. Ол бир талай жыл Къабарты-Малкъар къырал телевиденияны художестволу бёлюмюню баш редактору, ызы бла «Эльбрус» китап басманы таматасы болуп да тургъанды.

КъМР-ни халкъ жазыучусу Тёппеланы Алим эки жыйырмадан артыкъ жылны ичинде малкъар адабиятха къуллукъ этип тургъанды. Чыгъармачылыкъ ишин назмуладан башлап, артда уа малкъар адабиятны бийикге кётюрген романла, хапарла, чам хапарла, пьесала, адабият илму ишле да жазгъанды. Мен аны бир къауум хапарыны юсюнден айтыргъа