Алимле билгич тюшле жокъдула дейдиле

Адамла не заманда да тюшге бек ийнаннгандыла.  Зигмунд Фрейд  кесини «Толкование сновидений» деген бек уллу илму ишинде тюшле бизни жашырын муратларыбыз, къууумларыбыз бла байламлыдыла, деп жазгъанды. Закий Менделеев химия элементлени таблицасын тюшюнде кёрюп къурашдыргъанды.

Биз жашауубузну ючден бирин жукъуда ётдюребиз. Ол бизге мыйыбыз ишлегенин тохтатып, солур ючюн керекди деп, кёп заманны аллай оюм жюрюгенди. Алай  алимле кече мыйы солумагъанын, бизни ич органларыбызны тинтип тургъанын  эмда алагъа бакъгъанын да айтадыла.  Алай эсе, кече мыйы не ишлейди? Алимле жаныуарлада сынаула бардыргъандыла. Итлеге бир ауукъ заманны жукъларгъа къоймай тургъандыла. Беш-алты кюнден ала ёлюр чекге жетген эдиле. Алай андан сора ала 10-12 сагъат окъуна жукъласала, жангыдан тирилип, чабып айлана эдиле.

Гылыу чычханла бла сынаула уа ахырына жетдирилгендиле, ала артыкъ багъа турмагъан жаныуарла болгъаны себепли. Бир ненча кюнню жукъламай тургъандан сора ала ёлюп къалгъандыла, ич органлары ауруп, аш орунлары неда базыкъ чегилери тешилип. Жаланда мыйыларына бир тюрлю хата жетмегенди. Ол къужурлукъну къалай ангылатыргъа боллукъду? Аны алимле былай ангылатадыла: мыйыны нейронлары кюндюз тышындан келген белгилени - кёз кёргенни, къулакъ эшитгенни, сезиуню кеслерине сингдирип, аланы тинтедиле, оюмлайдыла. Адам жукълагъан заманда уа, тыш дуния бизге жокъ болгъанда, ала ич органладан келген белгилени аладыла. Аланы бирини окъуна къыяуу болса, ол генетика жорукъгъа кёре ишлемей тохтаса, нейронла ол кемчиликни кетериуню мадарын этедиле.

Алимле анга тюшюннгендиле: киштикни мыйысыны баш къатысына бла аш орунуна электродла сингдиргендиле да, кёз бла байламлы нейрон аш орундан келген белгилени эшитгенин, тюрленип башлагъанын кёргендиле. Бизни ким жаратхан эсе да, ол компьютер технологияланы къатлагъанды. Бир процессор графикалы эм текст программала бла да бирча ишлейди, суратны, видеону да алдырады, математика чотла окъуна чыгъарады. Бизни мыйыбыз да ма ол жорукъ бла къуралгъанды.

Ахыры бла да жукъламагъан жаныуарла бла уа хал къалайды? Анга да алимле былай жууапладыла: жукъламагъан жаныуар жокъду, жаланда сюелип жукълагъанла бардыла. Аланы чархлары башха тюрлю къуралгъандыла - сюеклери «жабылып» къаладыла. Аны себепли ала аууп къалмайдыла. Алай пилле окъуна бирде жатып жукълайдыла, шаугютлерин бошлап.

Тюшню юсюнден тинтиучюлени жангы оюмлары анга ийнаннганланы, тюз да уяннганлай, аны магъанасын билирге итиннгенлени сокъурандырлыкъды. Тюшню бир магъанасы жокъду, деп акъыл этедиле тинтиучюле. Ол багушду, эфирде болуучу бузукълукъладыла, мардагъа кёре, адам жукълагъанда, аны эси да ёчюледи, дейдиле.

Алай толусунлай ёчюлмей къалгъан кезиуле да боладыла. Ол заманда, мыйы ич органла бла байламлыкъ жюрютгенде, аш орундан, бюйрекледен неда чегиледен чыкъгъан белгиле, жангылып, адамны эсине сингедиле. Андан а анга бир тюрлю сыфатла, затла кёрюнедиле. Ол а аланы не магъаналары болур деп сагъыш этеди. Алайды да, билгич тюшле жокъдула, ала жаланда ич органланы белгилеридиле.