«Сабийлени спортха юйретирге умутуму бир заманда да юзмеген эдим»

 Не  заманда  да  адам  бийик  жетишимлеге  итинирге  керекди.  Кесини  билимин  ёсюп  келе  тургъан тёлюге  юйретген,  тюз  жолгъа  салгъан, тутхан ишлеринде кёллендирген  а  уллу  жумушду.  Бийик  категориялы тренер  Алтууланы  Хакимни  жашы Хызыр   аллай  уланларыбыздан  бириди  десек,  жангылмазбыз. 

2015 жылда  Ташлы-Талада  спорт комплекс ишин башлагъанды.   Хызыр  аны  ачылыууна  уллу  къыйын  салгъанды,  муратына  да  жетгенди.  Бюгюнлюкде ол анда эркин тутушуудан  тренер ишин бардырады. Анда  юйреннген  жашчыкъла уа республикада, андан  тышында да   бардырылгъан  сермешлеге  тири  къатышып,  иги  жерлеге  тийишли  болгъанлай  турадыла.  Бюгюн  жаш тренер  бизни ушакъ нёгерибизди.   

- Хызыр, спортха къалай келгенсе?

- Школда   тутушуудан  юйретген тренерге   Гюзюланы  Борисге  жетинчи классда  болгъанымда къатыш  единоборствогъа    жюрюп башлап, тюрлю-тюрлю эришиулеге да бара  тургъанма.  Алай мындан ары жашауум спорт бла байламлы болур деп билмегенме.

2004  жылда  бийик билим алыргъа Къабарты-Малкъар къырал университетни биология бёлюмюне киреме деп  тургъанымлай, элчибиз Темиржанланы Суфиян    Къарачай-Черкес къырал университетни махтайды, алай бла ары жол тутама.  Анда информатика бёлюмге кирирге сюйгенликге, жер болмагъанлай, спорт факультетге барама.  Къадар алай болур эди, ары тюшгениме бир кюн да сокъуранмагъанма. Университетни  атындан  кёп  тюрлю  конкурслагъа,  эришиулеге   къатышып,  кесими  сынаргъа  да  амалым  болуп  тургъанына  бек  къууанама.   

2008 жылда Дондагъы Ростовда  студентлени арасында ЮФО-да бардыргъан  олимпиадада окрабатика бла  биринчи жерлени алама. Аны себепли ахшы студентге саналып, президент стипендиягъа да тийишли этедиле.    2009  жылда окъууну да къызыл дипломгъа бошап,  аскерге    хазырланама.  Алай  факултетни   деканы Эбзеланы Магомедни жашы Муратны  эм башха устазларымы оноулары бла аспирантураны сайлап, окъуууму  андан  ары  бардырама.  Экинчи да Ростовда болгъан олимпиадагъа къатышып, гимнастикадан ал жерни алама.

Аспирантураны  бошагъанымда, сау болсула декан, устазларым да, сыйлы кёрюп, мындан ары университетде  единоборствадан эм гимнастикадан кафедраны башчысыны къуллугъуна  чакъырадыла . Алай  юйюрюмде  жангыз жаш болгъаным ючюн, атамдан-анамдан узакъ жашаргъа сюймедим. Алай  бла туугъан элиме къайтама.

-   Элде  уа  ол кезиуде  спорт  жаны  бла  сабийлени  юйретеми  эдиле? Спорт комплекс  ишлерге  умутунг  не  бла  байламлыды?

 - Аны ишлерге муратым окъуугъа киргенимден бери   бар эди.       Ташлы-Талагъа къайтханымда,  сабийлени юйретирге онг болмагъанлай, тренер ишин къоюп тургъан  Гюзюланы Борис  келип,  билиминг да барды, тренерликни  башла дегенине ыразы болама.  Алай таматала  анга жараулу  комплексибиз  болмагъаны ючюн  къоймадыла. Не болса да, элиме хайыр келтирип, ёсюп келген жаш тёлюню спортха кёллендирип,  юйретирге  умутуму уа  юзмеген эдим.  

Къадаргъа ышанып къалмай, мадар этерге керек болгъаны себепли, элде эски  почтаны орунуна спорт комплекс  салыргъа  оноуум болады.  Аны билип   КъМР-ни  спорт  министрини  орунбасары  Аналаны Аслан бла   Алтууланы Борис да   къурулуш керекле  бередиле , эллиле да онгларына  кёре болушуп комплексни  къабыргъаларын, терезелерин салабыз.    Жарсыугъа, спонсорлукъ  себеплик   болмагъанлай,   иш талай заманнга тохтайды. 

Элде ишсиз  тургъандан да хайыр  жокъ эди, аны ючюн  Нальчикде  гимнастикадан  Бубновскийни филиалында ишлеп башлайма.  Ол  заманда, спортну  мастери,  Пекинде  Олимпиадагъа  къатышхан   Ностуланы   Мусса бла  танышама.  Ол,  сабийлени юйретирге  спорт комплекс ишлерге  муратымы билип, болушургъа айтады.  Бир кесекден тохтап тургъан  комплексни   хар несин да тап этебиз. Бюгюнлюкде ол тынгылы мекямды. 

-    Кёп сабий келемиди сизге? Къаллай жетишимлеге жетгендиле ала?  

Бюгюнлюкде 30-дан аслам  сабий  барды.  Биринчи къауумда 6-11-гедери, экинчиде уа 12-16 жыллары  болгъанла.  Дагъыда  алыкъа  жыл  санлары  жетмегенлей  абадан  къарындашчыкълары  бла  келип  этгенибизге  къараргъа  сюйгенчикле  бардыла.  Аланы  алай  кёлленип  жюрюгенлерине, спортха  итиннгенлерине    къууанама.

 Тюрлю-тюрлю  сермешлеге   къатышып,  бюгюнлюкде  майдалларыбыз  да  кёпдюле.  Сабийлени  араларында  уа  тири  кюрешгенле,  мындан  ары  да  бу жумушну  бардырыргъа  сюйгенле  да  аз  тюйюлдюле.   

- Сени  оюмунга  кёре, жаш тёлю   спортха  итинирча не  зат этерге керекди ?

-  Биринчиден, селеширге , ангылатыргъа керекди.  Атасындан   бла анасындан сора  сабийни тюзлюкге юйретген, билим берген устазды.

Жюрюгенле  кеслери сюйюп келирге керекдиле. Ол алай болурча этиу а эм алгъа тренерни борчуду. Хар бирине да энчи   сен чемпион боллукъса деп, кёллендирген этеме.  Жюрегим бек къууанады,  жолда кёрюп

саламлашыргъа аллыма чабып келселе.   Тренировкаладан сора да  тёгерегиме жыйып, кёп юлгюле келтирип  ангылатхан этеме, эм алгъа бир бирге  болушлукъ,  къарындашлыкъ этерге кереклисин. 

Экинчиден, белгили спортчула  да сабий заманларындан башлап, тюз жол сайлап , бош затда сынып къалмагъанлай,  тутхан муратларына жетип , бюгюнлюкде атлары  игилик бла айтылып тургъанларын ангылатама.  Билимге, спортха итинмегенлеге тенг болмагъыз, игиледен юлгю алыгъыз,дейме.

- Тренерни ишинден бош заманынгда уа не бла кюрешесе ?

- Бош заманымда элибизде белгили жырчыбызны   «Ийнар» къауумда   эжиу этеме.  Бусагъатдагъы  жырладан эригип, эскилеге сюйюп тынгылагъанла кёпдюле. Тюрлю-тюрлю  фестивальлагъа, байрамлагъа   да къатышабыз.  Кёп болмай а Семенланы Сымайылны  «Минги-Тау»  деген жырына видеоклип   жаздыргъанбыз. Аллай эски жырланы жангыртып, жаш тёлюге маданият  хазнабызны да жетдиргенибизни  бир ахшы жумушладан бирине санайма. 

-  Сен кесинг жаш адам болуп, бусагъатда  ёсюп келген тюлюге не зат айтарыкъ эдинг? Мындан  ары  жашауунгда  уа  къаллай  умутларынг  бардыла?

- Эм алгъа болгъан заманларын  зырафха къоратмасынла. Нек дегенде, орамлада, анда-мында айлана, аман затлагъа  жолугъуп  къаладыла. Бизде,  насыпха, элибизде аллайла  жокъдула.

 Студент  жашчыкъла да заманлары болса, келип  спортзалда кюрешгенлерине бек  ыразыма.  Спортдан сора да,  билим алыргъа, излерге керекди. Адам бир кюнюн да бошуна тас этмей, кесин  ёсдюрюп турургъа керекди.           

 Умутланы юсюнден айтханда уа, спорт жаны бла  сабийлени  иги юйретип, тюрлю-тюрлю сермешлеге элтип, иги жетишимлерин кёрюрге сюеме.  Аланы

болуп,   дерслерими  хайырланып, юлгюлю адамла болгъанларын  кёрюрге итинеме.   Ол  а  не жетишимден  да  багъалады.